جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق تلاش گردیده نسبت به بررسی تفاوت های جنسیتی از دو دیدگاه قرآن مجید و فمینیسم اقدام شود.در بیان دیدگاه قرآن مجید از تفسیر نمونه نوشته آیت اله مکارم شیرازی استفاده گردیده است.هدف از این تحقیق، ابتدا شفاف نمودن دیدگاه های مذکور در خصوص تفاوت های جنسیتی و سپس ارایه پیشنهادهایی جهت طراحی ساختاری منطقی و کار آمد برای جامعه امروز است.  این تحقیق امیدوار است ضمن اصلاح و بهبود باور های نسبت به موضوع جنسیت و تفاوت های جنسیتی، موجبات رشد و تعالی جامعه به ویژه زنان را فراهم آورد.روش این تحقیق، کیفی و با استفاده از متون مکتوب و منابع کتابخانه ای است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

‫ای‍ن‌ رس‍ال‍ه‌ ض‍م‍ن‌ ب‍رش‍م‍ردن‌ وی‍ژگ‍ی‌ ه‍ای‌ ان‍دی‍ش‍ه‌ دف‍اع‌ از زن‌ در ای‍ران‌ و ب‍ی‍ان‌ چ‍ارچ‍وب‌، روی‍ک‍رده‍ا و م‍ش‍خ‍ص‍ات‌ ک‍ل‍ی‌ آن‌، ت‍لاش‌ م‍ی‌ک‍ن‍د. ی‍ک‌ ت‍ب‍ی‍ی‍ن‌ ن‍ظری‌ از زم‍ی‍ن‍ه‌ه‍ا، م‍وان‍ع‌ و چ‍ش‍م‌ ان‍دازه‍ای‌ ت‍ح‍ق‍ق‌ ن‍ظری‍ه‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ ف‍م‍ی‍ن‍ی‍س‍م‌ در ای‍ران‌ ارائ‍ه‌ ک‍ن‍د روش‌ پ‍ژوه‍ش‌ ک‍ت‍اب‍خ‍ان‍ه‌ای‌ (م‍طال‍ع‍ه‌ اس‍ن‍ادی‌) اس‍ت‌ در ای‍ن‌ پ‍ژوه‍ش‌ اب‍ت‍دا ب‍ح‍ث‍ی‌ پ‍ی‍رام‍ون‌ ن‍ظری‍ه‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ ارائ‍ه‌ ش‍ده‌ و س‍پ‍س‌ ب‍ا ت‍وج‍ه‌ ب‍ه‌ رون‍د ش‍ک‍ل‌ گ‍ی‍ری‌ ف‍م‍ی‍ن‍ی‍س‍م‌ در غ‍رب‌، چ‍ارچ‍وب‍ی‌ ب‍رای‌ م‍طال‍ع‍ه‌ وض‍ع‍ی‍ت‌ ان‍دی‍ش‍ه‌ دف‍اع‌ از ح‍ق‍وق‌ زن‌ در ای‍ران‌ ت‍ه‍ی‍ه‌ ش‍ده‌ اس‍ت‌ ب‍راس‍اس‌ ای‍ن‌ پ‍ژوه‍ش‌ ب‍ه‌ دل‍ی‍ل‌ ع‍دم‌ ش‍ک‍ل‌ گ‍ی‍ری‌ ه‍وی‍ت‌ گ‍روه‍ی‌ در زن‍ان‌ و ف‍ق‍دان‌ دم‍وک‍راس‍ی‌، م‍س‍ئ‍ل‍ه‌ زن‌ ه‍ن‍وز دچ‍ار گ‍س‍ی‍خ‍ت‍گ‍ی‌ ن‍ظری‌ اس‍ت‌ و ه‍م‍ی‍ن‌ آش‍ف‍ت‍گ‍ی‌ ه‍ا س‍ب‍ب‌ ن‍ات‍وان‍ی‌ ت‍ب‍ی‍ی‍ن‌ واق‍ع‍ی‍ت‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌ در م‍س‍ئ‍ل‍ه‌ زن‌ ش‍ده‌ اس‍ت‌.

فمینیسم جنبشی است برای مطالبات زنان که در پی اعتراض به برخی از نابرابریهای خانوادگی و اجتماعی ،شکل گرفت ؛ وبراساس یک سری انگاره های مشخص به تجزیه و تحلیل این نابرابریها می پردازد و راهبردهای متفاوت با دیدگاههای مختلفی را ارائه می دهد . به علت وابستگی دیدگاهها به مکتب های فلسفی و سیاسی غرب ، گرایشهای متفاوتی از فمینیسم به وجود آمد . فمینیسم های رادیکال ،مارکسیست ،سوسیالیست ،لیبرال ،فرامدرن و اسلامی از مهمترین گرایشات فمینیستی هستند که هر کدام با منظری خاص و جداگانه به مسایل زنان ،می نگرند . هدف تمام گرایشات فمینیسمی ،ایجاد جامعه ای است که درآن تفاوت گذاری بر اساس جنسیت جای خود را به تشابه بدهد ،تا آرمان برابری زن و مرد درهمه عرصه ها و فعالیت ها به وجود آید . و در صحنه فعالیت های اجتماعی ،زن و مرد به طور مساوی ،نقش بازی کنند ، بدون آنکه احساسات ؛روحیات ،استعدادها و توانایی های فکری و جسمی آنان تأثیری درایفای ،نقش های اجتماعی داشته باشد . فمینیست ها ، هستی را همچون دفتری می دانند که آغاز و سرانجامش ناپید است و در این هستی خود را بی نیاز از وحی دانسته و انسان را مصدر تشریع قرار می دهند ؛ آنان صفات زنانه را صفات برتری می دانند و جنس مذکر را عامل فرودستی ،زن معرفی می کنند . درمقابل ، اسلام براساس خدا محوری بنا شده است ؛و جهان دراین دیدگاه ،هدفمند ودارای برنامه می باشد . در اسلام ،حقیقت انسان ،هویت اوست نه جنسیت ؛ زن و مرد از یک جوهره مشترک بوده و صفات مردانه و زنانه هیچ کدام مایه برتری نسبت به دیگری نیست . اسلام قائل به تساوی زن و مرد ، درذات و تفاوت در وظیفه می باشد ؛ همچنین دستورات اخلاقی اسلام براساس ذات مشترک انسانی است و کلیه ارزشها و ضد ارزشهای اخلاقی ریشه در روح و جان آدمی دارد و نمی تواند وابسته به جنسّیت افراد باشد .اسلام راه رفع ظلم به زنان را اصلاح ذهنیت ها و توجه دادن به اهداف واقعی خلقت و آشنایی زن و مرد به شخصیت و کرامت یکدیگر و تدوین برنامه های اخلاق محور ،می داند . اسلام و فمینیسم دو مقوله کاملاً جدا از هم با مبانی ،اهداف و کارکردهای متفاوت هستند و هیچ گاه با هم تلفیق نمی شوند .

انقلاب اسلامى و حضور قدرتمند زنان مسلمان در بزرگترین رویداد سیاسى ـ اجتماعى قرن بیستم، توجه جهانیان را به ایران اسلامى و رویکرد تازه زنان جلب کرد و در پى آن تلاشهاى زیرکانه‏اى براى تغییر چنین نگرشى صورت گرفت، پس از ورود جریانهاى جدید به عرصه مباحث فرهنگى کشور، موضوع دفاع از حقوق زنان بویژه با ویژگیهاى غربى آن مطرح و برجسته شد و جریان جدیدى به نام «فمینیسم» چهره نشان داد. بر اساس آموزه‏هاى فمینیسم، گروهى از زنان براى رسیدن به استقلال مطلق در برابر مردان و رسیدن به حقوقى مشابه و برابر با حقوق مردان، حرکت جدیدى را آغاز کردند و حتى در مواردى براى ایجاد سازگارى بین فرهنگ دینى و غربى، این جنبشهاى وارداتى را، فمینیسم اسلامى! نام نهادند و تلاش براى توجیه مبانى و حقوق اسلامى بر پایه فرهنگ غربى را در دستور کار خود قرار دادند. اما در نهایت، حاصل این تلاشها موجب به وجود آمدن فاصله‏اى عمیق بین زنان و مردان، تضعیف نهاد خانواده، بالا رفتن معنادار آمار طلاق، افزایش خشونت خانگى و... گردیده است. چنین نگرشى در زمینه مشارکت اجتماعى، زن را از هسته اجتماعى به پوسته آورده و نقش کلیشه‏اى مردانه به وى داده است. این نوشتار در صدد بازخوانى فمینیسم، بویژه فمینیسم به اصطلاح اسلامى و بررسى آسیبها و پیامدهاى چنین جنبشى با تکیه بر نگرشها و گرایشهاى مختلف فمینیستى در ایران و شاخصه‏هاى اصلى آن است.

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد

‫عنوان از روي صفحه عنوان پايان نامه

‫در اين پژوهش به نقد و بررسي آموزه‌هاي مربوط به جنسيت، فمينيسم و نسبت ميان زن و مرد و حقوق و ابعاد انساني آنان پرداخته شده و ديدگاه دين اسلام در مورد جنس زن و حقوق او و برابري او در ابعاد انساني با جنس مرد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نويسنده در سه فصل به تبيين ديدگاه‌هاي فمينيست‌ها و نقد ديدگاه‌هاي افراطي آنان در مورد زنان و ظلم به زنان و تبعيض‌هاي گسترده عليه زنان به ويژه در جهان غرب پرداخته است. وي در فصل اول، پيشينه‌اي از زن و تاريخچه آن و دوران طلايي زندگي زنان و همچنين دوران سختي‌هاي آنان و رنج‌ها و ظلم‌هايي که به آنان در طول تاريخ روا داشته شده و نيز قوانين تبعيض آميز عليه زنان در جوامع مختلف بشري را بيان کرده است. نويسنده در فصل دوم، جنبش آزادي زنان در رويکرد فمينيستي مورد بحث قرار داده و ضمن تعريف فمينيسم، پيشينه و عوامل پيدايش آن در عصر رنسانس و نظريه‌هاي مختلف در مورد تفاوت جنسيتي و اقسام تفکرات فمينيستي، اعم از فمينيسم راديکال، مارکسيستي، سوسياليستي، ليبرالي، خانواده‌گرا، پست‌مدرنيستي و اسلامي را مطرح کرده و ابعاد جامعه شناختي و روان شناختي پيدايش اقسام فمينيسم را بررسي نموده وبه تجزيه و تحليل مؤلفه‌هاي فمينيسم و افکار فمينيست‌ها و مفاد کنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان و اهداف و ماهيت کنوانيسون به ويژه اصل تساوي بين زن و مرد، تساوي در حقوق، آموزش، خانواده و... پرداخته و مفاد و وجوه مشترک و اختلاف کنوانسيون رفع تبعيض عليه زنان با شريعت اسلام را مطرح کرده است. وي در فصل سوم، به تبيين ديدگاه دين اسلام درمورد زن و تساوي زن و مرد در انسانيت، آفرينش، پاداش‌ها، کيفرها، کمالات، تکاليف الهي، وظايف اجتماعي، بالندگي و کمالات عبادي پرداخته و فلسفه تشکيل خانواده در آموزه‌هاي اسلامي، بايسته‌هاي فعاليت‌هاي اجتماعي زنان و مشروعيت اين فعاليت‌ها، مسئوليت مرد در تأمين نفقه و مسائل اقتصادي خانواده، ساختار نظام خانواده، سرپرستي و قواميت مرد و تفاوت‌هاي اجمالي حقوق زنان و مردان در زمينه ارث و ديه را مورد شرح و بررسي قرار داده است.

‫بررسي نظريه فمينيسم و نقد آن با تکيه بر مباني اسلامي، مسأله پژوهش حاضر است که با روش توصيفي و تحليلي صورت گرفته است. فمينيسم به‌معناي آزادي‌خواهي زنان، ابتدا به عنوان يک جنبش اجتماعي در قرن نوزدهم شکل گرفت و تدريجاً به يک نظريه بدل گرديد. عوامل سياسي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي که در ظهور فمينيسم نقش داشته است با عنصر دين در ارتباط است. رويکرد تبعيض‌آميز کتاب مقدس، تفکر زن‌ستيزانه انديشمندان غربي، و نفي کرامت زن از عواملي هستند که زمينه نظري فمينيسم به‌حساب مي‌آيد. همچنين خشونت، استثمار پيوسته، سرمايه‌داري، ليبراليسم و رنسانس هم زمينه‌هاي عملي فمينسيم هستند. جنبش‌هاي فمينيستي به دليل تکيه بر مباني مختلف فلسفي در غرب، از گرايش‌هاي متنوعي برخوردار است؛ رويکردهاي ليبرالي، مارکسيستي، راديکال، سوسياليستي، پست‌مدرن و اسلامي مهم‌ترين گرايش‌هاي فمينيسم هستند. ثمره اين تنوع، تفاوت تحليل‌هاي فرودستي زنان، و در نتيجه، اختلاف در راه‌حل‌هاي پيشنهادي است. مباني نظري فمينيسم به دو دسته عام و خاص تقسيم مي‌گردد. اومانيسم، سکولاريسم و برابري، مباني عام نظريه فمينيسم است که در همه گرايش‌ها حضور دارد. و مباني خاص فمينيسم همان مباني فلسفي است که هر گرايشي به آن تکيه مي‌کند. در مقابل اين رويکردها، اسلام بر اساس جهان‌بيني خاص خود، شخصيت زن را از زاويه‌اي متفاوت مي‌نگرد؛ خدامحوري، تناسب‌محوري در امر تشريع، هدف‌مندي هستي، خليفه بودن انسان، تأکيد بر نقش دين در قانون‌گذاري، تفاوت ملاک‌هاي ارزش‌گذاري، و اصالت همزمان جامعه و فرد، مباني و اصولي هستند که نگاه متفاوت اسلام به شخصيت زن را پديد مي‌آورد. بر اين اساس، براي رفع ستم از زنان، ابتدا بايدذهنيت انسان‌ها را اصلاح نمود، و آرامش‌محوري و سعادت‌محوري را جايگزين محوريت توسعه و رفاه نمود. همچنين در روابط اجتماعي بايد بر محوريت اخلاق و معنويت تکيه کرد و قوانين حقوقي روشني را بر مبناي آموزه‌هاي ديني تنظيم نمود.