جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين پژوهش به منظور دستيابي به هنجارهاي جنسي در زندگي زناشويي تدوين شده است. به همين منظور، قرآن کريم و مجموعة وسيعي از روايات مطالعه و بررسي شد. آيات مرتبط با مسائل جنسي از قرآن استخراج گرديد و پس از بازخواني آيات استخراج‌شده، کليدواژة متناسب با موضوعات انتخاب گرديد. در نهايت هنجارهاي اخلاقي ناظر به رابطة جنسي مشخص شد. پژوهش حاضر با روش استنادي به اصول اخلاق جنسي در زندگي زناشويي دست يافته و در همۀ زمينه‌ها تناسب اين اصول با عقل توحيدي موردنظر بوده است. از جمله اصول اخلاقي، که در زمينة مسائل جنسي در قرآن و روايات مطرح است، عدالت، عفت، مودت، رحمت، کرامت و غيرت است.

رازداری یکی از مسائل اخلاقی بسیار مهم به ویژه در فرایند روان شناسی و مشاوره است. به همین علت در نظام‌نامه اخلاقی سازمان روان شناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران مورد تاکید قرار گرفته است. مسئله افشای اسرار یکی از چالش‌های مهمی است که روان شناسان و مشاوران با آن مواجه هستند. در این مقاله که با روش توصیفی ـ تحلیلی تنظیم گردیده مسئله رازداری و موارد نقض آن از منظر آموزه‌ها و تعالیم اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، افشای اسرار جایز نیست مگر در مواقع بسیار ضروری که جان و عرض مراجع یا شخص دیگری در خطر باشد در این صورت به جهت مصلحت عقلی و از باب قاعده الاهم فالاهم و دفع افسد به فاسد آن هم در حد ضرورت جایز دانسته شده است. برخی مصادیق دیگر در انی حوزه مسئله مقاله پیش روست.

صحیفه سجادیه که مجموعه نیایش‌های امام سجاد علیه‌السلام است، یکی از این متون مقدس است که به صورت غیرمستقیم دربردارنده‌ی تعالیمی ارزشمند و کاربردی برای رفتار انسان است.امام سجاد علیه‌السلام در رفتار با خدا بر ایمان به خدا و اطاعت از او، در رفتار با خود بهمیانه-روی، در رفتار با دیگران بر رعایت حقوق آن‌ها و در رفتار با طبیعت بر مخلوق الهی بودن اجزای آن‌،تأکید کرده‌اند.

در فرايند رشد اخلاقي مي‌توان دو نگاه را از هم متمايز کرد؛ نگاه روان‌شناختي و جامعه‌شناختي؛ در نوشتار حاضر تلاش بر آن است که با تلفيق هر دو نگاه، تأثير يکي از نهادهاي اجتماعي (پليس، به‌خصوص راهور) بر رشد اخلاقي افراد جامعه بررسي شود. از ميان عناصر مختلفِ نظام راهنمايي و رانندگي، تنها به قوانين و مجريان (پليس راهور) مي‌پردازيم. داده‌هاي اين پژوهش با مطالعه ميداني و تجربه‌هاي زيسته پژوهشگر (به‌عنوان شهروند و راننده) و نيز اسناد مربوط به قوانين راهنمايي و رانندگي به دست آمده است. براي تحليل داده‌ها نيز از يافته‌هاي روان‌شناختي بهره گرفته شده است. در اين نوشتار نگاهي انتقادي خواهيم داشت و بيشتر بر جنبه مانعيت قوانين راهنمايي و رانندگي و رفتارهاي پليس براي رشد اخلاقي متمرکز خواهيم بود. ادعاي اين نوشتار اين است که برخي قوانين راهنمايي و رانندگي و نيز رفتارهاي پليس، رشد اخلاقي افراد جامعه را مختل کرده و به‌مثابه مانع رشد عمل مي‌کند.

اخلاق کاربردی شاخه‌ای از اخلاق هنجاری است که به واسطه تمرکز بر جزئیات، از دو شاخه فرا اخلاق و نظریه‌های هنجاری متمایز می‌گردد. درباره ماهیت، محتوا و شیوه‌های استدلال آن، اتفاق نظر وجود ندارد. ارزیابی عملکردها، حل مشکلات یا شناسایی هنجارها و کدهای اخلاقی، به کمک محتوای درونی یا برونی و با استفاده از شیوه‌های بالا- پایین یا بالعکس، از جمله مسائل نزاع برانگیز در این شاخه علمی است. در این نوشتار، پس از تحلیل و ارزیابی رویکردهای مختلف درباره ماهیت، محتوا و روشهای اخلاق کاربردی و ذکر چند مورد از چالش‌های مطرح، در نهایت پیشنهادهایی برای پایان بخشیدن به این نزاع‌ها ارائه شده است.

مرگ از روی ترحم یا به‌مرگی، از مسائل بنیادی اخلاق زیستی است که از جهات گوناگونی بررسی می‌شود. آیا می‌توان به استناد اصول اخلاقی به کشتن بی‌درد کسانی اقدام کرد که خود، برای رهایی از درد و رنج پایان‌ناپذیر خویش، خواستار آن هستند؟ این نوشتار پس از مقدمه‌ای به بحث خود در پنج عنوان می‌پردازد: نخست این عمل را بر اساس عناصر اصلی اوتانازی (euthanasia)، به گونه‌ای روشن تعریف و انواع را آن معرفی می‌کند؛ دوم، دیدگاه مسیحیت را درباره این عمل باز می‌گوید؛ سوم؛ به تحلیل دیدگاه اسلام درباره این عمل می‌پردازد؛ چهارم، دلایل موافقان اوتانازی را گزارش می‌کند که آنان برای اثبات نظر خود بیشتر به دو دلیل استناد می‌کنند: نخست اصل خودآیینی فردی و دیگری اصل شفقت و نوع‌دوستی؛ پنجم به تحلیل و بررسی این دلایل می‌پردازد و کاستی های آنها را نشان می‌دهد.

شان و جايگاه اخلاقی حيوانات از جمله مهم ترين مسائل در حوزه اخلاق كاربردی است. گروهي از متفكران همچون دكارت، آگوستين، آكويناس، و لاك با طرح برخی تفاوت های ادعايی معتقدند كه شانی از شئون اخلاقی برای حيوانات متصور نيست. از اين رو، هيچ وظيفه يا مسوليتی در برابر حيوانات متوجه انسان ها نيست. دسته ای ديگر، از جمله بنتام، ميل و سينگر، با به چالش كشيدن آن ادعاها معتقدند حيوانات نيز كمابيش از شانی اخلاقی برخوردارند. از اين رو بدرفتاری با حيوانات نارواست. مولفان در اين مقاله می كوشند با بررسی متون صوفيه، تفاوت های انسان و حيوان را از منظر صوفيه ترسيم كنند و با مقايسه آن با ديدگاه های مطرح شده در فلسفه مغرب زمين، دركی از مبنای وظيفه انسان در برابر حيوانات را در تصوف به دست دهند. همچنين نوعی وظيفه مندی يا خوش رفتاری در برابر حيوانات در تصوف مطرح است، اما مبانی آن با مبانی مطرح شده از سوی فيلسوفان معاصر به كلی متفاوت است. مبانی خوش رفتاری با حيوانات در تصوف عبارتند از «شفقت» و «عشق».

ازآنجا که هدف اصلی بعثت رسول مکرم اسلام(صلی الله علیه وآله) اتمام مکارم اخلاقی بوده وهمچنین زیور شغل شریف معلمی یادآوری صفات وخصوصیات اخلاقی است وآشنایی باسیره اخلاقی معلمان واستادان بزرگ وبکارگیری صفات اخلاقی دربعد عملی اثرگذاری بیشتری دارد. لذا این پژوهش باعنوان«اخلاق کاربردی درحوزه تدریس درآموزش وپرورش» براى دستیابى به راهکارهاى مناسب جهت تأثیرگذارى رفتارمعلمین براخلاق دانش آموزان انجام گرفته است. این پژوهش ازروش کتابخانه اى ومیدانی با انجام مصاحبه با تعدادى از معلمین با تجربه استان اصفهان صورت گرفتهو به این نتیجه دست یافته که معلمیکی از ارکان مهم وتأثیرگذار در رشدو تعالی دانش آموزان هرجامعه بوده که بامزیّن شدن به اخلاق اسلامی وایفای نقش الگویی وارائه روشهای نوین باداشتن جوهره معلمی می تواند تأثیرگذارباشد. همچنین دانش آموزاز رفتار، حرکات، گفتار، ظاهرو..... معلم تأثیر می گیرد. لذا آموزش آموزه های دینی واخلاقی به روش غیرمستقیم موثرتر می باشد.

از اموری که اخلاق کاربردی باید به کمک نظریه‌های اخلاقی به آنها بپردازد، ارائه کدها و وظایف اخلاقی، ارزیابی عملکردها و حل معضلات اخلاقی است. در این رساله نشان داده می‌شود که اخلاق فضیلت، به‌عنوان نظریه‌ای که بیشتر بر منش و شخصیت فاعل تأکید دارد تا فعل و کردار، می‌تواند در جهت وظایف اخلاق کاربردی، موفق باشد. اگرچه برخی منتقدین، قائل به چنین امکانی نیستند. ادعای این رساله آن است که هم وجود قواعد، و هم توجه به حقایق و شرایطِ اخلاقاً مرتبط با هر موقعیت، برای توفیق یک نظریه در مقام عمل لازم‌اند و اخلاق فضیلت، با برخورداری از اصول برآمده از فضایل، و با اتکا بر منش و حکمت عملیِ فاعل فضیلت‌مند، در تطبیقِ این اصول در موارد خاص و تعدیل آنها، بهتر از سایر نظریه‌های اخلاقی می‌توانددر مقام عمل کارآمد باشد.

چکیدهتحقیق حاضر با این پرسش آغاز می‌شود که «چالش‏های فردی و اجتماعی امانت‏داری در اخلاق اسلامی با روی‌کرد اخلاق کاربردی» کدام است؟ این پژوهش به منظور شناسایی چالش‌های فضیلت اخلاقی امانت داری و جستجوی راهکارهایی برای ترویج ونهادینه کردن این فضیلت اخلاقی در فرد و جامعه تدوین شده است. در این تحقیق با به کارگیری روش تحلیلی- توصیفی در کنار استفاده از روش نقلی به بررسی پرداخته شده است. با عنایت به اهمیت و ضرورت اخلاق کاربردی در جوامع فعلی؛ سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌ها سعی کرده‏اند تا در کنار تقویت فضائل اخلاقی؛ امانت‌داری را به عنوان یک فضیلت مهم و بنیادین در افراد خود نهادینه کنند تا به اهداف خود نایل شوند. در پژوهه حاضر این نتیجه حاصل گردیده است که در اخلاق اسلامی امانت‌داری یکی از فضیلت‌هایی به شمار می‌رود که شاخص و نشانه ایمان و دین داری است و کسی که امانت‌دار نباشد، دین ندارد و در مبانی نظری اخلاق اسلامی، جهان بینی امانت دارانه حاکم است و امانت داری؛ جهان شمول، مطلق و استثنا ناپذیر است. بر اساس داده‌های تحقیق با تقویت مبانی نظری و نهادینه کردن فرهنگ امانت‏داری و رفع تزاحم‏های پنداری با اقداماتی از قبیل: درونی کردن امانت داری،افزایش آگاهی‌ها، تقویت فطرت‏مداری، معرفی الگوهای امین، تشویق و تقدیر از افراد و سازمان‏های امانت‏دار، معرفی ویژگی‏های جامعه آرمانی، تقویت روحیه کارهای جمعی، ترویج اخلاق سازمانی، تهیه منشور اخلاقی برای حرفه‏های مختلف، ایجاد کرسی‌های اخلاق حرفه‌ای در مراکز علمی، گسترش اخلاق کاربردی در سازمان‏ها و نهادها می‌توان چالش‏ها را برطرف نمود.کلیدواژگان: اخلاق، امانت، چالش، علم اخلاق، اخلاق کاربردی، اخلاق حرفه‏ای، ارزش اخلاقی، تزاحم.