جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق، با هدف بررسی مسئله علم غیب امام( از نگاه عقل، سامان‌دهی شده است. مقصود از عقل در این نوشتار، اصول و قواعد فلسفی موجود در حکمت مشاء و حکمت متعالیه است. برای این منظور، ابتدا به بررسی امکان اطلاع بر غیب از منظر حکمت مشاء و حکمت متعالیه می‌پردازیم و سپس وقوع آن را برای معصومان( به اثبات می‌رسانیم. در برآیند بحث، نظریه حکمت متعالیه در تبیین علم غیب امام( و گستره آن پذیرفته شده است. در ادامه، دو مسئله اساسی در ارتباط با دانش غیبی حضرت ولی‌عصر(، یعنی آگاهی حضرت از احوال و اعمال بندگان و علم حضرت به زمان ظهور خویش، بر اساس اصول و مبانی فلسفی پیشین، بررسی خواهد شد.

چکیده زمینه سازی ظهور یعنی ایجاد مقدمات و اسباب و علل ظهور به گونه ای که شرایط خارج شدن امام از پرده غیبت مهیا و هموار باشد تا امام حرکت خود را آغاز و حاکمیت جهانی اش را تحقق بخشد. پژوهش حاضر، پژوهشی با راهبرد کیفی است با هدف کلی "مطالعه نقش معلم در زمینه سازی برای ظهور و تحقق جامعه مهدوی". در این پژوهش 17 نفر از صاحبنظران حوزه تعلیم و تربیت و مهدویت مورد مصاحبه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که: متناسب با هدف منظور در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مبنی بر تحقق جامعه عدل مهدوی بایستی نقش زمینه ساز ظهور برای معلم تعریف شده، در این راستا به انتخاب و بَعد تربیت معلم به عنوان یک معلم زمینه ساز و منتظر بیش از پیش توجه شود. دیگر این که برای تربیت معلمان با ویژگی بالا، آموزشهای کوتاه مدت و دوره های ضمن خدمت به تنهایی نمی تواند کافی باشد؛ به همین منظور لازم است یک سند راهبردی در خصوص تعلیم و تربیت مهدوی تدوین نمود و در آن به تمام فرصت ها، راهکارها، برنامه ها و امکاناتی که می توانددر مسیر زمینه سازی برای ظهور به نظام تعلیم وتربیت کمک کند اشاره کرد.از نتایج دیگر این که: تعریف نقش زمینه ساز ظهور برای معلم می تواند بر تحرک و پویایی اجتماع به سمت زمینه سازی و ظهور حضرت حجت عجل الله تعالی فرجه الشریف موثر واقع شود.درتکمیل این مطالعه و پژوهش، شاخصه های یک معلم زمینه ساز نیز مشخص گردید.معلمی که علاوه بر صلاحیت های معلمی، یک منتظر و زمینه ساز ظهور منجی، تربیت شده و می تواند الگوی تمام معلمان حق جو،عدالت خواه و صلح طلب در سراسر دنیا بشود و با ترویج فرهنگ اسلامی- مهدوی، در آماده سازی و ایجاد تغییر و تحول در اجتماع موثر بوده، ظهور یگانه منجی عالم بشریت را تحقق بخشد؛ چرا که رسالت معلمی معلم، فَرا فردی و جهانی است.

ملاصدرا نظریة وحدت شخصی وجود را به‌عنوان راه حل نهایی خود در مسئلة ربط کثیر به واحد معرفی می‌کند. در این دیدگاه، تنها وجود حقیقی وجود حق تعالی است و باقی، ظهورات و نمودهای حق تعالی به‌شمار می‌آیند. اینجاست که اصل علیت از بین رفته و اصل تشّأن جای آن را می‌گیرد. در این دیدگاه علت و معلول به وجود و ظهور تبدیل می‌شود و همة کثرات به‌عنوان نمود و ظهور وجود محض شناخته می‌شوند. این مقاله درصدد است نشان دهد که این نظریه علاوه بر نفی علیت و کثرت، به‌عنوان دو اصل وجودشناختی در تفکر فلسفی، با برخی مشکلات فلسفی و کلامی دیگر نیز مواجه شده است؛ از جملة اعتقاد به خلق مدام و نفی علیت اعدادی و انکار علم و پذیرش جبر فاتالیستی. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که جایگاه این بحث به‌دلیل غیر عقلانی بودن آن در فلسفه نیست و لذا نمی‌‌توان آن را به‌عنوان راه حل عقلانی و فلسفی برای حل مسئله ربط کثیر به واحد لحاظ کرد. البته این در حالی است که ملاصدرا در ابتدای اسفار و شواهد بیان می‌کند که هنر من برهانی نمودن شهودات عرفانی است.

رابطه توحید وجودی با هستی و کثرات از موضوعات کلامی و عرفانی است که در علم کلام کمتر بدان توجه شده است. نویسنده برای اثبات مدعای خود با ادله عقلی ناظر به ذات الوهی (صرف الوجود، بسیط الحقیقه، اطلاق، تحلیل علت فاعلی) و ناظر به جهان (وجود معلولی و ربطی جهان و کثرات) به تقریر و اثبات فرضیه خود پرداخته است. رویکرد دوم مقاله رویکرد نقلی است که با تحلیل و آیات و روایات با تقریرات مختلف (حضور خدا در تمام هستی، معیت و قرب خدا با هستی، توصیف خدا به اول و آخر، ظاهر و باطن و نور) نظریه تعمیم توحید وجودی به کل هستی و کثرات خارجی مورد تحلیل و تقریر قرار گرفته است که عملاً به نفی نظریه تباین وجود واجب و ممکن و اثبات وحدت وجود منتهی می‌شود.

علوم مختلف (از جمله فیزیک، زیست‌شناختی و فلسفه) از زوایای گوناگون در راستای توصیف چیستی آگاهی، کوشیده‌اند و همه دست‌کم در یک نتیجه هم‌داستانند: آگاهی موضوع پیچیده‌ای است. پارادایم غالب در کنکاش پیرامون آگاهی، حوزه علوم عصبی و شناختی است. مقاله حاضر، پس از مروری بر جایگاه آگاهی در گستره علوم مرتبط با آن، دریچه‌ای نوین از منظر نظریه پیچیدگی و آشوب در باب این مبحث می‌گشاید. برای این منظور با یاری گرفتن از دو مفهوم کنترل آشوب و اصل ظهور، کوشش شده است توضیحی اولیه در‌باره مسئله آگاهی ارائه شود. بر ‌اساس این رویکرد، یک نیروی بی‌نهایت کوچک، از طریق اعمال انرژی‌های بسیار بسیار کوچک ممکن است بتواند کنترل سیستم پیچیده و آشوبناک مغز را در دست گیرد و منشاء اصلی مسئله شناخت باشد. در نتیجه، آگاهی می‌تواند شکلی بی‌اندازه پیچیده از تجلی پدیده ظهور، از خلال شبکه تعاملات عصبی مغز برشمرده شود.

از مسائلی که در عرفان اسلامی و بیانات اهل معرفت مورد توجه واقع شده، مسئله چگونگی ظهور حق تعالی در مراتب تعینات است؛ یعنی چگونه حق جلّ و علا از مرتبه کمون به مرتبه ظهور رسیده است. آنچه این مقاله به بررسی آن پرداخته، این است که این امر از آن مرتبه ای که هیچ نحو تعینی از خود ندارد، چگونه به مرحله ای می رسد که برای ما قابل مشاهده می گردد. همّ اساسی این پژوهش، توضیح بسامان و تبیین نظام مند نظر مشهور از اهل تحقیق است که در نهایت، بدین قرار قابل عرضه می باشد: در تعینات ذاتی، مانند تعین اوّل، ظهور از آنِ حق بوده، هستی حقیقی از اوست و در تعیناتی که در دایره فیض مقدس است، خلق ظهور داشته و حق باطن است؛ یعنی خلق حجاب حق است و اگر حجاب خلق برداشته شود، هستی حق ظاهر می گردد.

چند و چون فهم و معرفت دینی از جمله مسائل مهم پیش روی عالمان دینی است که در فلسفه دین و کلام جدید از آن سخن به میان می آید. مقاله پیش رو، رویکرد عالمان دینی را در مواجهه با این مسائل باز می کاود.

بررسی تطبیقی منجی موعود (ع) از دیدگاه اسلام و زرتشتاز روزگاران کهن داستان مصلح و ظهور اصلی اساسی بوده است، پیشینیان بشر پیوسته آن را به یادها آورده‌اند، اکنون نیز پس از گذشتن قرن‌ها در خلال یادگاری‌های انسان‌های قدیم آثاری هست که ما را به همین نکته رهنمون می‌سازد. اصولاً فتوریسم یعنی اعتقاد به دوره آخرالزمان و انتظار منجی عقیده‌ای است که در کیش‌های آسمانی یهودیت، زرتشتی، مسیحیت و دین مقدس اسلام به مثابه یک اصل مسلم قبول شده است.در این نوشتار سعی کردیم براساس شیوه مطالعاتی تطبیقی- تحلیلی منجی موعود در دو دین آسمانی اسلام و زرتشت با تأکید بر مسائلی چون اعتقاد به منجی، غیبت منجی، ظهور منجی و مقایسه آن دو با یکدیگر خدمتی شایسته در این راستا به کار بریم. امیدوارم مورد قبول واقع شود.

چکیده: امروزه در عصر پیشرفت علم و تکنولوژی در جوامع بشری ، بیش از هر زمان دیگر خلاء وجود "معنویت" خودنمایی می کند. عدم شناخت کافی نسبت به راه و مسیری که انسان را به سر منزل مقصود رهنمون سازد و منبعی فیاض از حقیقت ناب پیش روی او بگشاید ؟ شاید علت گرایش روز افزون به مکاتب و مشرب های عرفانی کاذب نیز همین باشد ، که انسانها را به ورط? وهم و خیال و در نهایت پوچی و بزه کاری کشانده است؟! در این میان معرفی و تبیین شیوه های وصول به سرچمشه "عرفان ناب" و برقراری ارتباط با پیشگامان "حدیث معرفت" و بواسطه ی آنها اتصال به منبع وحی و عالم ملکوت ؛ شاه کلید اصلی این قفل بزرگ در برابر ره پویان معرفت راستین است . بررسی مقامات عرفانی در سیره ابا عبدالله علیه السلام که در جایگاه یکی از موثرترین شخصیت های معرفتی عالم خلقت قرار گرفته اند ؛ می تواند بعنوان الگو و نمادی از عرفان حقیقی ارائه شود . وا‍ژه های کلیدی : سرّ الهی ، عرفان ، سلوک ، وجه الله ، ظهور ، تجلّی .

از جمله مباحث مهم در زمینه مهدویت در نهج البلاغه بحث علائم ظهور امام زمان(عج) و حوادث و اتفاقات قبل و بعد از آن می باشد که این موضوع در کلام امام علی(ع) و خصوصاً در نهج البلاغه از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بارها از آن یاد شده است. ما نیز در این پژوهش سعی برآن داریم تا با محوریت نهج البلاغه به تبیین ظهور امام زمان(عج) و تعیین علائم مختلف آن در قبل و بعد از ظهور ایشان بپردازیم و با تکیه بر تجزیه و تحلیل کلام امام علی(ع) و با تأکید بر نهج البلاغه به شناخت بهتر و فهم درست تری از نشانه های ظهور دست یابیم و با محوریت این کتاب و با استفاده از سخنان بر جای مانده از امام علی(ع)در دیگرکتب مرتبط درباره علائم قبل و بعد از ظهور تحلیل و بررسی جامعی انجام دهیم. به عنوان نمونه برای این کار از خطبه هایی از نهج البلاغه مثل(150،147،138،100) استفاده شده که امام علی(ع) در این قسمتها به مباحث مختلفی درباره امام زمان(عج) و مسائل گوناگون قبل و بعد از ظهور و قیام ایشان و کیفیت غلبه ایشان بر دشمنانشان و برپایی حکومت جهان شمول این بزرگوار اشاره کرده که اهم مباحث مطرح شده در آن عبارتند از:(ویژگی های قیام و حکومت امام زمان علیه السلام در خطبه 100، فتنه‌های قبل از ظهور حضرت و اشاره به شخصیت سفیانی با نام "ضِلیّل" و "ناعِق بالشّام"و دستیابی به سرمایه های مخفی زمین و زنده کردن قرآن و سنت فراموش شده ی پیامبر در خطبه های (100 و 138،)آینده بشریت و ظهور حضرت مهدی و رهاورد حکومت او در خطبه 150 و اشاره به ظهور امام زمان علیه السلام در غریب الکلام اول در نهایت برخی دیگر از اتفاقات مربوط به ظهور که به آنها پرداخته خواهد شد. روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر مطالعات و تحقیقات کتابخانه‌ای و با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس اصول فیش برداری تحقیقاتی می‌باشد که در پی پاسخ به چگونگی بیان علائم قبل و بعد از ظهور حضرت مهدی(عج) را در احادیث و روایات علوی و خصوصاً در نهج البلاغه می‌باشد. یافته های این پژوهش حاکی از آنست که در احادیث و روایات حضرت امیر(ع) و در برخی از خطبه های نهج البلاغه همانند خطبه‌های(138 و 150)به ظهور منجی موعود(عج) اشاره کرده است.