جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله شناخت یا بحث معرفت در مقایسه با سایر مباحث فلسفی از اهمیت بسزائی برخوردار است . با عنایت به ضرورت تلاش عقلی و فلسفی برای حل مسائل مربوط به شناخت هستی و با توجه به جایگاه ویژه مساله حمل در شناخت عقلانی انسان نسبت به جهان خارج، حمل یکی از مسائل مهم انتولوژی در فلسفه به شمار می‌آید زیرا حمل به معنای این همانی در "استی" و "هستی" است و ما به وسیله حمل است که رابطه میان ذهن و عین و علم و معلوم و موضوع و محمول را تبیین می‌نماییم. این موضوع در حوزه فلسفه نظری کانت و در قسمت تحلیل استعلایی و در بخش تقسیم احکام و قضایا مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . کانت در یک تقسیم‌بندی کلی، احکام و قضایا را به دو دسته تحلیلی و ترکیبی تقسیم می‌نماید، این تقسیم‌بندی همانند تفکیکی است که فلاسفه اسلامی کاملا با حکم تحلیلی نزد کانت منطبق است ، همچنین بر حسب تعریف حمل شایع صناعی مساوی با احکام ترکیبی است . وجه مشابهتی که بین احکام ترکیبی و حمل شایع وجود دارد این است که چون موضوع و محمول در آنها مغایرت ماهوی با یکدیگر دارند، برای اینکه با یکدیگر متحد شوند به یک امر ثالثی نیاز دارند. این امر ثالث گاهی به گونه‌ای است که رابطه محمول با موضوع را ضروری می‌گرداند و گاهی غیرضروری. در فلسفه کانت قضایای ضروری را تالیفی ماتقدم و در فلسفه اسلامی حمل شایع بالذات می‌نامند. هر دو فلسفه احکام و قضایای علمی را از اینگونه قضایا به شمار می‌آورند. کانت سر امکان این قضایا و یا به تعبیر دیگر امر ثالثی که باعث ایجاد رابطه ضروری بین محمول و موضوع می‌گردد را با توسل به ویژگیهای دستگاه فاهمه آدمی یعنی شهود حسی و مقولات فاهمه توجیه می‌نماید در حالی که فلاسفه اسلامی با تمایز بین مقومات موضوع و عوارض ذاتی موضوع و تفکیک بین ذاتی باب ایساغوجی و ذاتی باب برهان ثابت می‌کنند که عقل می‌تواند با مقایسه و سنجش بین مفاهیم موجود در ذهن - که می‌توانند حاکی از امور واقعی باشند - به نسبت ضرورت و قطعیت بین موضوع و محمول پی ببرد. گاهی این مقایسه‌ها مستقیم و ساده انجام می‌شود و گاه با تشکیل قیاسات و براهین عقلی تواءم می‌گردد. از دیگر موارد قابل بررسی در باب احکام و قضایای وجودی است : یعنی قضایایی که محمول آنها "موجود" می‌باشد. از شعارهای معروف فلسفه کانت انکار وجود محمولی و انحصار وجود، در "وجود رابط" است . فلاسفه اسلامی هر چند همانند کانت به وجود روابط قائل هستند اما برخلاف وی تماما به وجود محمولی اذعان داشته و آن را یکی از امهات مسائل فلسفی به شمار می‌آورند.

آنچه که در این اثر مورد توجه قرار گرفته است، بحث خردگرایی در آثار غزالی است. همچنین نویسنده در این کتاب به این موضوع پرداخته است که چطور غزالی آثاری را در زمینه منطق نگاشته است اما در آثری دیگر به نام تهافت الفلاسفه به ستیز با فلاسفه برخاسته است؟ موضوع برخی از فصل های کتاب عبارتند از: حد و ماهیت عقل، تحقق معلول و حیرت عقلاء، حقیقت علم و ادراک، اقسام حجت یا طرق استدلال.

موضوع این پایان نامه بررسی چگونگی ادراک عالی ترین حتیقت موجود در منظومه اندیشه یارمنیدس و هراکلیتوس است. به طور دقیق تر سوال این است که در پارمنیدس ما وجود را چگونه درک می کنیم؟ و در هراکلیتوس پرسش این است که ما لوگوس را چگونه درک می کنیم. برای این کار در فصل اول در آغاز به بررسی تاریخی و معنا شناسانه لغت وجود پرداخته شده است. بدین منظور برخی صفات وجود در تاریخ و اسطوره مورد بررسی قرار گرفته است سپس به مطالعه تلقی یارمنیدساز وجود یرداخته شده است. سیس در فصل دوم به بررسی تاریخی و معناشناسانه لغت لوگوس وآن گاه به بررسی لوگوس، چنان که هراکلیتوس معرفی کرده است پرداخته شده است. در فصل سوم هشت معنای مختلف ادراک در یونان باستان مطرح شده تا در دو فصل بعدی از آنها استفاده شود. فصل چهارم در دو بخش مجزا به چگونگی ادراک وجود در پارمنیدس و لوگوس در هراکلیتوس می پردازد. در فصل پنجم به مسئله رابطه وحدت و کثرت در این دو اندیشمند پرداخته شده است.