جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم از گذشته‏ های دور تاکنون، بارها به زبان‏های بسیار متنوعی ترجمه شده و از همین طریق، فرصت انتقال تعالیم والایش به مردمانی با فرهنگ‏های مختلف را پیدا کرده است. تمامی این تلاش‏ها موجب گشت که افزون بر نفس ترجمه، آثاری در مسائل نظری و کاربردیِ ترجمه قرآن نیز تدوین گشته و اصول، مبانی و روش‏ شناسی آن مورد بحث قرار گیرد. مطالعه حاضر، در ادامه‏ ی همین کوشش‏ها تلاش دارد «ریشه‏ یابی واژگان» را به عنوان روش کارآمدی برای معادل‏ یابی معرفی کرده و به کاربست آن در ماده‏ ی قرآنیِ «لبس» بپردازد. عالمان مسلمان در آثار تفسیری و زبان‏شناختی خود، تحلیل‏های گوناگون و احیاناً متناقضی درباره معنای این ماده ارائه کرده‏ اند که در ترجمه‏ های قرآن کریم نیز بازتاب یافته است. این پژوهش توانست با کاربرد روش ریشه‏ شناسی واژگان، برای نخستین بار به پیجویی ماده «لبس» در شاخه‏ های مختلف زبان سامی پرداخته، قدیم‏ترین معنای این ریشه سامی را بازجسته و به مطالعه‏ ی روند تحول معنایی آن تا عصر نزول قرآن اقدام نماید. سر آخر، این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی، میزان موفقیت ترجمه‏ های فارسی و انگلیسی قرآن کریم در ارائه‏ ی معادل‏ هایی از این ماده را مورد ارزیابی قرار داده و نقاط قوت و ضعف هر یک را به بحث گذارده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 91 تا 121

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

زبان شناسی و هرمنوتیک

نویسنده:

سید محمدجواد سهلانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

کلیدواژه‌های اصلی :

زبان شناسی , ساختارگرایی , تفسیر و تاویل , هرمنوتیک , تحلیل‌ متون , هرمنوتیک (فلسفه)

چکیده :

این‌ مقاله، کوششی‌ برای‌ ارتباط‌ میان‌ تعابیر و تفاسیر متفاوتی‌ است‌ که‌ در اثر نهضت‌های‌ معاصر ساختارگرایی‌ و پساساختارگرایی‌ با دانش‌ نشانه‌شناسی‌ و هرمنوتیک‌ دربارة‌ مقولة‌ زبان‌شناسی‌ پدید آمده‌ تا توجه‌ دقیق‌تری‌ بر مسأله‌ زبان‌ و تفسیر معنا، در جهت‌ تأکید بر دیالکتیکی‌ از فرضیات‌ و انتظارات‌ مثبت‌ و منفی، به‌عمل‌ آید. همچنین‌ سعی‌ شده‌ که‌ سنت‌های‌ جدید زبان‌شناسانه‌ و تحلیل‌ انتقادی‌ حرکت‌های‌ پیشتازانة‌ گوناگونی‌ را که‌ در تاریخ‌ تفسیر ادبی‌ ارائه‌ شده، بازنماید؛ کوششی‌ که‌ بر بخش‌ گسترده‌ای‌ از این‌ نوشته، جنبة‌ کلامی‌ می‌دهد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نگاهی به ابعاد نظریه فطرت و فطری بودن زبان

نویسنده:

علی اصغر خندان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

کلیدواژه‌های اصلی :

زبان شناسی , فطرت(کلام) , هستی‌شناسی , فطری بودن زبان , چامسکی , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی)

چکیده :

اثبات و رد نظریه فطرت رکن مهمی در دو مکتب عقل‌گرایی و تجربه‌گرایی است. در عین حال از یک سو شاهدیم که میان مدافعان و مخالفان این نظریه اختلاف نظر فراوانی وجود دارد و از سوی دیگر مطالب اندکی به‌نفع و ضد این نظریه از طرف مدافعان و مخالفان آن مطرح شده است. برای نشان اهمیت نظریه‌ فطرت می‌توان به ارتباط این نظریه با حوزه‌های گوناگون معرفتی اشاره کرد؛ از جمله هستی‌شناسی (مثل افلاطونی، وجود روح قبل از بدن، عقل فعال، ذات‌گرایی و ...)؛ معرفت‌شناسی (عقل‌گرایی، راه حصول علم، تعریف سه‌بخشی علم و ...)؛ اخلاق و حسن و قبح عقلی افعال؛ زبان‌شناسی؛ زیست‌شناسی؛ روان‌شناسی و تعالیم ادیان. امروزه علم زبان شناسی، قرابت و اهمیت بسیاری در مباحث فلسفی یافته و در این میان، آرا و افکار نوام چامسکی که ادله و شاهد فراوانی در باب فطری بودن زبان مطرح کرده، قابل توجه است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تجزیه و تحلیل منظورهای ضمنی در مکالمات قرآن مجید

نویسنده:

محسن پیمانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , زبان شناسی , قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , زبان شناسی , تجزیه و تحلیل , تجزیه و تحلیل , تجزیه و تحلیل , منظور ضمنی , تجزیه و تحلیل , منظور ضمنی

چکیده :

قرآن بزرگترین معجزه پیامبر گرامی ما، حضرت محمد (ص)، می‌باشد و قابل فهم‌ترین جنبه این معجزه برای ما طرز بیان و گفتار آن است . یکی از جنبه‌های بسیار جالب زبانهای مختلف استفاده از منظورهای ضمنی در کلام می‌باشد. بررسی چگونگی و علت بهره‌گیری اهل زبان از معانی ثانوی موضوع بحث حوزه منظورشناسی در زبانشناسی است . در تحقیق حاضر برای اولین بار فهرستی از مکالمات موجود در این کتاب الهی ارائه گردیده است و از دو اصل همکاری و ادب برای بررسی معانی دوم مکالمات قرآنی استفاده شده است . گرایس که برای اولین بار اصل همکاری را ارائه نموده معقتد است که نقض چهار راهکار کیفیت (حقیقت‌گوئی)، کمیت (مختصر و مفیدگوئی)، ارتباط (مربوط گوئی) و طریق (روشن و منظم و موجزگوئی) باعث به وجود آمدن معانی دوم است . لیچ که اصل ادب مورد بحث در این تحقیق به او تعلق دارد، رعایت اصول ملاحظه‌کاری، گذشت ، تایید، شکسته نفسی، توافق، همدردی، کنایه، جاذبه، پولیانا، و بعضی اوقات صحبت‌گشائی و متلک را علت استفاده سخنگویان زبان از معانی ضمنی (ثانوی) می‌داند. در این تحقیق مشخص شد که بیشترین مورد از موارد نقض اصول گرایس در مکالمات قرآنی در اصل کمیت ، و کمترین آنها در اصل طریق می‌باشد. بیشترین موارد رعایت اصول ادب نیز در اصول جاذبه و کنایه بوده است و هیچ موردی برای اصول گذشت ، پولیانا، صحبت‌گشائی و متلک به چشم نمی‌خورد. برای تطابق کامل اصول همدردی و کنایه با مکالمات قرآنی، اضافاتی در آنها انجام گرفت . چون اصول همکاری و ادب برای توضیح معانی ثانوی مکالمات قرآن کافی تشخیص داده نشد، اصول جدیدی با عناوین "اصول چگونه" و "اصول چرائی" پیشنهاد شد. اصول چگونه شامل جواب دانی، مختصات نحوی، جمله، توانائی و اصول چرائی شامل تاکید، اقتصاد، تفکر، تهدید، تعجب ، بی‌ادبی، استهزاء، تحقیر و آزمایش می‌باشد. در میان اصول چگونه، بالاترین میزان به اصل جواب دانی، و کمترین آنها به اصل توانائی تعلق دارد. در بین اصول چرائی نیز تاکید بیشترین، میزان تکرار را داشته است و تحقیر و آزمایش کمترین آنها را شامل می‌شود. در پایان نتیجه‌گیری شد که علوم بلاغی اسلامی از نظر محتوی غنی‌تر از اصول جدید منظورشناسی هستند، ولی اصول جدید دارای مفاهیم قابل فهم‌تر و نظم بهتری می‌باشند. توصیه‌ای که در نهایت ارائه شده این است که مکالمات غیرمستقیم قرآن که در این اثر به آنها پرداخته نشده است و همچنین کتابهای مذهبی دیگر مانند نهج‌البلاغه حضرت علی (ع) می‌تواند در قالب این پژوهش مورد بررسی قرار گیرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

زبانی بودن وحی از منظر قرآن و روایات با تأکید بر پاسخ به شبهات جدید

نویسنده:

حسام‌الدین خلعتبری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

چکیده :

بی‌تردید یکی از ارکان اصلی ادیان الهی وحی آسمانی است زیرا پیامبران تعالیم آسمانی خود را از طریق وحی دریافت می‌کنند و اگر وحی نباشد ارتباط انسان با جهان معنا (خداوند عالم) قطع خواهد شد، همین‌طور اگر وحی به نحوی تفسیر گردد که اساساً از حفاظت لازم برخوردار نباشد اساساً اثربخش نخواهد بود چون ضمانت لازم جهت عمل را در خود ندارد.امروزه در قبال گرایش آسمانی تلقی‌هایی ایجاد شده که به نحوی در پی یکسان‌سازی وحی با تجارب دینی (که هر انسانی می‌تواند آن را دارا باشد) و یا تجارب عرفانی (که هر انسانی می‌تواند با سیر و سلوک به مراحلی از تعالی دست یابد) بر آمدند. این دیدگاه‌ها در حوزه‌ی تفکرات خارج از مرزهای مسلمین ضرورتاً به دلایل منحصر و مربوط به همان فضا تحقق یافت. و در داخل مرزهای مسلمین به جهت متأثر بودن از فرهنگ علم‌مداری و در نتیجه باور نداشتن به چنین ارتباطی یا تفسیر عارفانه از این ارتباط حاصل می‌آید که در نتیجه نحوه‌ی نزول هم تفسیر غیرزبانی می‌یابد. در تحقیق پیش رو ضمن بررسی مبادی تصوری در قالب تعریفا ت ونیز فرق های وحی الهی با عناوین مرتبط ،ویژگی های وحی رسا لی به شکل مشخص بیان شده است .سپس به برر سی موضوع (زبانی بودن وحی )با بیان مقدمات آن توجه شده ،باتوجه به اینکه نحوه ارتباط خداوند متفاوت استبا بررسی این مطلب ؛به یکی از اقسام این ارتباط یعنی ارتباط وحیانی زبانی از دیدگاه آیات وروایات توجه شده است واز این رهگذر این نتیجه بدست آمد که وحی قرآنی به دو شکل زبانی (افعال گفتاری)وغیر زبانی(گزاره ای) بر پیامبر اعظم(ص) نازل شده است واین حقیقت وحیانی محصول شهود نفسانی ؛تجربه دینی؛وحی نفسانی ،یا نبوغ وامور دیگر نمی باشد ودر نتیجه عوارض انسانی را ندارد در این خصوص شبهات برخی روشنفکرین در طی بررسی وهماهنگ با روال طییعی مباحث مطرح شده است واز دیدگاه بالا مورد بررسی قرار گرفت در گفتار پایانی برخی از شبهات با قی مانده با محور قرار دادن ملاحظات یکی از دگر اندیشان در موضوع وحی، به بررسی آراء او در باب بسط تجربه نبوی ولوازم این دیدگاه پرداخته شد وبا نقد موضوعی وتبار شناسی سخنان او که ریشه در روش شناسی خاص ایشان ودیدگاه های معرفت شناسانهجدید دارد تناقضات این اندیشه مشخص گردید.چون بحث در بعضی موارد دارای زمینه ی عرفانی بوده به شکل مختصردرموارد اندک به مناسبت از این دیدگاه نیز بهره برداری شده ،در نهایت بحثی مستقل از دیدگاه رسالهبا هدف دفع شبهه نامبرده در خصوص یکسان انگاریکشف عرفانی وقوه قلب نبویکه منشأ دریافت وحی انبیاء است، دید گاه های عارف کامل ابن عربی را که پدر عرفان نظری می باشد درمورد جداانگاری قوه وحی نبو ی وقوه ی کشف عرفانی است با عنوان «ضمیمه » آورده شده است واین نتیجه بدست آمد که این دو قوه از هم جدا بوده ،از این رو هیچ عارف کاملی محصول کشف را در مرتبه ی وحیپیامبران نمی نشاند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تحوّل معناشناختی واژه حُبّ در قرآن کریم نسبت به ادبیّات عصر جاهلی

نویسنده:

علی صیادانی؛ مهدی شفائی؛ محمد صالح شریف عسکری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن کریم , معناشناسی کلمه در قرآن , تحول معناشناختی , ادبیّات عصر جاهلی , معناشناسی واژه حُبّ

کلیدواژه‌های فرعی :

زبان شناسی , گفتمان اسلامی , جامعه صدر اسلام , زبان شناسی قرآن , هنجارهای ادبی- اجتماعی جامعه جاهلی , نظام ارزشی جامعه جاهلی , شبکه های معنا ,

چکیده :

بعثت پیامبر اعظم(ص) و نزول قرآن کریم، ب هتدریج باورها، جهان بینی و هنجارهای جامعه جاهلی را تغییر داد و آن را به سمت مفاهیمی والاتر و عمیق تر رهنمون ساخت. این تحول و انقلاب عقیدتی- اجتماعی، ناگزیر به مثابه پدیده ای اجتماعی- فرهنگی پیوند « زبان » نظام زبانی را نیز با دگردیسی عمیقی درگیر نمود؛ چراکه چندسویه و متقابلی با بافت اجتماعی و نظام های ارزشی جامعه دارد و هرگونه تغییر در چارچوب های فکری و عقیدتی جامعه با فهم نشانه های زبانی مرتبط است. یکی از وجوه شایسته توجه در تغییر نظام عشق) و مشتقّات آن رخ داد؛ =) « حب » ارزشی جامعه صدر اسلام، تغییر بنیادینی است که در مفاهیم به طوری که در قرآن کریم، دایره معنایی این واژه با مفهوم مستفاد از آن در دوره جاهلی، تغییر اساسی یافت. در هنجارهای ادبی- اجتماعی جامعه جاهلی به محبوبه های شاعران و اَبطال و « حب » محور همنشینی واژه آثار مسکن و کاشانه و دیار آنها محدود می شد و مفاهیم والا و چالش برانگیز اعتقادی، مورد توجه و عنایت رنگ اعتقادی- اسلامی به خود « حب » نبود؛ اما در رهیافت های معناشناختی قرآن کریم، حوزه معنایی گرفت و نظام دلالی آن، از حب و عشق زمینی به حب الهی و محبت چندسویه متعالی خدا- انسان تغییر جهت داد؛ به طوری که قرن هاست محورها و حدود حب الهی محلّ بحث اندیشمندان و چه بسا تکوین نحله های خاص عقیدتی نیز بوده است. مقاله حاضر با عطف توجه به این موضوع مهم، تلاشی است جهت بررسی تحول معناشناختی واژه حب و مشتقّات آن در قرآن کریم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 119 تا 144

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی رویکرد بلاغت‌پژوهان زبان عربی و زبان‌شناسان به مقوله معانی اصلی و فرعی انشای طلبی و مقایسه آن با یکدیگر

نویسنده:

مرضیه قربان‌خانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت , زبان عربی , زبان شناسی , عملکرد , معنی , انشا , معنی شناسی , درک مطلب , کنش‌های گفتاری (زبان‌شناسی) , کاربردشناسی زبان , هنر و علوم انسانی

چکیده :

هدف اين تحقيق، مقايسه‌‌ بين آراء بلاغت‌پژوهان زبان عربی و زبان‌شناسان درباره معانی اصلی و فرعی انواع انشای طلبی (استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی) است. بدين منظور نخست از يک سو نظرات زبان‌شناسان در اين مقوله در شاخه کاربردشناسی زبان و مبحث کنش‌های گفتاری مورد بررسی قرار گرفت و از ديگر سو ديدگاه بلاغت‌پژوهان در اين باره در شاخه علم معانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری و تحليل نظرات هر دو گروه در باره اين موضوع، به منظور درک تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها مقايسه‌ای صورت گرفت که نتايج حاصل از آن حاکی از وجود شباهت‌های عمده‌ای بين نظرات اين دو گروه است، از جمله تقسيم کلام به خبر و انشا، توجه به معانی غير مستقيم انشا و غيره، و اين خود دليلی است بر تأثيرپذيری زبان‌شناسان معاصر از بلاغت‌پژوهان قديم. اما با اين وجود، نمی‌توان پاره‌ای از تفاوت‌های موجود بين اين نظرات، از جمله تفاوت در حوزه کار اين دو گروه را که گاه حاکی از نوآوری زبان‌شناسان در اين مقوله و توجه آنان به ابعاد ديگری از انشای طلبی است، انکار کرد. از ديگر نتايج حاصل از اين تحقيق که در واقع يکی از کاربردهای آن به شمار می‌رود، ارائه راهکارهايی برای برقراری يک ارتباط دوسويه موفق ميان گوينده و شنونده و هم‌چنين راهکارهايی برای فهم بهتر متونی است که در آن يکی از انواع انشای طلبی به کار رفته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4

تعداد رکورد ها : 36

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.