جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه برگردان کتابی است که به بررسی و تحقیق نظرات گروهی از مستشرقان از جمله مرگلیوث پرداخته که در مورد وجود شعر جاهلی ایجاد شک و شبهه نموده است. نویسنده با استناد به منابع موثق و تحقیقات و بررسیهای انجام شده موضوع شک و شبهه در مورد شعر جاهلی را منتفی و نادرست می داند.یحیی وهیب الجبوری نویسنده کتاب با استفاده از منطق و به دور از هرگونه تعصب در پنج فصل در قالب موضوعات مختلف مسئله ایجاد شک و شبهه را مورد کنکاش قرار داده است. اصرار ایشان برای پرداختن به این موضوع ارتباط مستقیم این مباحث با قرآن کریم است. لهذا نویسنده کوشیده است جنبه های مختلف مربوط به ادبیات عرب خصوصا در رابطه با شعر جاهلی را در این کتاب بگنجاند. مسئله دین در شعر جاهلی و همچنین قضیه لهجه های مختلف از جمله مطالبی است که دستاویز بسیار خوبی برای شکاکان بوده که نویسنده در دو فصل جداگانه به این موضوعات پرداخته است. در فصل پنجم رابطه شعر جاهلی با تفسیر قرآن با استناد به منابع تفسیری مورد بررسی قرار گرفته است.

مسأله جانشینی حضرت محمد(ص) یکی از بنیادهای دین اسلام است. به طوری که در همان ابتدای دعوت علنی اسلام توسط پیامبر اکرم(ص) مطرح گردید و برنامه‌ریزی برای حفظ کیان این دین مبین پایه‌گذاری شد. لذا محققان بسیاری به کاوش در این حوزه پرداخته و نظراتی مطرح نموده اند. در این میان، نظرات خاورشناسان به عنوان رویکرد برون دینی به این مسأله بسیار مهم است. در همین راستا نوشتار حاضر ضمن بررسی اهم دیدگا‌های خاورشناسان در این باره، به نقد دیدگاه‌های ایشان با توجه به حقایق مسلم تاریخی پرداخته تا از رهگذر این بررسی و نقد، به هدف اصلی خویش یعنی ارائه جامعه دیدگاه‌ها، نقد آن و تحلیل علل رسیدن به این رویکردها دست یابد. با بررسی به عمل آمده می‌توان گفت: اگرچه اصلی‌ترین رویکرد خاورشناسان در قبال مسأله وصایت در دین اسلام رویکرد نفی و سکوت است، اما نمی‌توان از نظرات موافقان با انتخاب وصی و بخصوص انتخاب مستقیم حضرت علی(ع) چشم‌پوشی کرد؛ در نتیجه پس از واکاوی همه‌جانبه موضوع، سه رویکرد اصلی سکوت، تعیین جانشین و عدم تعیین جانشین به عنوان محورهای اصلی دیدگاه‌های خاورشناسان در این باره مطرح گردیده است. همچنین این نکته قابل توجه است که مستشرقان در هنگام بیان اصل جانشینی حضرت علی(ع) عمدتاً نفی و سکوت را در پیش گرفته‌اند، اما به هنگام توصیف ویژگی‌های فردی و حکومتی ایشان، به نظر‌می‌رسد اکثراً ملاحظه را کنار نهاده و آن‌چه در منابع تاریخی بیان شده است، مستند نظرات خویش قرار می‌دهند.واژگان کلیدی: پیامبر اکرم(ص)، مسأله جانشینی، امام علی(ع)، رویکردهای خاورشناسان، منابع اهل سنت

مستشرقان در تحقیقات خود در بحث مکی و مدنی، بعد از شناخت آیات و سور مکی و مدنی، آن‌ها را به چهار و شش دوره طبقه‌بندی کردند؛ بعد از آن، برای هر دوره، خصوصیاتی را معین نمودند. شیوه‌ی کار مستشرقان، هم در تاریخ‌گذاری قرآن و هم در طبقه‌بندی آیات و سور مکی و مدنی و هم در تعیین خصوصیات برای هر طبقه، عمدتا بر مبنای سبک و اسلوب آیات، محتوا و مضمون و سیره پیامبر(ص) است. هریک از آن‌ها از یک روش خاص پیروی می‌کنند؛ برخی در شناخت مکی و مدنی، محتوا و مضمون آیات و سور را مبنا قرار داده، برخی سبک و اسلوب و برخی نیز سیره و شخصیت پیامبر(ص) را ملاک کار خود قرار داده‌اند. به همین رو، ترتیب هایی را از سوره های قرآن عرضه کرده اند که با ترتیب روائی بسیار اختلاف دارند؛ حتی میان خود آن ترتیب‌ها بسیار اختلاف وجود دارد. استفاده نکردن از روایات ترتیب نزول، مراجعه به روایات ضعیف و غیر معتبر، داشتن پیش‌فرض نادرست مانند بشری بودن قرآن، تاثیر پذیری قرآن از فرهنگ عرب جاهلی و کتب اهل کتاب از مشکلات اساسی آن‌ها در تحقیقات مکی و مدنی است.پروژه‌ی حاضر در سه فصل تنظیم شده است. در فصل اول مباحث نظری و مقدماتی مکی و مدنی در سه بخش پرداخته شده است؛ سپس در فصل دوم نظرات ده تن از مستشرقان را به تفصیل در این خصوص نقد و بررسی کردیم، در فصل سوم هم، نقد کلی تحقیقات مستشرقان در سه بخش، نقد خاستگاه، نقد روش‌ها و پیامد‌های تحقیقات مستشرقان بحث و بررسی شده است. شیوه‌ی تحقیق حاضر بصورت کتابخانه‌ای و مراجعه به منابع لاتین و منابع فارسی بود.

قرآن کریم تنها سند سالم وحیانی از جانب خداوند در دست بشریت است؛ که از گزند حوادث زمینی و آسمانی محفوظ مانده است. قرآن برخلاف سایرکتاب آسمانی از آغاز نزول و ظهور رسول اکرم تا زمان ما، دارای سندی متصل و متواتر است و در طول 1400 سال به طور پیوسته در هر دوره‌ای میلیون‌ها نفر به صورت قاری، کاتب، حافظ، این وحی آسمانی بود‌ه‌اند. مسأله تحریف ناپذیری قرآن اهمیت بسزایی دارد که اگر تحریف ناپذیری قرآن به اثبات نرسد، اعتبار قرآن به چالش کشیده خواهد شد و هر گونه استناد به آیات آن با مشکل اساسی روبه رو خواهد بود. این مسأله همواره مد نظر همه مسلمانان به ویژه علمای شیعه در قرن11، 12 و13در بحث تحریف ناپذیری بوده و برای دفاع از ساحت مقدس قرآن، به اثبات سلامت قرآن از تحریف و دفع شبهات و تردیدها از سوی مستشرقان پرداخته‌اند. در این پایان نامه به نقد تلاش های مستشرقان در گسترش تحریف قرآن با تکیه بر پاسخ علمای شیعه خواهیم پرداخت. مستشرقانی نظیر: نولدکه، بلاشر، گلدزیهر، شری لوبین و... در جرگه مستشرقان قائل به تحریف قرآن کریم قرار دارند که با دستاویز قرار دادن موارد مختلفی که قبلأ از سوی حشویه و اخباریون با استناد به روایات ضعیف مطرح شده مسأله تحریف را مطرح نموده‌اند. چند نمونه از مواردی که آنها ذکر کرده اند از این قبیل است: الف) مسأله اختلاف قرائت در قرآن ب)نسخ در قرآن ج) اتهام زیادت سوره ها و آیه ها در قرآن د) اتهام نقصان سوره ها و آیه ها در قرآن ه)حذف آیه رجم، خلع، حفد از قرآن. اما در مقابل این گروه از مستشرقان قائل به تحریف قرآن افراد معدودی دیگر از مستشرقان از جمله دکتر بوکای، پروفسور آربری با صراحت تمام صیانت قرآن کریم از تحریف را اعلام کرده‌اند.

ما مسلمانان آیات قرآن را نزول وحی الهی بر پیامبر اسلام و کلام خدا می‌دانیم و به اعتقاد ما، این کتاب معجزه جاوید پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) و آخرین و کامل‌ترین کتاب آسمانی است اما در طول تاریخ، مستشرقانی بودند که نقدهایی بر آن وارد نمودند و مدعی ایرادات و تناقضاتی در جنبه های مختلف آن شدند. منتقدان با مطرح کردن نقدهایی در زمینه‌های تاریخی، علمی، جنبه‌های اخلاقی و همچنین ادعای تناقضات متن قرآن، وحیانی و الهی بودن آن را، به چالش می‌کشند. تحقیق حاضر به بررسی انتقادهای علمی آنان در چهار مورد (کیهان شناسی، طبیعت شناسی، فیزیولوژی انسان، و حیات و مرگ و هدایت انسان) پرداخته است. مستشرقان در زمینه کیهان شناسی شبهاتی همچون هفت آسمان، خلقت جهان در شش روز، حرکت خورشید، شهاب ها، تقدم یا تاخر خلقت آسمان و زمین و حرکت یا ایستایی زمین و ... را مطرح کرده اند. این ایرادات ناشی از عدم آشنایی به زبان قرآن بوده است. آنان در زمینه طبیعت شناسی، شبهاتی در مورد شدت باد و طوفان و زوجیت در طبیعت را مطرح ساخته اند که غالباً ناشی از فقدان استدلالها و دلایل علمی جهت اثبات اشارات قرآنی می باشد. همچنین در حیطه فیزیولوژی، سوالات و تناقض های زیادی از جمله عناصر خلقت بشر، وضعیت جنین در رَحِم و امکان خواب یا عمر طولانی را آورده اند که متاثر از عدم تسلط به واقعیت های علمی و تجربی بوده است. در زمینه حیات و ممات و هدایت بشر نیز، برخی از اشارات قرآن در مورد طول روزهای قیامت، هدایت عمومی و اختصاصی، تقابل اعمال خوب و بد و ... را دستمایه ایرادگیری خود قرار داده اند؛ در حالی که این آیات منافاتی با علوم تجربی نداشته اند. روش تحقیق در این تحقیق، مطالعه کتابخانه‌ای و رویکرد آن، توصیفی و تحلیلی است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که این کتاب مقدس عاری از تضاد و تعارض بوده و ادعای مستشرقین از روی عناد و غرض ورزی، نا آگاهی و قصور دانش آنان در قرآن پژوهی، استناد به منابع اسلامی نامعتبر، روحیه استعمار گری و اسلام ستیزی و تعصب مسیحی- یهودی آنان بوده است. با این حال، بودند مستشرقانی که پی به حقانیت این کتاب آسمانی بردند و در مقام دفاع از آن برآمدند.

چکیده نهضت نقد تاریخی کتاب مقدس تأثیر شگرفی بر عقاید مسیحیان نسبت به اعتبار اصل کتاب مقدس و اصالت متن آن گذاشت و آنان را برآن داشت تا به آسمانی نبودن کتاب خود معترف باشند؛ قرآن پژوهان غربی در صدد تطبیق این روش بر قرآن برآمدند و به انکار سلامت قرآن و القای شبهه تحریف روی آوردند. در این رویکرد، دو مسئله «جمع قرآن» و « اختلاف قرائات»؛ از مسائل مهم تاریخ قرآن؛ موضوع تحقیق و تحلیل بسیاری از مستشرقان قرارگرفته است. در پژوهش حاضر از میان مستشرقان قرآن پژوه، دیدگاه تئودور نولدکه، ریچارد بل، رژی بلاشر و جان برتون در موضوع جمع قرآن و دیدگاه ایگناس گلدزیهر، نولدکه و برتون در موضوع اختلاف قرائات تبیین و بررسی می‌گردد و در هر بخش، دیدگاه علمای شیعه و اهل سنت نیز مطرح و با رویکرد قرآن پژوهان غربی مقایسه می‌شود؛ تا تفاوت دیدگاه مستشرقان با مسلمانان، و نیز تفاوت دیدگاه شیعه و اهل سنت روشن گردد. از نتایج تحقیق حاضر آن است که شواهد و قرائنی که مستشرقان با استناد به آنها، در موضوع جمع قرآن و اختلاف قرائات به دنبال ایجاد تردید در اعتبار اصالت قرآن بودند، ناتمام است و چنین نتیجه‌ای را در پی ندارد؛ این شواهد و قرائن در طول تحقیق، تبیین و نقد شده است. نتیجه دیگر تحقیق حاضر آن است که شواهد و قرائن مستشرقان، غالباً برگرفته از دیدگاه‌های مشهور اهل سنت در موضوع جمع قرآن و اختلاف قرائات است؛ دیدگاه‌های شیعه در این دو موضوع، نقد کمتر و دستاویز اندکی برای مستشرقان قرآن پژوه داشته استکلید‌ واژه‌ها : جمع قرآن، اختلاف قرائات، تئودور نولدکه، رژی بلاشر، جان برتون، ایگناس گلدزیهر، ریچارد بل

استفاده مستشرقان از روش‌ها و فن‌های نوین در پژوهش‌های کتابخانه‌ای و آشنایی بیشتر آن‌ها با زبان‌های پیشین (عبری، سامی و میخی) و بهره‌گیری از داشته‌های ادیان مختلف می‌تواند دیدگاه‌های تازه‌ای را در زمینه مطالعات تاریخی فراهم سازد. با آشنایی با روش اصولی و علمی محققان خارجی و شناخت عوامل واقعی تمدن اسلامی از منظر نویسندگان اسلامی و خارجی می‌توان با راهکارهای نوین به عظمت و شکوه دوباره تمدن اسلامی ناب و اصیل مدینه فاضله پیامبر اکرم و جهانی‌شدن فرهنگ اسلامی و زمینه‌سازی برای حکومت عدل الهی ولیعصر نائل آمد. از منظر پژوهشگران اسلامی مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری تمدن اسلامی، آموزه‌های وحیانی قرآن و نقش بنیان‌گذار باعظمت و بزرگوار آن، یعنی پیامبر اکرم، سپس تعهد وفاداری امت مسلمان بوده است. اما نظر نویسندگان غربی و مارشال هاجسن با توجه به اختلاف دیدگاه و خاستگاه فکری آن‌ها، متفاوت است. این پژوهش بر آن است تا با بررسی نقش وحیانی آموزه‌های قرآن و پیامبر اکرم در کتاب اعجاز اسلام (ج 1) اثر مارشال هاجسن، دیدگاه‌های وی را با نگاهی تمدنی و بر اساس اصول و نظریه‌های جامعه‌شناختی در باب تمدن اسلامی موردبررسی قرار دهد. این دیدگاه امروزه روشی نوین و جدید در حوزه پژوهش‌های تمدنی است؛ که شایسته تبیین، تحلیل و بررسی عالمانه است.

دوره‌ی قاجار با وجود فراز و نشیب‌های سیاسی داخلی و خارجی و تغییر و تحولات جهانی که در موقعیت سیاسی و فرهنگی ایران داشته است دوره‌ی پر اهمیتی برای هنر نقاشی و نگارگری محسوب می‌شود.نقاشی قاجار به عنوان مهم‌ترین تجلی‌گاه برخورد تفکر انسان گرایانه‌ی غربی و اندیشه‌ی خیال‌انگیز ایرانی شناخته شده است، آنچه که در برخورد با منابع موجود پیرامون نقاشی قاجار مواجه می‌شویم حکایت از گونه‌ای بی انصافی محققین در بررسی و تحلیل نقاشی این دوره دارد. شرق شناسانی چون پوپ (Pop)، بلوشه (Blochet)، آرنولد (Arnold) و بسیاری دیگر پیرامون نقاشی این دوره یا سکوت نموده یا این دوره را تجلی‌گاه انحطاط نقاشی ایران ارزیابی نموده اند.اهداف این مطالعه ارائه‌ی آراء و نظریات محققین غربی پیرامون نقاشی قاجار و بررسی دلایل رویکردهای غیر منصفانه برخی از آنان است. برای پیشبرد این بحث در فصل اول مطالبی در باب تعریف شرق شناسی، پیشینه ی شرق شناسی، دوره های شرق شناسی و همچنین مباحثی درباره ی ایرانشناسی و سابقه ی تاریخی آن و نقد شرق شناسی ارائه شده است. در ادامه در فصل دوم به شرح پیشینه ای نقاشی ایران در دوره های مختلف خصوصاً در دوره ی قاجار که بصورت مفصل تر آمده است، پرداخته می شود.در فصل سوم ضمن ارائه پیشینه ی تاریخی از حضور مستشرقان در ایران در دوره ی قاجار و انگیزه های آنان در ورود به این حوزه، به معرفی مهمترین مستشرقینی که در زمینه ی نقاشی ایران به فعالیت تحقیقاتی پرداخته اند، می پردازیم. در باب این فصل آنچه لازم به تذکر است که بدلیل محدودیت منابع پیرامون شرق شناسی(اکثر فرهنگ ها و دایره المعارف های مستشرقین تنها به معرفی تعداد اندکی از مستشرقین پرداخته اند و آن منابعی نیز که قرار بوده مرجع کاملی پیرامون شرق شناسی باشند در میانه ی راه رها شده اند از جمله «فرهنگ خاورشناسان» تالیف پرویز مشکین نژاد که تا حرف «ز» کار شده و گویا به سرنوشت کتاب دیگری در این زمینه یعنی «جهان خاورشناسان» که تنها حرف «الف» آن به زیور طبع آراسته شده بود، دچار شده است) در این بخش نگارنده از معرفی کامل مستشرقینی که در حوزه نقاشی ایران فعالیت نموده اند معذور بوده، اما به هر حال شمه ای از زندگی و آثار مهمترین این شرق شناسان ارائه شده است که شایسته توجه می باشد. در فصل چهارم این پژوهش به معرفی محققینی که آثاری پیرامون نقاشی قاجار منتشر نموده یا در کتب خود در زمینه نقاشی ایران، اشاراتی هر چند اندک به نقاشی این دوره داشته اند پرداخته و مباحث ایشان را پیرامون نقاشی قاجار مورد بررسی قرار می دهیم.در انتها در فصل پنجم نیز نگارنده سعی می نماید با در نظر گرفتن فرضیات تحقیق پیش رو، یافته های مرتبط با سوالهای تحقیق را ارائه نموده و دست به نتیجه گیری بزند.