جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب "فلسفه شوپنهاور" یک نسخه اصلاح شده از مطالعه بسیار تحسین شده برایان مگی در مورد شوپنهاور است. این اثر جامع ترین کتاب در مورد این فیلسوف بزرگ است. این شامل بیوگرافی مختصری از شوپنهاور، بیانی منظم از اندیشه او و بحثی انتقادی از مشکلاتی است که در آن وجود دارد. این کتاب بر طیف وسیعی از متفکران و هنرمندان تأثیر گذاشته است. برای این نسخه جدید سه فصل جدید اضافه کرده است و بسیاری از اصلاحات جزئی را در سراسر آن انجام داده است. این نسخه جدید جایگاه کتاب را به عنوان مطالعه قطعی شوپنهاور تثبیت خواهد کرد.

شوپنهاور در این اثر، سی و هشت روش را برای پیروز شدن بر رقیب در مناظرات و گفت و گوهای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار می دهد. این اندیشمند آلمانی برجسته، کتاب هنر همیشه بر حق بودن را با این ایده آغاز می کند که فیلسوفان به شکلی گسترده بر نقش منطق در گفت و گوها تمرکز کرده اند اما توجهی به هنر تاریک تر دیالکتیک (به خصوص پس از امانوئل کانت)، یعنی مجادله نداشته اند. شوپنهاور در این کتاب به مخاطبین نشان می دهد که چگونه می توانید کاری کنید که در گفت و گوها، همیشه حق را به شما بدهند.

کتاب در باب حکمت زندگی، اثری نوشته ی آرتور شوپنهاور است که اولین بار در سال 1851 انتشار یافت. شوپنهاور، یکی از برترین فیلسوفان قرن نوزدهم، عقیده داشت که کارهای انسان نه از منطق بلکه از اراده، یا میل کور و غیرمنطقی آدمی به بقا، ناشی می شوند. این مجموعه ی جذاب از جملات ژرف شوپنهاور درباره ی مذهب، اخلاقیات، سیاست، زنان و بسیاری از موضوعات دیگر، به طور کلی به حکمت زندگی می پردازد و درس های آموزنده ای به مخاطبین می دهد. این فیلسوف بزرگ، انسانیت را محصور در کشاکشی میان خوبی و بدی به تصویر می کشد و بر آزادی کامل انسان در جهانی تأکید می کند که در آن، هنر، اخلاق و خودآگاهی تنها راه نجات به حساب می آیند. این نگرش مبتکرانه، تأثیر چشمگیری بر فلسفه و هنر گذاشت و الهام بخش پاره ای از اندیشه های نیچه و ویتگنشتاین شد.

ویلهلم دیلتای در فضای قرن نوزدهم می‌اندیشد؛ زمانی که علوم طبیعی و ریاضی نظیر فیزیک، زیست‌شناسی و مکانیک داعیه‌دار هرگونه علم ممکن هستند. غلبۀ علوم‌طبیعی در این دوره باعث شده است تا همۀ اندیشمندان علوم‌انسانی، محو علوم‌طبیعی شوند و بکوشند تا آن جایی که می‌توانند علوم‌انسانی را شبیه به علوم‌تجربی کنند. ویلهلم دیلتای از نخستین متفکرانی است که پرچم خاک‌آلود علوم‌انسانی را در قرن نوزدهم بالا برد. در زمانی که هر اندیشمندی گمان می‌برد که می‌بایست روش علوم‌طبیعی و ریاضی را در علوم‌انسانی پیاده کرد تا علوم‌انسانی نیز پیشرفت کنند، دیلتای برخواست تا به همگان نشان دهد که روش علوم‌انسانی، موضوع آن و نحوۀ پژوهش و تحقیق در آن متفاوت با علوم‌طبیعی است. دیلتای نوشتارهای زیادی را به چاپ رساند که گزیده‌ای از آن‌ها در یک مجموعۀ شش جلدی و توسط دکتر مهدی صانعی به فارسی ترجمه شده است. مجلد ششم از این مجموعه آثار با عنوان «اخلاق و جهان‌بینی» به چاپ رسیده است. این مجلد شامل برخی نوشته‌های دیلتای از 1890 تا 1911 در موضوعاتی از قبیل دین، اخلاق، ماهیت فلسفه و انواع جهان‌بینی است. به‌طور کلی، فهرست کتاب در شش بخش تنظیم شده است که هر بخش دربردارندۀ یک نوشته از دیلتای است. در بخش اول با عنوان «نظام اخلاق»، دیلتای پس از بیان نارسایی‌های اخلاق مسیحی، به تبیین نظریۀ اخلاقی خود می‌پردازد و در حد توان خود با ارجاع به تاریخ فلسفۀ اخلاق می‌کوشد تا یک «فلسفۀ زندگی» را طرح‌ریزی کند. بخش‌های دوم، سوم و چهارم به ترتیب با عناوین «فرهنگ معاصر و فلسفه»، «رویا» و «ذات فلسفه» به‌دنبال بیان کردن ماهیت و چیستی فلسفه‌اند. در این سه بخش، دیلتای درصدد بیان صورت‌های تاریخی تفکرات فلسفی تا زمان خودش، شامل یونان باستان، قرون وسطای مسیحی و اسلامی و دوران جدید، می‌باشد. در بخش پنجم، انواع جهان‌بینی و بسط و رشد آن‌ها در نظام‌های مابعدالطبیعیه مورد تحلیل و واکاوی دیلتای قرار می‌گیرد. وی در این فصل سه جهان‌بینی شاعرانه، دینی و فلسفی را از هم متمایز می‌کند و یک روند تکاملی برای انسان از سمت جهان‌بینی شاعرانه به جهان‌بینی فلسفی درنظر می‌گیرد. در فصل آخر نیز به مسئلۀ دین پرداخته می‌شود. درمجموع می‌توان تصدیق کرد که کتاب دارای ترجمۀ روانی است و از طرف دیگر، موضوعات درنظر گرفته شده در جلد ششم این مجموعه آثار، از جذاب‌ترین مباحث فلسفی‌اند. بدین جهت، خواندن کتاب به تمام علاقه‌مندان به حوزۀ علوم‌انسانی پیشنهاد می‌شود.

کتاب شوپنهاور و نیچه خوانشی مدرن از متون فلسفی، دو استاد آلمانی فلسفه است که در اینجا توسط فیلسوف بزرگ گئورگ زیمل ارائه شده است. این کتاب توسط شهناز مسمی پرست به فارسی برگردانده شده و نشر "علم" نیز آن را منتشر کرده است. این کتاب درواقع ترکیبی فوق‌العاده خوب از شرح و تفسیر در مورد فلسفه‌های شوپنهاور و نیچه به حساب می آید . اگرچه بیشتر متن به شوپنهاور اختصاص دارد، بخش‌های کوتاه‌تر درباره نیچه شاید هوشمندانه‌ترین تعابیری را داشته باشد که تا به حال درباره مضامین نیچه‌ای «اشراف» و «بازگشت ابدی» ارائه شده است. گئورگ زیمل جامعه‌شناس، فیلسوف و منتقد آلمانی بود. او در حوزه جامعه شناسی بسیار تأثیرگذار بود. زیمل یکی از اولین نسل جامعه شناسان آلمانی بود: رویکرد نئوکانتی او پایه های ضد پوزیتیویسم جامعه شناختی را پایه گذاری کرد، با این پرسش که جامعه چیست؟ - که مستقیما به چیستی طبیعت کانت اشاره می کند؟ از نظر زیمل، فرهنگ به «تزکیه افراد از طریق عاملیت شکل‌های بیرونی که در طول تاریخ عینیت یافته‌اند» اطلاق می‌شود. رابطه، که در آن فرم به محتوا تبدیل می شود و بالعکس وابسته به زمینه است. از این نظر، زیمل پیشرو سبک های استدلال ساختارگرایانه در علوم اجتماعی بود. با کار خود در کلان شهر، زیمل همچنین پیشرو جامعه شناسی شهری، تعامل گرایی نمادین، و تحلیل شبکه های اجتماعی خواهد بود.

«هنر زنده ماندن» پنجمین دفتر از مجموعه "هنرهای شوپنهاور" است، که پس از هنر رنجاندن، هنر رفتار با زنان، هنر خوشبختی و هنور خودشناسی منتشر شده است. در پیشگفتار راهگشای آغاز کتاب، نمونه هایی برجسته از میان نامه های "شوپنهاور" به مادر و خواهرش عینا آمده است، آن هم از میان نامه هایی که هیچ کدام شان تاکنون به فارسی ترجمه نشده اند. نامه ها دانسته های ارزشمندی از زندگی شخصی فیلسوف به خواننده ارائه می دهد و کلید ورود به زندگی یگانه، جنجالی و پرماجرای او نیز به شمار می روند. نامه ها افزون بر بازگویی برخی مسائل شخصی از زندگی "شوپنهاور"، از جمله بگومگوها و دعواهای خانوادگی او با خواهر و مادرش بر سر ارث و میراث، از ذائقه غذایی و ساعات گشت وگذار روزانه اش هم می گویند، و باز به کمک همین نامه ها، پژوهشگری طی جستاری دقیق به محاسبه ارزش املاک و دارایی های شوپنهاور به پول امروز پرداخته و نحوه مدیریت اموالش را به روشنی بازگو کرده است. خواننده ضمن آشنایی با برنامه مطالعاتی و زمان تدوین آثار سرنوشت ساز فلسفی به نکات ناگفته دیگری از زندگی شوپنهاور پی می برد. در نامه نگاری شوپنهاور با خواهرش آدله باز هم نکات جالبی می خوانیم. این فیلسوف دوستدار افلاطون و کانت، دشمن هگل و هگل گرایان، و آموزگار معنوی نیچه، در خلال این نامه ها، علاقه عجیبی به دانستن نظرات خواهرش نسبت به آثار خود دارد و با وجود پی گیری سمج مجلات خانوادگی، همچنان منتظر خبر بازتاب آثارش در میان خوانندگان از زبان آدله نیز هست. هنر زنده ماندن، همان گونه که از نامش برمی آید، دربردانده دیدگاه های گوناگون شوپنهاور در باب زندگی است. کتاب با تعریف دقیق، عینی و هوشمندانه شوپنهاور از دوره های مختلف حیات آدمی و تفاوت های افراد در سنین مختلف آغاز می شود و چون سمفونی به هم پیوسته و رنگارنگی از دیدگاه های فلسفی در باب زندگی انسان، با مرگ و ترسیم ابعاد و خط و ربط های آن به زندگی پایان می یابد. هنر زنده ماندن، از یک سو، عینا از میان یادداشت های منتشر نشده شوپنهاور در باب زندگی فراهم شده و از سوی دیگر، دربردارنده گلچینی دقیق است از میان آثار مهم وی در مورد زندگی، اراده ورزی و خواست زیستن، در باب غایت زندگی، زمان حال، مصائب و رنج های آن، همچنین دل مشغولی های کاری و حرفه ای انسان در طول زندگی و در نهایت بیان معناها و تعابیر گوناگون مرگ، البته تا آنجا که به شناخت بیشتر ما از زندگی یاری می رساند. در این کتاب به زبانی دقیق و عینی، و نیروی استدلال کم نظیر، و در عین حال با بیان روراست و رک و پوست کنده، با دیدگاه کامل شوپنهاور در مورد زندگی از تمام جوانب آن روبه رو می شویم و وحدت موضوعی آن، خواننده و پژوهشگر را از مراجعه به آرای پراکنده وی در این باب، در لابه لای انبوه آثارش بی نیاز می کند. هنر زنده ماندن هم مانند سایر دفترهای موضوعی شوپنهاور، رساله ای است کوتاه و خواندنی در باب زندگی، از زبان فیلسوفی که در عین مهارت کامل در پرداختن به موضوعات کلان و نخبه فهم فلسفی، قادر است با بهره بردن از تجارب شخصی خود با آدم های دورو بر و دانسته های خود از آثار دیگران، کتاب های بالینی جذاب برای خوانندگان غیرحرفه ای فلسفه نیز بنویسد و پیش کسوت بسیاری از امروزیان در پرداختن به امور روزمره با زبانی شفاف و صریح است.

"شوپنهاور" ژرف ترین و بی رحم ترین بدبین فلسفه ی غرب، سرود شوربختی های هستی آدمی را با اندوهی سر داد که اندک چیزی از تغزل کم داشت؛ و با این همه، خود از زیبایی های موسیقی و هنر به وجد می آمد. ولی چگونه چنین حزن انگیزی و چنان شور و خلجان والایی در یک انسان و یک ذهن یک جا گرد آمد؟ تنها با تطبیق این دو سویه ی اندیشه ی شوپنهاور است که به راستی می توانیم امیدوار باشیم که ناسازه وارترین و چه بسا کژروترین همه ی اندیشه وران تاریخ تفکر را دریابیم. تنها از رهگذر تأمل در اندیشه های شوپنهاور در باب زیبایی است که می توانیم نگرش او به حقیقت را درک کنیم.