جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 31
چرا با این‌که خدا از آینده با خبر است به پیامبر(ص) و اهل بیت او در مبارزه با دشمنان کمک نکرد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
خـداونـد نـسـبـت بـه حـقـایـق و اسرار گذشته و حال و آینده همه موجودات آگاه است؛ زیرا تـمامى حوادث و موجودات در محضر خداوند هستند و با احاطه وجودى که او بر هـمـه چـیـز دارد، چـیـزى از مـحـضرش غایب نیست. قرآن کریم در این باره مى فرماید: «... و هیچ چیز بیشتر ...
اراده آزاد و آموزه های دینی، نقد و بررسی پاسخ های اندیشمندان غربی به مساله تقدیرانگاری
نویسنده:
سید حمید طالب زاده,بهرام علیزاده
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مساله اراده آزاد همان گونه که تحت تاثیرات علم است، از دین نیز متاثر است. دو نظریه دینی «پیش آگاهی خطاناپذیر الهی» و «مشیت الهی» در معرض خطر تقدیرانگاری هستند. اگر خداوند هر چیزی که در آینده رخ خواهد داد، از جمله اعمال انسان، را می داند و همه چیز تحت کنترل اراده الهی است، پس چگونه ما به عنوان موجودات انسانی قادر خواهیم بود غیر از اعمال کنونی خود عمل کنیم؟ آزادی مستلزم این است که بتوانیم به گونه دیگر عمل کنیم، اگر نتوانیم، پس آزاد نیستیم. در تاریخ فلسفه غرب، این مساله به طور گسترده ای مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. برخی از فیلسوفان به انکار علم پیشین الهی پرداخته اند، برخی اراده آزاد را یک توهم دانسته اند و برخی نیز حکم به همسازی میان این دو کرده اند. در این مقاله، تقدیرانگاری و پاسخ های اندیشمندان غربی برای حل آن بررسی قرار می شود.
بداء بین رد و اثبات
نویسنده:
حسین نوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
در «بداء» دو نظر وجود دارد. امامیه «بداء» را از ارکان اصیل عقاید اسلامی می‌دانند که چهار دلیل بر این مدعا می‌توان اقامه کرد و مهم‌ترین آنها آیه محو و اثبات است. علمای اهل سنت به‌شدت با این عقیده مخالف‌اند و بر آن‌اند که «بداء» موجب علم بعد از جهل می‌شود و این در مورد خداوند روا نیست. معنای لغوی «بداء» همان ظهور بعد از خفاست، البته امامیه چنین معنایی را قصد نمی‌کنند؛ معنایی که آنان از «بداء» اراده می‌کنند «تغییر مسیر آدمیان با اعمال آنان است» و این مطلب مورد قبول همگان است. لذا آنچه انکار شده است مورد اعتقاد نیست و آنچه مورد اعتقاد است نفی نشده است. بدین جهت این نزاع بیشتر نزاعی لفظی است تا نزاعی معنوی.
صفحات :
از صفحه 149 تا 178
بررسی و مقایسه آراء معتزله و لایب نیتس در مسأله عدل الهی
نویسنده:
امراله معین
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نظریه عدل الهی در اسلام با فرقه کلامی معتزله شناخته می شود. این گروه به همراه فرقه کلامی امامیه به عدلیه نیز معروفند. مهم ترین نظریات این گروه دفاع از اراده آزاد در خدا و انسان، حسن و قبح ذاتی افعال، نفی شر و ظلم از ساحت الهی، نفی اراده گزافی از خداوند، وجوب نظام اصلح و موارد دیگری است که مقدمه اثبات عدل الهی قرار می گیرند. بر طبق نظر معتزله اعلام اینکه خدا عادل است مرادف با این است که بگوئیم او نه بد است و نه بد را انتخاب می کند. تمام اعمال خدا خیر است. خدا باید بهترین حالت ممکن را برای مخلوقاتش فراهم کند. از طرف دیگر لایب نیتس در غرب با کتاب عدل الهی (تئودیسه) به دنبال توجیه عدالت الهی است. نظریات او هم در این قسمت به معتزله بسیار نزدیک است. در مورد اراده آزاد و اختیار او به مشابهت خدا و انسان نظر دارد. عقیده به حسن و قبح ذاتی افعال، نفی اراده گزافی از خدا، بهترین جهان ممکن و نظام خوش بینی از جمله نظراتی است که او در آثار خود بیان می کند. در این مقاله به مقایسه این دو طرز تفکر پرداخته می شود.
صفحات :
از صفحه 105 تا 120
ابن راوندی و دفاع از اندیشه کلامی کوفه
نویسنده:
عباس میرزایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
ابن راوندی در دوره ای، معتزلی بوده و سپس به امامیه گرایش پیدا کرده است. نوشتار حاضر بر آن است به این مسئله بپردازد که ابن راوندی در چارچوب کدام یک از گرایش های فکر امامی، مذهب امامیه را پذیرفت؛ و آیا او با توجه به گرایشات اعتزالی اش به نوعی، روش و محتوای اندیشه معتزله را در کلام امامیه وارد و ادبیات خاصی را در کلام امامیه ایجاد کرد، یا اینکه صرفاً با جریان عمومی کلام امامیه پیش از خود همراه شد؟ با هدف روشن شدن وضعیت کلام شیعه در طول سده سوم هجری و همچنین آشکار کردن وضعیت اندیشه امامیه میان دو مدرسه کلام امامیه در کوفه و بغداد، با روش مقایسه اندیشه های ابن راوندی با هشام بن حکم، به عنوان نماینده شاخص کلام امامیه در کوفه، این فرضیه پیگیری شد که ابن راوندی را می توان ادامه دهنده منهج کلامی امامیه در کوفه دانست. به نظر می رسد، ابن راوندی در تقابلی غیرخصمانه با معتزله تلاش کرد از طریق احیای مدرسه کلام امامیه کوفه، منظومه معرفتی امامیه را تبیین کند.
صفحات :
از صفحه 125 تا 142
حکمت الهی؛ چیستی و ادله
نویسنده:
علی محمد قاسمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آن‌گاه که حکمت الهی صفت ذات باشد، به این معنا خواهد بود که در ذات، جهل، راه ندارد، و هنگامی که صفت فعل باشد، یا منظور از آن اِحکام و اتقان افعال الهی است (اعم از افعال تکوینی یا اوامر و نواهی تشریعی)، و یا منظور هدفمند بودن فعل الهی است؛ چراکه انجام کار لهو و عبث، قبیح و به دور از شأن واجب‌ تعالی و حکمت اوست. از این‌رو نظر اشاعره مبنی بر معلل به اغراض نبودن افعال الهی مردود و توجیهات و تأویلات آنان از آیات مربوط نیز، ناپذیرفتنی است؛ زیرا لازمه چنین نظریه‌ای انجام فعل قبیح از سوی خداست که محال خواهد بود؛ درحالی که ذات باری، صرف‌الوجود، واجب‌الوجود من جمیع الجهات، مستجمع صفات کمالیه و برخوردار از غنا و علم مطلق است و لازمه چنین وجودی، حکمت نیز هست. این مقاله در صدد است تا ضمن تبیین معنای اقسام حکمت الهی، برداشت‌های نابجای اشاعره را از برخی آیات قرآنی، نقد و بررسی کند.
صفحات :
از صفحه 121 تا 146
توحید افعالی در نظام فلسفی ملاصدرا
نویسنده:
علی محمد ساجدی، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
نظر به گستردگی ابعاد موضوع (توفیق میان عقل و نقل)، محوریت مقاله حاضر تنها توحید افعالی خواهد بود. مسئله اصلی تحقیق جایگاه توحید افعالی در حکمت متعالیه صدرا و براهین عقلی و نقلی وی در این زمینه می‌باشد. لذا در این جستار، پس از تبیین توحید افعالی، به انحصار هستی‌بخشی و تأثیر استقلالی در فاعلیت الهی، و نظریه فاعلیت بالتجلی و مجرای فیض بودن عقول و ژرف‌اندیشی صدرا در باب اختیار آدمی از منظر عقل و نقل به عنوان مبانی توحید افعالی، بیان خواهیم کرد که صدرا با دو برهان ارجاع علیت به تشأن و قاعده بسیط الحقیقه به اثبات آرای خود می‌پردازد. همچنین، در این تحقیق که به روش توصیفی-استنباطی صورت پذیرفته، شبهات فکری برآمده از برخی اندیشه­ های کلامی پاسخ درخوری می­ یابد. ثانیاً به دلیل هم­ افق شدن مرز­های حکمت صدرایی با عرفان نظری، صدرا در حل و فصل مسایل توحید از حکمت سینوی پیشی می­ گیرد. ثالثاً لوازم توحید افعالی، همچون نظریه وحدت وجود و ارجاع علیت به تشأن، اراده و علم پیشین الهی، مسئله جبر و اختیار در افعال بشر، در پرتو دو حجت عقل و دین تبیین می‌گردد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
بررسی صفت علم به ذات حق تعالی از دیدگاه فلوطین و ملاصدرا
نویسنده:
لاله حقیقت، زهرا رستاخیز قصرالدشتی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در مقاله ی حاضر، به بررسی و تحلیل نظریات فلوطین و ملاصدرا در باب علم ذات حق تعالی می پردازیم. در نهایت، آنچه به اجمال از این بررسی حاصل می شود به این قرار است: فلوطین در مبحث علم ذات، به گونه ای کاملا متمایز از ملاصدرا بحث کرده است. او دلیل خاص و روشنی بر وجود علم در ذات احد اقامه نمی کند، اما او را جاهل نیز نمی داند، بلکه به نوعی علم حضوری برای او قائل است که بنا بر شیوه ی سلبی و تنزیهی، که در تمام نظریات او درباره ی احد موج می زند، به وضوح به اثبات آن نمی پردازد. اما ملاصدرا در بحث علم، شیوه ای نو در پیش گرفته است. او بر خلاف فلوطین، بر وجود علم در ذات حق تعالی استدلال می کند. البته فلوطین نیز در نهایت بر وجود علم حضوری در مرتبه ی ذات احد (با حفظ جنبه ی تنزیه) با ملاصدرا توافق دارد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 156
علم پیشین خداوند و نقش آن در خلق اعمال و سرنوشت بندگان در حکمت متعالیه
نویسنده:
قباد محمدی شیخی، اردوان ارژنگ
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسئله علم پیشین خداوند و نقش آن در خلق اعمال بندگان و سرنوشت (سعادت و شقاوت اخروی) آنان به عنوان تجسّم عملکرد دنیویشان، قصه ای دیرین، شیرین و دلکش و درعین حال، دقیق، ظریف و پیچیده است، در این زمینه ملاصدرا بر آن است که: اولاً؛ اعمال بندگان اعم از اختیاری و اضطراری معلول و تابعی از تقرّر و تعین پیشینشان در علم الهی است و سرنوشت (سعادت و شقاوت اخروی) آنان به عنوان تجسّم اعمال دنیوی شان، ثابت و تخلف ناپذیر است. ثانیاً؛ بعثت پیام آوران الهی، ارسال رسل و انزال کتب با عنایت به تخلف ناپذیری اعمال بندگان و سرنوشت آنان از علم پیشین خداوند جز زمینه سازی و تحریک بندگان، جهت اظهار ما فی الضّمیرشان، اثر دیگری ندارد. ثالثاً؛ شرور اخلاقی منتسب به بندگان برخلاف شرور وجودی و طبیعی که اموری عدمی و نسبی اند از قبیل امور اعتباری خلاف فرمان عقل / شرع به شمار می روند. در پژوهش حاضر سعی شده است، مدّعیات سه گانه یاد شده، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
بررسی استدلال تقدیرگرایی کلامی و پاسخ «خداگرایی گشوده»
نویسنده:
زینب امیری,عبدالرسول کشفی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
چکیده :
بر مبنای تقدیرگرایی کلامی (Theological Fatalism)، از آنجا که خداوند به وقایع آینده، علم پیشین و خطاناپذیر دارد، انسان نمی تواند کاری جز آنچه خداوند از پیش می داند، انجام دهد و درنتیجه افعال انسان از روی اختیار نیست. الهی دانان و فیلسوفان دین برای حل این معضل، پاسخ های گوناگونی به این استدلال داده اند. یکی از این پاسخ ها، نظریه خداگرایی گشوده (Open Theism) نام دارد که نظریه ای نوین در باب حل مسئله علم خداوند و اراده انسان است. حامیان این نظریه که به سه گروه تقسیم می شوند، خداوند را عالِم مطلق می دانند؛ اما از آنجا که معتقدند آینده از نظر معرفتی برای خداوند گشوده است و ممکن است تغییر کند، لذا علم پیشین خداوند به اعمال اختیاری انسان منطقاً ناممکن است. این گروه اگرچه علم پیشین الهی را به صورت مطلق نفی نمی کنند، به نوعی قائل به محدود بودن آن هستند و معتقدند چون این محدودیت ها به لحاظ منطقی اجتناب ناپذیر است، خدشه ای به علم مطلق الهی وارد نمی شود. این مقاله ضمن تبیین نظریه خداگرایی گشوده، به تحلیل و نقد آن می پردازد.
  • تعداد رکورد ها : 31