جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫صبر به مفهوم ثبات و اطمينان نفس و مضطرب نشدن در بلايا و مصائب و مقاومت کردن در مقابل حوادث و شدايد، مورد توجه قرآن کريم و مورد عنايت علم روان‌شناسي است. در اين پايان‌نامه ضمن بيان معنا و مفهوم صبر، ديدگاه قرآن و روان‌شناسي در خصوص راهکارهاي صبرپيشگي بيان شده است. واژه صبر و مشتقات آن 103 بار در قرآن به کار رفته است که نشان دهنده اهميت ويژه اين فضيلت اخلاقي از منظر قرآن است. برخي از مصاديق صبر در قرآن عبارت‌اند از: صبر و پايداري انبيا، صبر مجاهدان، صبر در برابر دسيسه‌هاي دشمنان، صبر در مقابل تکذيب کنندگان و صبر در روابط با ديگران. نويسنده ضمن توصيف مصاديق قرآني صبر، آن را به صبر بر مصيبت، صبر بر معصيت و صبر در طاعت تقسيم کرده است. او پس از ذکر اين مقدمات، به بيان راهکارهاي صبرپيشگي از نگاه قرآن پرداخته است. راهکارهاي اعتقادي صبر از منظر قرآن عبارت‌اند از: ايمان به خدا، توکل، اطاعت از خدا، باور داشتن به پاداش الهي، ايمان به قضا و قدر، و اعتقاد به عدالت خداوند. راهکارهاي عبادي صبرپيشگي از منظر قرآن نيز شامل ياد خدا، ياري خواستن از خداوند، خودشناسي، و دعا و نيايش است. همچنين راهکارهاي اخلاقي مورد نظر قرآنشامل اراده و عزم، فروتني، عفو و گذشت، و تقوا مي‌باشد. از نظر قرآن صبر در صورتي ارزشمند است که به قصد تقرب الهي و براي کسب رضاي او باشد. از منظر روان‌شناسي راهکارهاي رفتاري صبرپيشگي شامل تفکر، پذيرش موقعيت پيش آمده، گريه درماني، درددل کردن، تلقينات صبرآفرين، دوري از عوامل تقويت کننده بي‌صبري، مثبت ‌نگري، قناعت و بي‌رغبتي نسبت به دنياست. بر اساس يافته‌هاي روان‌شناسي، فهم ودرک انسان‌ها از پديده‌ها و رويدادها، پايه رفتار آنها را تشکيل مي‌دهد. نگارنده در پايان موانع صبر را در دو بخش موانع بينشي و موانع اخلاقي بيان نموده است. کفر و شرک، ترس از مرگ، ترس از فقر، و منفي‌نگري از موانع بينشي است و عجله، نااميدي، خشم و حسادت نيز برخي از موانع اخلاقي ذکر شده است.

‫از جمله مضامينى كه در ادبيان فارسى، به چشم مى خورد و بدان عمق ببخشيده است، انديشه هاى باريك و بلندى است كه از قرآن سرچشمه گرفته است. بدين سبب لازم بود ميزان و نوع تأثير قرآن در متون بررسى شود. براى اين منظور، ابتدا كتب عرفانى فارسى مطالعه و جدولى تنظيم شد كه نشان مى داد هر آيه، در هر كتاب چندبار به كار رفته است. بدين ترتيب، آياتى كه بيشتر از همه در اين كتابها به كار رفته بودند، مشخص شدند و تعداد 48 آيه به منزله متداول ترين آيه هاى قرآنى، از مهمترين متون عرفانى برگزيده شدند. در مرحله بعدى، نوع و برداشت عرفا از اين آيه ها بررسى و در نهايت دسته بندى شد و به شرح زير در متن پايان نامه قرار گرفت. ابتدا ترجمه و تفسير هر يك از آيات، از متون تفسيرى مختلف عربى و فارسى نقل شده و در خاتمه نظر شيخ ابوالفتوح رازى به منزله يك تفسير عرفانى شيعه آورده شده است تا خواننده بين تفسيرهاى عرفانى و عادى نيز بتواند مقايسه اى اجمالى انجام دهد. آنگاه، مطالب و شاهد مثالهاى مختلف از آثار عرفانى نقل شد و در نهايت، نظر عرفا درباره آن آيه ها، بررسى و دسته بندى شد.

‫اين نوشتار، به "مقايسه شخصيت حضرت يعقوب( در قرآن و عهدين (تورات و انجيل )" پرداخته و تجليل از شخصيت آن حضرت در قرآن کريم و تحريف شخصيت ايشان در عهدين را ترسيم کرده است. نويسنده بر اين باور است که برخي از خرافات مطرح شده در مورد شخصيت حضرت يعقوب در تورات و انجيل، به ويژه در تلمود (تورات شفاهي)؛ باعث تقويت برخي از شبهه‌ها در مورد شخصيت حضرت يعقوب و عدم عصمت وي گرديده است. وي در پنج فصل، به معرفي شخصيت يعقوب( در قرآن و عهدين پرداخته و شبهه‌هاي مربوط به شخصيت ايشان را پاسخ گفته است. فصل اول نوشتار، به معرفي يعقوب( در عهدين پرداخته و در ادامه، زندگي‌نامه يعقوب، خاندان ايشان، زنان يعقوب، نوع زندگي وي و حوادث مهم دوران زندگي او از جمله فراق يوسف را از منظر عهدين شرح داده است. فصل دوم، به معرفي يعقوب در قرآن کريم اشاره کرده و اوصاف يعقوب و تطبيق شخصيت وي بر اسرائيل، گريه فراوان يعقوب( در فراق يوسف( را از منظري قرآني ترسيم نموده است. در فصل سوم، از منظر روايات معصومين( داستان فراق يوسف( و يعقوب( وصاياي يعقوب به فرزندانش بيان گرديده و در فصل چهارم، وجوه اشتراک و اختلاف ديدگاه‌هاي قرآن و تورات در زمينه شخصيت حضرت يعقوب( ذکر شده است. در فصل پنجم، شبهه‌هايي در زمينه شخصيت حضرت يعقوب( که بيش‌تر از جانب عهدين سرچشمه گرفته و در شبکه‌هاي اينترنتي به چشم مي‌خورد؛ مطرح شده و در ادامه، تحريف حقايق تاريخي در اين زمينه و در خصوص زندگاني يعقوب عنوان گرديده است. اين شبهه‌ها و تحريف‌ها در مورد شخصيت حضرت يعقوب؛ او را از منزلت و اندازه يک انسان عادي نيز پايين‌تر ‌آورده و عدم عصمت اين پيامبر بزرگ الهي را دامن زده است.

‫مسئله اساسی در این پژوهش یافتن راه صحیح تربیت کودک است. برای پاسخ به این مسئله با تتبع در آیات و روایات معصومین(ع) مشخص شد که آنها ما را به پیروی از شیوه‌های الگوهای مطمئن در عرصه گفتار و عمل فراخوانده‌اند. در پژوهش حاضر شیوه‌های این الگوهای حسنه از آیات و روایات استخراج و استنباط شده است. تربیت کودک در سیره و کلام آن بزرگواران در سه مرحله هفت ساله سیادت، اطاعت و وزارت بیان شده است. اساس کار ما بررسی ویژگی‌ها، اصول و شیوه‌های دو مرحله نخست در ابعاد دینی، اخلاقی، جسمی، جنسی و اجتماعی است. در این راستا پس از تبیین مختصری از تاثیرمتقابل دو عامل وراثت و محیط در تربیت به مراحل تربیت و ویژگی‌های بارز کودک در دو مرحله نخست پرداخته‌ایم. در بررسی‌های انجام شده مشخص شد که از ویژگی‌های بارز کودک در مرحله نخست فعالیت و فرماندهی است و از ویژگی‌های بارز او در مرحله دوم مسئولیت‌پذیری و تادیب است. از آنجا که شیوه‌های الگوها بر پایه اصولی کلی است که از ویژگی‌های عمومی آدمی متبادر شده‌اند، به چند اصل کلی متناسب با دو مرحله نخست همچون عزت، آراستگی، فضل، عدل و... نیز پرداخته شده است. مبحث اصلی ما بررسی شیوه‌های تربیت کودک در ابعاد مختلف است. این شیوه‌ها در هر بعد تربیتی پس از بیان میزان رشد کودک در فهم مفاهیم اساسی مربوط به آن بعد حتی الامکان به تفکیک هر مرحله بررسی شده است. در بعد دینی به کار بستن شیوه‌هایی چون زمینه‌سازی، تزیین کلام و... ما را در ایجاد رفتار متکی به ضوابط مذهب در کودک یاری می‌رساند. در بعد اخلاقی با بهره‌گیری از شیوه‌هایی چون شیوه الگویی، تغافل، تلقین و... مفاهیم اخلاقی پسندیده را در کودک باید به صورت زیر بنایی درآورد. شیوه‌های بعد جسمی در راستای سلامت و ورزیدگی تن او زمینه ساز رشد و کمال معنوی اوست. در بعد جنسی با تامین نیازهای روحی و روانی کودک و پرورش حیاء و عفاف در او و... در صدد پیشگیری از بیداری نابهنگام غریزه جنسی و تعدیل آن هستیم. شیوه‌های بعد اجتماعی حسن معاشرت و راه‌های برخورد مناسب با چهره‌های مختلف را می‌آموزد. مقصد نهایی و مشترک تربیت کودک در ابعاد مختلف بررسی شده این است که کودک از بدو تولد و حتی قبل از آن به گونه‌ای ساخته شود که همه رفتارهای او جهت‌گیری شده به سوی خداوند باشد. واژگان کلیدی: تربیت، کودک، شیوه، الگو، اصول تربیتی، تربیت دینی، تربیت اخلاقی، تربیت جسمی، تربیت جنسی، تربیت اجتماعی