جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله نیاز به دین موضوعی بسیار مهم در حوزه دین پژوهی، کلام اسلامی و فلسفه دین است. انسان با اینکه از عقل و خرد بهره‌مند است، اما در شناخت، ناقص است و نیازمند برنامه‌ای برای رسیدن به سعادت است که برای او اطمینان‌بخش باشد. برنامه‌ای وحیانی که بتواند او را در مسیر سعادت، در تمام مراحل زندگی همراهی نماید. بنا بر این نیاز به دین وحیانی در تمام مرحل زندگی، مورد نیاز بشر است. با مقایسه‌ی آراء آیت الله جوادی آملی به‌عنوان نماینده‌ای از تفکر شیعه و ابن‌تیمیه به‌عنوان بنیان‌گذار تفکر سلفی چنین به‌دست می‌آید که هر دو متفکر، قائل به ضرورت دین وحیانی هستند و دین را علاوه بر تکفل امور دنیا، متکفل امور اخروی نیز می‌دانند. اما بر اساس نگاه هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه‌ی متفاوت دو شخصیت، با توجه به جایگاهی که برای منابع شناخت دین قائلند، از تفاوت دیدگاه برخوردار هستند. آیت الله جوادی آملی با قرار دادن عقل در کنار نقل به عنوان جزئی از دین، برای عقل در شناخت دین، جایگاه ویژه‌ای قائل است. ایشان نیاز به دین را با تکیه بر دیدگاه معرفت‌شناسانه خود، نگاه جامع می‌داند که در این نگرش، دین متکفل همه امور دین و دنیا است و بر این اساس نیاز به دین با تکیه بر قاعده لطف، حسن تکلیف و سودمندی‌های دین ضروری است و بر همین اساس، قلمرو نیاز به دین را در امور دنیا، تمدن‌سازی و تشکیل حکومت اسلامی می‌‌داند. همچنین به کاربردی بودن دین جامع اسلام در همه‌ی عرصه‌های زندگی معتقد است. اما ابن‌تیمیه علاوه بر آنکه جایگاه ویژه‌ای به سلف به‌عنوان منبع دین داده است، و علی‌رغم ادعا بر عقل‌گرا بودن، در بیان جایگاه عقل به‌عنوان منبع شناخت با کنار زدن آن، اکثر مبانی فکری خویش را بر نص‌گرایی ظاهری و تبعیت بی‌چون و چرا از دین، حتی در اصول دین، استوار ساخته است. وی نیازمندی به دین را از باب سودمندی دین برای نیل به سعادت اخروی مطرح می‌کند و قلمرو دین را در حیطه ظاهر نقل و تمسک به سلف قرار می‌دهد. بنا بر این هر دو متفکر اگر چه در ادعای ضرورتِ دینِ وحیانی مشترک هستند، اما در بیان نحوه نیازمندی و در بیان وظیفه انسان در این نیاز، نظرات متفاوت دارند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی روش شناسانه ردیه های عالمان سنی معاصر بر ابن تیمیه

نویسنده:

نویسنده:سیدشبیب موسوی؛ استاد راهنما:حمیدرضا شریعتمداری؛ استاد مشاور :محمد جاودان

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره ابن تیمیه

چکیده :

عالمان شیعه همواره در معرض نقد جریان سلفیه بوده‌اند و هم خود، نقدهای زیادی بر سلفیان و آرای پیشوایشان‌ ابن‌تیمیه مطرح نموده‌اند، اما نقد سلفیان و شخص ابن تیمیه هیچگاه محدود به شیعیان نبوده و همواره عالمانِ بنامی از اهل سنت نیز از همان دوران ابن تیمیه تا زمان معاصر، مواضع و مبانی فکری ابن‌تیمیه را مورد ارزیابی و نقد علمی قرار داده‌اند. در روزگار ما این نقدها به ویژه از سوی اشعریانِ متمایل به عقل گراییِ اعتزالی شدت گرفته است و البته در میان خود سلفیان نیز نقدهای جدی ای بر ابن تیمیه شکل گرفته است. آنچه در این رساله می جوییم "بررسی روش شناسانه" یا به دست آوردن روش شناسی نقدهای عالمان معاصرِ سنی بر ابن تیمیه است. می خواهیم بدانیم نقدهایشان تا چه اندازه جدلی و سلبی است و تاچه اندازه برهانی و منطقی و نیز تا چه اندازه بر رویکردهای عقلی متکی است و تا چه اندازه از نصوص و روایات بهره می گیرد. استفاده از روش های نقضی، توجه دادن به تنوع و گاه تناقض در مواضع ابن تیمیه و عدم انطباق برخی از مواضع سلفیانِ معاصر، به ویژه وهابیان با دیدگاه های سلفشان، ابن تیمیه، و از لحاظ محتوایی، تمرکز بر بحث کفر و تکفیر و نشان دادن خطورت تکفیر العین حتی از منظر پیشوایشان، از ویژگی های شاخص نقدهای معاصران بر ابن تیمیه است که در این رساله بازتاب یافته است. درضمن، در لابه لای این پژوهش، نیم نگاهی هم به گونه شناسی این نقدها از لحاظ رویکردهای مذهبیِ کلامی و مذهبیِ فقهی داشته ایم.شاید نشان دادن نقدهای سلفیان بر سلفی گری و پیشوای آن از جالب ترین بخش های این رساله باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأثیر وهم در عقاید ابن تیمیه در باب صفات الهی

نویسنده:

نویسنده:فلاح البو عوید؛ استاد راهنما:مصطفى عزیزی؛ استاد مشاور :احمد غفاری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات خدا , درباره ابن تیمیه

چکیده :

این رساله به یک موضوع مهم معرفت شناختی پرداخته که عبارت است از تأثیر دریافتهای قوه واهمه بر دریافتهای عقلی و انعکاس آن در بحث صفات الهی نزد ابن تیمیه. دریافتهای قوه واهمه از جرگه آن دسته ادراکاتی به شمار می روند که نفس انسانی خود به خود آنها را بدست می آورد و این بدان سبب است که آفریدگار نفس را به گونه ای خلق نموده که این نوع دریافتها را به نحو فطری و بدون تفکر و تأمل بدست می آورد. از جهتی نفس انسان با ابزار قوه واهمه، احکامی را در حوزه محسوسات و متخیلات حاصل می کند که در بیشتر موارد صحیح بوده وعقل آنها را پذیرفته و تصدیق می کند. اما گاهی از این حوزه ها تجاوز کرده و این احکام را به حوزه ای کاملاً معقول سرایت می دهد و سپس آنها را تصدیق کرده و به آن اعتقاد جزمی پیدا می نماید؛ این در حالی است که این احکام باطل اند و عقل آنها را دروغ می انگارد و آنها را رد می کند. در چنین حالتی بین وهم و عقل تعارض شدیدی بوجود می آید و که اثری عظیم بر پژوهش در باب خداوند بویژه بحث صفات الهی می گذارد و این همان خطایی است که ابن تیمیه در آن گرفتار آمده است. از آنجا که ابن تیمیه منکر وجود قوه واهمه وانگهی دریافتهای آن بود و کلمه وهم را به معنای لغوی‌اش ارجاع می داد و ادعا می کرد که آنچه اهل منطق و فلسفه وهمیات می‌خوانند حکمی عقلی مانند سایر احکام عقل می باشد از این رو رساله حاضر بحث را با مسائل مبنایی –که واقع را از آن جهت که واقع است در نظر دارد- می آغازد که بر اساس روش عقلی فلسفی به وجود قوۀ وهم و حقیقت و مدرکاتش و بیان اقوال فیلسوفان اسلامی دربارۀ آن و ترجیح برخی از آنها بر برخی دیگر می پردازد تا دستمایه ای برای بقیه مباحث فراهم آورد. پس از آن این پژوهش به مرزگذاری دقیق بین دریافتهای قوه واهمه و دریافتهای عقل پرداخته و وجه شباهت و تمایز هر کدام از آنها نسبت به دیگری را بیان نموده است. سپس، چگونگی پیش آمدن تعارض بین دریافتهای وهم و دریافتهای عقل بیان گشته که بحثی معرفت‌شناسانه و اپیستمولوژیک است و حقیقت نتایج معرفت شناختی که از این تعارض حاصل می آید را بر رسیده که البته این بخش نیز بر اساس اصول و قواعد روش عقلی در خور این مباحث سامان یافته است. در ادامه، این پژوهش با ژرفکاوی در آثار گوناگون ابن تیمیه که متعرض مسائل صفات الهی شده به مغالطاتی پرداخته که او در بحث صفات الهی گرفتار آنها شده است. در این مسیر تلاش شده تا مواضعی که او در شرح الفاظ دال بر صفات و معانی آنها و حقیقت وجود آنها تحت تأثیر دریافتهای قوه واهمه قرار گرفته تعیین گردد که در این بخش بر قواعد روش کلامی که بر ظهورگیری از متون دینی که او بر آنها تکیه دارد و نیز قواعد عقلی مورد نیاز در استدلال کلامی و نفی و اثبات مبتنی است استناد داده شده است. همچنین پژوهش حاضر، با رویکرد فلسفی و معرفت شناختی و بر اساس اصولی که در ابتدای پژوهش اثبات شد به داوری دربارۀ آراء ابن تیمیه پرداخته و در نهایت، نتایجی که این پژوهش به آنها منجر شده است را بیان نموده و سرانجام برای کسانی که طالب استفاده از این بحث و پی گیری آن هستند به ارائه توصیه هایی اقدام نموده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و نقد دیدگاه ابن تیمیه درباره شفاعت با تکیه بر آراء آیت الله جوادی آملی

نویسنده:

نویسنده:مهدی مسلمی‌پور؛ استاد راهنما:سهراب مروتی؛ استاد مشاور :سیدمحمدرضا حسینی‌نیا

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره ابن تیمیه

چکیده :

مساله شفاعت از آن نظر مهم و در خور توجه است که از سویی با توحید و از سویی با عدل الهی ارتباط نزدیک دارد و یک تفکر اصیل اسلامی است که از گذشته تا به امروز درباره جواز آن مسئله ای پرمناقشه بوده است. تفسیرها و فهم های پر اشتباه پیرامون شفاعت منجر به بروز شبهات گوناگونی شده که می تواند این مساله را دچار کج فهمی کند.ابن تیمیه حرانی از جمله کسانی است که شبهاتی را پیرامون شفاعت مطرح کرده و در این پژوهش سعی بر این شده است تا به شبهات مطرح شده از سوی ابن تیمیه با تکیه بر آراء آیه الله جوادی آملی پاسخ داده شود.روش به کار گرفته در این پژوهش از نوع تحلیلی توصیفی می باشد . نتایج پژوهش نشان می دهد نظر ابن تیمیه مخالف با دلایل عقلی و نقلی می باشد و طلب شفاعت از اولیاء الهی نه تنها شرک نبوده بلکه در اسلام به آن توصیه شده چرا که ماهیت شفاعت وساطت در بخشش است و شفیع کسی را نمی بخشد و مساوی قرار دادن این درخواست به عمل مشرکین باطل بوده و همچنین بعد از مرگ نیز می توان از آنها طلب شفاعت کرد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی امامت و خلافت از دیدگاه علامه حلی و ابن تیمیه

نویسنده:

نویسنده:ادیب محمدی اصل؛ استاد راهنما:حسین صفره؛ استاد مشاور :عین الله خادمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

درباره علامه حلی , درباره ابن تیمیه

چکیده :

امامت و خلافت از دیدگاه علامه حلی و ابن تیمیه دو عنوان مختلف و متمایز نیستند. بلکه دو لفظ و عنوان مترادف برای یک شخض که همانا جانشین و خلیفه پیامبر (ص) بعد از وفاتش است. ماهیت امام، شیوه انتخاب و تعیین امام، صفات و شرایط امام، عصمت امام و دیگر صفات و ملاکات امام از دیدگاه این دو شخص مذکور متفاوت بلکه در برخی اوقات متضاد است. علامه حلی که جانشین پیامبر (ص) را همتراز و عدل پیامبر می داند. و همانند پیامبر قول، فعل و تقریر آن حجت و دین محسوب می گردد. لهذا باید امام صاحب نفس قدسی و متمایز از خلایق باشد. تشخیص و معرفت امام که صاحب نفس قدسی است؛ از توان و قدرت بشری خارج است. به این منظور باید نص صریح خداوندی و نصب به واسطه پیامبر یا امام قبلی صورت گیرد. و امام بدون تلقی وحی شخص معصوم است. اما در مقابل از نظر ابن تیمیه ضرورت و وجوب امام یا خلیفه در راس امور ثابت است. لیکن به گمان وی یک اصل از اصول دین نیست. بلکه در حد یک مسئله فرعی، اجتهادی است. و اتفاق نظر نسبت به یک شخص در راس امور نیاز نیست که معصوم، اعلم یا افضل تر باشد. و بنا به مصلحت اجتماعی تعیین و انتخاب می گردد و همانگونه که او شخص امام و خلیفه را معصوم نمی داند ؛ تبعیت از آنان را نیز واجب نمی‌شمارد. مادامی که امر به معصیت نکند و در چهارچوب کتاب و سنت باشد و در صورت لغزش و گناه او را باید تذکر و نصیحت دارد و هرگونه خروج علیه امام یا خلیفه مجاز نیست. مادامی که امر نماز را بین امت برقرار می کند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نحوه ی وجود خدا از دیدگاه مکتب ملاصدرا و مکتب ابن تیمیه

نویسنده:

نویسنده:سینا آقاجانی حمزه‌کلائی؛ استاد راهنما:محمدکاظم فرقانی اله‌آبادی؛ استاد مشاور :عباس مصلائی‌پور یزدی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , درباره ابن تیمیه

چکیده :

توحید رکن اصلی اسلام است و ضرورت معرفت صحیح خدای متعال مورد تاکید همگان است .ملاصدرا وابن تیمیه از شخصیت های تاثیرگذار جهان اسلام ،هر یک قرائتی از نحوه ی وجود خدا دارند.ملاصدرا با مبانی فلسفی خود نهایتا به نظریه ی و حدت شخصی وجود می رسد و تنها مصداق وجود را خدای متعال می داند و حد و نهایتی برای خداوند قائل نیست. او با تبیین انواع حیثیات مفهوم وحدت شخصی وجود را منطقی و عقلانی تبیین می کند و با براهین علیت، برهان بی نهایت ، برهان صرف الوجود،برهان مبتنی بر ماهیت نداشتن خدا،برهان مبتنی برقاعده ی بسیط الحقیقه کل الاشیاء و برهان مبتنی بر واجب الوجود بودن حق تعالی به اثبات وحدت شخصی وجود می پردازد.نقدهای متعددی به نظریه ی وی از لحاظ مفهومی و استدلالی وارد گشته است که با تبیینات ملاصدرا این نقدها وارد نیست.ابن تیمیه در مورد نحوه ی وجود خدا معتقد است که اولا خدای متعال دارای حد است و علت آن این است که اگر حد نداشته باشد حلولیت رخ می دهد ثانیا خدا جسمانی است و دارای حجم و جهت و مکان است و این عقاید ابن تیمیه او را در زمره ی گرایش فکری مجسمه قرار می دهد.لازم به ذکر است که برخی مواضع او در راستای جریان فکری معطله و برخی دیگر از مواضع او در راستای جریان فکری مشبهه است اما گرایش فکری مجسمه در آثار وی بیشتر مشهود است. نقد های متعدد عقلانی بر تببین نحوه ی وجود خدای ابن تیمیه وارد است که او و پیروانشان جواب مستدلی برای این نقد ها ندارند. آیات و روایات بسیاری در تایید خدای ملاصدرا و ابن تیمیه وجود دارد که هر کدام می توانند آیات و روایات رقیب را به نفع خود مصادره نمایند و مزیت ملاصدرا بر ابن تیمیه این است که نظریه ی او دارای پشتوانه ی عقلی است در حالی که نظریه ی ابن تیمیه هیچ پشتوانه ی عقلی ندارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

عقاید ابن تیمیه در ترازوی اهل بیت و اهل سنت(مطالعه تحلیلی انتقادی نمونه توحید، نبوت، معاد)

نویسنده:

نویسنده:ابراهیم‌عبدالله احمد؛ استاد راهنما:شیخ‌یاسر قطیش؛

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته ها فهرست منابع فارسی فهرست منابع خارجی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد شناسی(کلام اسلامی ذیل فرجام شناسی) , درباره ابن تیمیه

چکیده :

موضوع این تحقیق (عقائدابن تیمیه در ترازوی اهل بیت و اهل سنت،مطالعه تحلیلی انتقادی نمونه توحید، نبوت، معاد این تحقیق بلا شک یکی از مهمترین کمباحث کلامی میباشد، که به نقد مشکلات عقائدی ایدئولوژیک ابن تیمیه، با استفاده از دیدگاه ایدئولوژیک از منظر مدرسه اهل بیت و مدرسه خلفا به مسئله ابن تیمیه می پردازد. این پژوهش با هدف نشان دادن میزان مخالفت عقائد وباورهای ابن تیمیه با باورهایی وآموؤش های قرآنی که توسط رسول خدا به ما رسده است، واهمچنین اهل بیت صحابه نیکوکار آن حضرت به ما نقل کرده به عمل وی آید. و برخی از نتایج مهم این تحقیق این است که تاثیر در عرصه دینی وعقلی دارد. آموزه های وهابیت، تحت هدایت آموزه های دروغین ابن تیمیه، بنا بر دیدگاهای فرق ومذاهب اسلامی، مخالف عقائد و آموزه های اسلامی می باشد. همانطور که همه می دانید: تمام رنج های دنیای اسلام از جنگ ها و نزاع هایی که موجب ویرانی، نابودی، نفرت و نفرت در زمان ما می شود، نتیجه باورها ابن تیمیه است. لذا این مسؤولیت سنگینی ایست بر ملت اسلامی که بایستی به هر وسیله ای راه حلی برای دفاع از حرم دین و مقابله با تحریف آن مبارزه کند. در درمان این مسئله کلامی از روش های استقرئی تحلیلی همراه با انتقاد علمی بر اساس ادله عقلی ونقلی استفاده کرده ام.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار کلام - مشهد 1395 - مبانی فکری ابن تیمیه و وهابیت - 9

نوع منبع :

فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

19. مسایل کلامی , بدعت‌های ابن تیمیه , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , 13. علم کلام , ابن تیمیه (فرق اسلامی) , آیات وهابیت , شرک وهابیت , وهابیت (فرق کلامی) , بدعتهای وهابیت , درباره ابن تیمیه , درسگفتار / سخنرانی حوزوی , درسگفتار / سخنرانی کلام اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :