جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «ختم نبوت» نوشته شهید مطهری رویکردی است کلامی، فلسفی و عرفانی درباره نبوت حضرت محمد (ص). در این پژوهش به تبیین و تحلیل مبحث نبوت پرداخته شده و دیدگاه اندیشمندان کلامی، فلسفی، عرفانی و تفسیری (قرآنی) در مورد نبوت منعکس گردیده است. استاد در ابتدای بحث خود، به تبیین جایگاه ختم نبوت می پردازد. ختم نبوت جزء اعتقادات ضروری اسلامی به شمار می رود به این معنا که اندیشه ظهور پیغمبر دیگر، مانند انکار یگانگی خدا یا انکار قیامت با ایمان به اسلام همواره ناسازگار شناخته شده است. بررسی موضوع ختم نبوت بین اندیشمندان اسلامی سابقه داشته است؛ اما نحوه مواجهه استاد مطهری با این موضوع کاملاً جدید به نظر می رسد که البته میزان و ابعاد تازگی طرح مباحث استاد در این زمینه نیازمند بررسی تاریخی و مقایسه ای است. در مورد شیوه طرح بحث استاد در موضوع ختم نبوت، نقش اقبال لاهوری نیز قابل توجه است. اقبال در مورد ختم نبوت سخنی در مورد چرایی این رویداد دارد که البته مورد پذیرش استاد مطهری قرار نگرفته است که به ویژه در کتاب «وحی و نبوت» آن را مورد نقد قرار داده است. همچنین اقبال در موضوع جایگاه اجتهاد مطالبی بیان کرده که چه بسا الهام بخش استاد مطهری در تبیین لوازم نظری و عملی ختم نبوت بوده است. استاد در تبیین چرایی ختم نبوت به ارتباط محفوظ ماندن قرآن از تحریف و تغییر و نابودی با ختم نبوت اشاره می کند. به اعتقاد استاد مطهری، یکی از علل تجدید رسالت و ظهور پیامبران جدید، تحریف و تبدیل هایی است که در تعلیمات و کتب مقدس پیامبران رخ می داده است. بر همین اساس غالب پیامبران مبعوث می شدند تا احیا کننده سنن فراموش شده و اصلاح کننده تعلیمات تحریف یافته پیشینیان خود بوده اند. استاد مطهری در ادامه به نقش تکامل بشری در این زمینه می پردازد. استاد یکی از ارکان خاتمیت را بلوغ اجتماعی بشر می داند به حدی که می تواند حافظ و نگهبان مواریث علمی و دینی خود باشد و خود به نشر و تبلیغ و تعلیم و تفسیر آن بپردازد. استاد در بخش دیگری از کتاب، بر این نکته تأکید می ورزد که لازمه ختم نبوت، قطع هر گونه رابطه معنوی و روحانی میان جهان غیب و جهان انسان نیست. استاد با ذکر نمونه هایی از قرآن نشان می دهد که برقراری ارتباط با جهان غیب منوط به نبوت نیست. مباحث بعدی استاد در پاسخ به پرسش هایی شکل می گیرد که اعتقاد به ختم نبوت زمینه ساز آن است. با پذیرش ختم نبوت، در واقع ماندگاری آیین اسلام را برای همیشه پذیرفته ایم و آن را معیاری برای ساماندهی زندگی بشر برای همه دوره ها و شرایط می دانیم. اعتقاد به جاودانگی اسلام این پرسش جدی را به وجود می آورد که در جهانی که همه چیز آن تغییر می کند چگونه می توان از جاودانگی اسلام دفاع کرد؟ اگر اسلام مدعی پاسخگویی به نیاز آدمیان است چگونه تغییر ناپذیری اسلام، با تغییر نیازهای انسانی قابل جمع است؟ استاد در ادامه از اجتهاد به عنوان مکانیسمی که تضمین کننده روش مندی و ضابطه مندی هماهنگی اسلام با تحولات جدید است، یاد می کند و از ضرورت اجتهاد و روند تکاملی آن سخن می گوید.

کتاب «خاتمیت» تالیف مرتضی مطهری، مشتمل بر ده جلسه سخنرانی استاد شهید تحت عنوان «خاتمیت» است که در حدود سال 1347 شمسی در حسینیه ارشاد ایراد شده است. کتاب خاتمیت که در واقع مشروح مقاله ای از ایشان است به نام ختم نبوت، البته دارای مطالب دیگری به غیر از مقاله مذکور نیز می باشد. جواب پرسش های زیر را در این کتاب خواهید یافت: چرا نبوت پایان پذیرفت؟ نبی کیست؟ رسول یعنی چه؟ آیا با هم تفاوت دارند؟ سوزنده بودن تعلیمات اسلام چیست؟ با توجه به ختم شریعت چه احتیاجی به وجود امام معصوم علیه السلام است؟ چرا شرایع ختم شد و قوانینی که از جانب خدا برای هدایت و ارشاد بشر آمد به مرحله ای رسید که دیگر متوقف شد؟ چه علتی وجود دارد که شرایع سابق (یهودیت و مسیحیت و...) تغییر کرد و شریعت ختمیه (اسلام) تغییر نخواهد کرد؟

کتاب «وحی و نبوت» نوشته مرتضی مطهری است، که در نه قسمت به تبیین این اصل اعتقادی مسلمانان می پردازد. استاد مطهری در آغاز کتاب ارتباط نبوت را با خدا شناسی توضیح می دهد. اعتقاد به اصل نبوت از اصل هدایت عامه ناشی می شود. اصل هدایت منحصر به انسان نیست اما عالی ترین درجه هدایت و وحی مربوط به سلسله پیامبران است. استاد مطهری در قسمت بعد اختصاصات پیامبران را توضیح می دهد که عبارت اند از: - اعجاز - عصمت - رهبری - خلوص نیت - سازندگی - درگیری و مبارزه قسمت بعدی کتاب به نقش تاریخی پیامبران می پردازد. موضوع بعدی که استاد مطرح می کند تبیین این آموزه قرآنی است که «دین خدا از آدم تا خاتم یکی است... اصول مکتب انبیاء که «دین» نامیده می شود یکی بوده است. قسمت بعدی به معرفی معجزه ختمیّه می پردازد. استاد مطهری در ادامه با تفصیل بیشتری ویژگی های درونی و محتوایی قرآن را بر می شمارد. موضوع مهم دیگری که در کتاب ختم نبوت آمده است، معرفی مشخصات اسلام و ارائه تصویری منظم و نسبتاً جامع از اسلام است. قسمت آخر کتاب به معرفی پیامبر اکرم (ص) اختصاص دارد.