جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر به بررسي تاريخ تشيع در افغانستان، از آغاز تا قرن چهارم هجري پرداخته است. اساس تشکيل دولت افغانستان بر محور قوميت استوار بوده، و مهم‌ترين اقوام موجود در افغانستان، هزاره‌ها، پشتون‌ها، تاجيک‌ها و ازبک‌ها مي‌باشند. از ميان اين اقوام، تنها هزاره‌ها شيعه مذهب هستند. مذهب تشيع در قرن اول هجري، توسط جعده بن هبيره مخزومي، که از طرف امام علي(ع) به‌عنوان والي خراسان منصوب شده بود وارد افغانستان گرديد، و به‌سبب عدالت و عملکرد شايسته وي، بيشتر مردم هزاره و غور به تشيع گرويدند. علاوه بر دو مذهب شيعه دوازده امامي و تسنن حنفي، که از بزرگ‌ترين مذاهب افغانستان به‌شمار مي‌رود، مذاهب اسماعيليه، شافعي و حنبلي هم حضور دارند. شيعيان هزاره افغانستان، در ادوار گوناگون تاريخ مورد بي‌عدالتي قرار گرفته، و بيشترين جنايات در حق آن‌ها از جانب حاکمان افغانستان صورت گرفته است. در سال 47 هجري بر اثر پافشاري مردم غور بر تشيع، امويان با اتهام ارتداد و تکفير، دست به سرکوب و غارت اموال و اسارت شيعيان زدند. امير فولاد شنسبي از امراي غور، به همراه 5 هزار شيعه بر ضد امويان شوريد، و به کمک ابومسلم خراساني شتافت. در سال 295 هجري شيعيان اسماعيلي غور و غرجستان، بر ضد حکومت بني‌عباس قيام کرده و شکست خوردند. ولي اين اقدام، باعث تحرکات ساير شيعيان در خراسان گرديد. بلخ و توابع آن هم از مناطق ديگري بود که به اهل بيت(ع) ارادت داشتند، و از بني‌اميه بيزاري مي‌جستند. از وقايع مهم براي شيعيان افغانستان، ورود حضرت يحي بن زيد در بلخ و هرات، و شهادت او به‌همراه جمعي از شيعيان در جوزجان مي‌باشد، که باعث انزجار بيشتر مردم خراسان از بني‌اميه گرديد. ورود تشيع به بلخ در عصر ائمه( بوده، و عده‌اي از اصحاب آن بزرگواران مانند ابو عبد‌الله بلخي، و نصر بن صباح بلخي، و ابا‌صلت هروي جزء راويان حديث هستند.

‫پژوهش حاضر به بررسي تاريخ تشيع در کشمير و تحولات مربوط به آن پرداخته است. منطقه کشمير در حال حاضر، دو قسمت دارد؛ ايالت جامو و کشمير که در قلمرو هند است، و کشمير آزاد که در قلمرو پاکستان مي‌باشد. اسلام و تشيع در سال 725 هجري توسط جهان‌گردان و بازرگانان، و عالماني مانند سيد شرف‌الدين، مير سيد علي همداني و فرزندش محمد، سيد محمد مدني، سيد حسين رضوي قمي، و ملا عالم انصاري به کشمير راه يافت و ترويج گرديد. با تلاش‌هاي مير شمس‌الدين عراقي، در سال 882 تشيع به‌عنوان مذهب رسمي کشمير اعلام گرديد، بت‌خانه‌ها ويران شده، و مساجد و خانقاه‌هاي بسياري به جاي آن‌ها ساخته شد. ايشان با اقداماتي مانند احياي فرهنگ جهاد، ايراد خطبه به اسم دوازده امام در مسجد جامع، اعزام مبلغ به مناطق دورافتاده، و فعاليت‌هاي علمي خدمات زيادي در راستاي گسترش تشيع انجام داد. از سال 962 هجري طايفه "چک" که مذهب تشيع داشتند، 32 سال بر کشمير حکومت کردند، و موجبات گسترش تشيع را فراهم آوردند. در اين زمان، شهرهاي زدي‌بل و حسن‌آباد، از مراکز اصلي شيعيان بوده است. در مقابل، ميرزا حيدر که از سني‌هاي متعصب بود، به قتل عام شيعيان پرداخته، و اموالشان را غارت، و خانه‌هايشان را ويران کرد. حکومت چک‌هاي شيعه در سال 994 هجري با تباني علماي اهل سنت، و هجوم مغول‌ها و افغان‌ها از بين رفت، و بسياري از شيعيان به قتل رسيده، و يا به نقاط مختلف کوچ کردند. امروزه شيعيان کشمير از لحاظ مذهبي و اقتصادي، از تمام فرقه‌ها عقب‌تر هستند، و علت آن نيز تفرقه و گروه‌بندي رهبران شيعه، موانع قانوني دولت، و کمک‌هاي بدون تحقيق ايران مي‌باشد. اشتغال شيعيان در ادارات دولتي تنها دو درصد بوده، و ميانگين سواد آن‌ها ده درصد مي‌باشد. آن‌ها براي مقابله با تهاجم فرهنگي، هيچ نوع امکاناتي نداشته، و نيازمندي‌هاي فرهنگي، آموزشي، پزشکي، و تبليغي زيادي دارند.