جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين رساله يكى از نظريههاى عمده نشانهشناسى به نام نظريه نوشتار جهت تبيين جنبه نوشتارى قرآن مورد بررسى قرارگرفته و اهم مباحث آن عبارت است از: بيان ضرورت و اهميت مطالعات نشانهشناختى، مدلهاى ارتباطى، معرفى نظريه نوشتار، پرسشهايى كه اين نظريه فرا روى دين مىنهد، فرا عرفى بودن جنبه نوشتارى قرآن، رابطه پوياى قرآن با مخاطب، بيان پرسشهايى كه فلسفه توحيدى بايد به آنها پاسخ دهد.

ادیان و مکتب‌های مختلف از زوایای گوناگون به موضوع انسان رشد یافته پرداخته‌اند از این رو با ذکر ویژگی های متفاوت برای او کوشیده‌اند نمونه‌ای از انسان کامل ارائه دهند. تا دیگران با پیروی از او بتوانند با شکوفا ساختن استعدادهای خود راه‌های کمال را بپیمایند . در روان شناسی نیز موضوع انسان و کارکرد آرمانی آن مورد توجه قرار گرفته است نظریه پردازانی که بیشتر به موضوع کارکرد آرمانی می پردازند تحت عنوان نظریه پرداز خودشکوفایی و کمال طبقه‌بندی می‌شوند .اسلام نیز در کتاب آسمانی اش قرآن کریم برای انسان رشدیافته جایگاه ویژه‌ای قائل است تا جایی که خداوند در قرآن او را خلیفه و جانشین خود می‌داند و الگوی دیگران معرفی می کند. از آنجا که نگاه قرآن کریم نگاهی است از سوی خالق به مخلوق و نگاه روان شناسی نگاهی است در سطح توانایی های بشری ، الزاماً نمیتوان بین مفاهیم قرآنی و یافته‌های بشری رابطه برقرار نمود امّا این پژوهش در شکل رساله کارشناسی ارشد بر آن است تا ضمن تحلیل و بررسی نگاه ویژه قرآنی در رابطه با شخصیت انسانهای کامل و رشدیافته از طریق تطبیق بین مباحث قرآنی و روان‌شناسی ( تا حد امکان )، به بیان مبانی روان شناختی شاخصه‌های شخصیتی افراد رشدیافته از منظر قرآن بپردازد.در این پژوهش بعد از بررسی چالش‌های اساسی درباره طبیعت بشر از منظر روان‌شناسی و قرآن به موضوع انسان سالم و رشدیافته پرداخته شده است . ابتدا از منظر روان‌شناسان مختلف که در حوزه انسان سالم و انسان رشد یافته نظریاتی داشته‌اند سخن به میان آمده و سپس از منظر قرآن کریم به این موضوع پرداخته شده است . رشدیافتگی در قرآن کریم از طریق شبکه معنا شناسی کشف و ویژگی‌های انسان رشدیافته استخراج و از طریق تحلیل محتوا شاخصه‌های آنها دسته‌بندی گردیده است . بعد از توصیف قرآنی، تبیین روان‌شناختی ویژگی های انسان رشدیافته با توجه به ابعاد شخصیت یعنی سه حوزه شناختی ، انگیزشی و رفتاری انجام پذیرفته و همچنین از منظر صفات در شخصیت با توجه به تقسیم بندی کتل در سه حوزه پویشی ، توانشی و خلقی ، دسته‌بندی ویژگی‌ها انجام شده است . در پایان به ویژگی های اختصاصی الگوی قرآن در بیان و ارائه شخصیت رشد یافته در مقایسه با نظریه‌های روان شناسان کمال پرداخته شده است.

‫معناشناسي بخشي از دانش زبان¬شناسي يا شاخه‌اي مستقل از آن است كه از رهگذر آن مي‌توان به تحليل معناي واژه‌ها و جمله‌هاي يك متن پرداخت و جايگاه دقيق كلمه‌ها و تركيب‌هاي آن را با توجه به نظام معنايي كه در آن قرار دارد، به دست آورد. اين نوشتار به معناشناسي واژه عفو در قرآن كريم مي‌پردازد. عفو در لغت حامل معاني مختلف و حتي متضاد است. همچنين در قرآن نيز چندين معنا از سوي مفسران براي آن ارائه شده است كه اين معاني با توجه به واژگان هم‌نشین به دست مي‌آيد و سياق به عنوان يكي از مهم‌ترين قرينه‌ها براي فهم واژگان قرآن، در ایجاد معانی مختلف عفو در آيه نقش عمده و تعيين كننده‌اي دارد، البته به نظر مي‌رسد بهترین راه برای دست یابی به دقیق‌ترین معنا، توجه به سیاق آیه همراه با بهره گیری از تحلیل جامعه شناختی و روان شناختی حاکم بر فضاي نزول و سیاق آیه است كه در اين پژوهش براي يافتن معناي عفو در قرآن از اين روش بهره گرفته شده است. همچنين بررسي واژگان به ظاهر مترادف با عفو نظير صفح، غفر و جوز نشان مي‌دهد كه اين واژگان با وجود اين‌كه در ظاهر هم معناي با عفو به نظر مي‌رسند ولي به سبب اندك تفاوت معنايي كه بين اين واژه‌ها و عفو وجود دارد، هرگز نمي‌توانند به عنوان واژه‌اي مترادف، جانشين معنايي آن در قرآن كريم شوند. تحليل معناشناسي عفو در قرآن نشان مي‌دهد كه اين واژه داراي معنايي اصلي و پايه است كه روح آن را تشكيل مي‌دهد؛ به طوری که در همه آيات و با هر سياقي اين معنا به عنوان هسته مركزي اين واژه حضور دارد و اين معنا همان گذشت است. گذشت از مفاهيم برتر اخلاقي است كه در سعادت و تعالي فردي و اجتماعي انسان‌ها نقش مؤثري ايفا مي‌كند و دارای آثار و فوائدي است. اين آثار شامل مغفرت الهي، رحمت خدا، تأليف قلوب، آرامش خاطر، و... مي‌باشند كه اين پژوهش به آن‌ها پرداخته است. واژگان كليدي: معناشناسي، عفو، قرآن، گذشت، آثار عفو، تفسير موضوعي، فضاي نزول