جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رهبری و زعامت یک جامعه ی اسلامی درقالب خلافت، یکی از ارکان حقیقی و تاثیرگذار در سازمان دهی آن جامعه و وصول آن به اهداف و مقاصدی است که تعالی و تکامل را به ارمغان می آورد. پژوهش حاضر با عنوان "بررسی تبعات تغییرمسیر خلافت درسرنوشت جهان اسلام درعصرحاضر" به عنوان فرصتی در جهت رفع بخشی از خلأ علمی موجود پیرامون موضوع مورد نظر بوده لذا، از دریچه ای نو به این موضوع مهم نگریسته شده است. بررسی و تحلیل برخی از پیامدهای این تغییر مسیر در سرنوشت جهان اسلام در عصرحاضر و کشف روابط انکارناپذیر و نزدیک این پیامدها با پیامدهایی که پس از ماجرای سقیفه تاپایان عصرامویان- لازم به ذکر است انتخاب این محدوده ی زمانی برای تبیین و تحلیل موضوع تبعات تغییرمسیر خلافت اسلامی، به جهت تاثیرگذاری فوق العاده ی آن برسرنوشت جهان اسلام بوده است-برجامعه ی اسلامی تحمیل گردید، رسالت اصلی این پژوهش بوده است. در این مجال برخی از مهم ترین و تاثیرگذارترین پیامدهای امروز این تغییر مسیر در قالب سه عنوان اصلی مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است که عبارتند از: پیامدهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، تحت عناوینی چون: بررسی و تحلیل هویت و نقش طالبان، وهابیان و آل سعود در جهان امروز بالاخص در میان جوامع اسلامی و تبیین جایگاه خلافت از منظرآنها؛ از جمله ی مهم ترین اهداف این پژوهش: تبیین چگونگی هویت یابی و حفظ شان انسانی در پرتو تمسک به اصل ولایت (وتوجه ویژه به حدیث غدیرخم، لازم به ذکراست حقیقت اصلی در جریان سقیفه، قطع ارتباط مستقیم جامعه ی اسلامی باآسمان بود که منجر به جایگزینی حکومت قدرت های مادی به جای ولایت و امامت الهی و بهره مندی از برکات آن شد. )/بصیرت بخشی و آگاه سازی مخاطب نسبت به چگونگیانجام رسالت خویش در حراست از اصل ولایت در جهان معاصر... است. در نهایت نیز پس از بررسی و تحلیل جوانب مختلف موضوع اصلی به ارائه ی نتایجیاز جمله: تغییرمسیرخلافت اسلامی، مانعی در مسیر پیشرفت سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگیِ جهان اسلام تا عصرحاضر/ مبارزه ای جدی در جهت رفع تبعات تغییر مسیرخلافت اسلامی تا عصرحاضر در پرتو تعالیم وحی و روشنگری های خاندان رسالت/کامل ترین دین، دین اسلام و برترین مذهب، مذهب تشیع/ ... و سپس به ارائه ی راهکارهای پیشنهادی چون:طراحی برنامه های علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، ویژه ی عموم مردم و تدوین برنامه هایی ویژه ی اقشار فرهنگی و سیاسی جامعه،پرداخته شده است.

عدالت از جمله مباحثی که در دین مبین اسلام، اعم از آیات متعدد قرآن کریم و احادیث ائمه معصومین (ع) بر روی آن تأکید بسیار شده است. و تحقق آناز اهداف مهم رسالتپیامبران الهی ذکرگردیده است. عدالت در لغت، اصلی است که بر حد وسط میان افراط و تفریط و احقاق حق ذیحق دلالت می‌کند. مع الوصف امام علی (علیه السلام) عدل را برتر از جود می‌داند و می‌فرماید: عدالت جریان‌ها را در مجرای طبیعی خود قرار می‌دهد ولی جود جریان‌ها را از مجرای طبیعی خود خارج می‌سازد. عدالت قانونی عام است که همه اجتماع را دربرمی‌گیردامّا جود و بخشش یک حالت استثنایی و غیرکلی است که نمی‌توان روی آن حساب باز کرد.پایان‌نامه حاضر بر آن است که به عدالت و مفهوم آن از منظر یگانه مظهر عدالت در تاریخ بشری ، یعنی امام علی (ع) بپردازد. براین اساس ودر چهار چوب شکلی در فصل اول به بیان مفهوم عدالت و مفاهیم متضاد و مترادف با عدالت پرداخته، وسپس اشاره‌ای هم به پیشینه و اهمیت تحقیق در خصوص عدالت شده است. فصل دوم مبانی نظری تحقق عدالت مورد بررسی قرار گرفته و به موضوع عدالت در قرآن کریم و همچنین آرا و نظرات اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان از جمله آیت الله مطهری، افلاطون، ارسطو، کانت ، راولز و هایک مورد ارزیابی قرار گرفته است.فصل سوم پایان‌نامه که موضوع اصلی می‌باشد، ابتدا به بیعت مردم با امام (علیه السلام) برای پذیرش خلافت و سپس به بیان احادیثی از نهج‌البلاغه مبتنی بر اندیشه و روش امام علی علیه السلام در برقراری و جدیت تحقق عدالت در جامعه اشاره شده است. فصل چهارمنیز رابطه عدالت با حکومت و عدم استفاده ابزاری امام علی علیه‌السلام از عدالت جهت دستیابی به حکومت و نیز استفاده ابزاری معاویه از عدالت برای کسب قدرت و حکومت بیان شده است. ودر نهایت پایان نامه با اثبات رابطه مستقیم سوال و فرضیه به پایان رسیده است .

این رساله به روشن ساختن چگونگی مشارکت سیاسی وسازوکارهای آن دراندیشه وحکومت امام علی (ع)پرداخته است پس از بررسی تاریخچه ی مشارکت سیاسیبررسی مفهوم آن دراندیشه ی امام علی (ع)صورت گرفت و سازوکارهای شورا،بیعت،امربه معروف ونهی ازمنکر(ازطریق بحث وگفتگو ومناظره با مخالفین ) واعطای حق آزادی بیان ونظارت برکارگزاران به مردم به عنوان مهمترین شیوه های اعمال مشارکت سیاسی دراندیشه وحکومت ایشان عنوان شد دراین رساله باروش تبیین عقلانی داده های تاریخی اصل شورا (مشارکت سیاسی نخبگان) واصل بیعت(مشارکت سیاسی مردم)درکناریکدیگر به شکلی آگاهانه وآزادانه دلیل پذیرش حکومت ازجانب ایشان عنوان شده است. اصل شورا به عنوان راهی عقلایی درجهت انتخاب خلیفه درسخنان امام عنوان شده است بی آنکه پذیرش آن متضمن مشروعیت خلفای گذشته باشد زیرااین پژوهش به باز نمگری سقیفه پرداخته ونشان می دهد که اصل شورا (علیرغم ادعاها وتفاسیر جدید محققان اهل سنت همچون الشاوی وملیجی) درانتخاب خلفای گذشته باشرایط وملزومات خاص خود رعایت نشده است .یافته های این تحقیق نشان می دهدکه مشارکت سیاسی مردم درحکومت امام علی(ع) درعرصه ی تصمیم گیری هاوسیاست گذاری ها به شکلی آگاهانه وآزادانه تحقق یافت.وهمین امر دلیل مشارکت حداکثری مردم درحکمیت شدوآزادی بیان ،مناظره ها وگفتگوها ی صورت گرفته دردوران حکومت امام نشانگر اهتمام ایشان برای به مشارکت کشاندن بیشترمردم به صحنه های سیاسی و انجام فریضه ی امربه معروف ونهی از منکر جهت رشد وهدایت آنان می باشد.وامام تاپایان خلافت خویش به این اصل پایبند بود هرچند که مردم به وظایف خویش درقبال ایشان عمل نکردند وبه مشارکت سیاسی درقالب اطاعت ازامامادامه ندادند .واژگان کلیدی:مشارکت سیاسی،حکومت امام علی(ع)،شورا،بیعت،امربه معروف ونهی ازمنکر

سقیفه در تاریخ اسلام حساس ترین موضوع است چون در اثر سقیفه تاریخ اسلام دگرگون شد و مسلمانان در فرقه های مختلف در آمدند و بر اهل بیت پیامبر ظلم هایی کردند که اثر آن را امروز هم می توان مشاهده کرد. لذا مصنف کوشیده اند که حوادث این روز را از منابع اهل سنت بررسی کنند. در سقیفه اختلافات زیادی بوجود آمد. بالاخره ابوبکر برای خلافت انتخاب شد و مردم با او بیعت کردند و برای بدست آوردن حکومت دلیلهای مختلف را بیان کردند. البته بیعت در سقیفه همگانی نبوده بلکه بعضی از اصحاب بیعت نکرده بودند و با زور از آنها بیعت گرفتند حتی بر علی و فاطمه ظلم هایی کردند که به خانه آنها آتش زدند و در نتیجه آن پهلوی حضرت زهرا سلام الله علیها شکسته شد و حضرت محسن (که در شکم مادر بود) شهید شد. بعد از وفات ابوبکر این خلافت طبق وصیت او به عمر رسید و بعد از او عثمان به خلافت رسید.

مساله رهبری و زعامت در جامعه بشری و تمام ادیان جهان بخصوص دین مبین اسلام از اهمیت ویژه برخوردار است و بهمین جهت درمتون دینی تاکیدهای فراوانی بر ضرورت وجود حاکم به چشم می خورد و همچنین در تالیفات دانشمندان اسلامی بحث امامت و خلافت بحث عظیمی را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق ادله اهل سنت بر خلافت ابوبکر مورد بررسی و نقد قرار گرفته مواردی که علمای سنی در اثبات خلافت ایشان بدانها استناد نموده اند به ترتیب عبارتند از نص معتبر ، اجماع، عمل صحابه، بیعت، افضلیت که هر کدام مورد بحث قرار گرفته است. سرانجام در این تحقیق به این نتیجه می رسیم که هیچکدام از ادله اهل سنت برخلافت ابوبکر تمام نیست و جناب خلیفه اولا: شرایط خلافت را نداشته و ثانیا: دلایل خلافت او ناتمام است و در نهایت خلافت او مشروعیت ندارد.

موضوع این پایان نامه، بررسی فقهی کلامی بیعت در اسلام است . بیعت در لغت یعنی دست به هم دادن بر ایجاب و انشای معامله و نیز برای بیعت و اطاعت و در اصطلاح، عقدی است لازم و مشروط که میان حاکم و مردم بسته و موجب تفویض قدرت به حاکم (رهبر) می‌شود.مسئله بیعت در دو زمان حضور معصوم و غیبت مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ به اعتقاد شیعه در حضور معصوم (ع) ، بیعت هیچ نقش و جایگاهی ندارد ولی در زمان غیبت، به اعتقاد گروهی از شیعه و تمامی گروه‌های اهل سنت، بیعت موجب انتخاب امام و مشروعیت حکومت او می‌شود و در نظر برخی دیگر از شیعه همان نظر زمان معصوم را دارند یعنی بیعت هیچ ارزش واعتباری به جز مقبولیت ندارد .بیعت که همان رأی دادن امروزی است یکی از مصادیق دموکراسی، و طریقی است برای انتخاب رهبر و همچنین مشورت حکومت با مردم خود است تا مردم چه مخالف و چه موافق آزادانه و بدون تهدید و فشار اعلام نظر رأی کنند.

يکي از شاخه هاي تصوف در دوره اخير، «گنابادي» ها هستند. اين گروه که شاخه اي از «نعمت اللهيه» اند، در موضوعات اعتقادي داراي عقايدي ويژه هستند. از جمله اين که در موضوع انتظار و چگونگي تحقق ولايت در دوران غيبت و نيز وظايف منتظران براي بهره مندي از اين ولايت، ديدگاه هاي خاصي دارند، مانند طرح ادعاي نوعي نيابت خاصه در امور معنوي و ولايي براي بزرگان خود به منظور هدايت مردم توسط ايشان در دوران غيبت، لزوم بيعت پيروان با قطب فرقه در جهت استکمال ايماني و پذيرش اعمال مومنان، بهره برداري خاص از القاب و عناوين، مانند قطب، شيخ، اوتاد و ابدال که اين کار به تدريج، اهميت و جايگاه خود امام معصوم و نقش وساطت فيض و هدايتگري ايشان را تضعيف مي کند، همچنين طرح مساله اجازه در دوران غيبت و رساندن امتداد اين اجازات به امام زمان (عج) و نيز سرسلسله ولايي آن ها به اميرالمومنين (ع).نتيجه تبيين اين مناسبات آن است که از ديدگاه گنابادي ها، تحقق انتظار صحيح و هدايت در عصر غيبت، بر وجوب شناخت و معرفت اقطابي مبتني است که از سلسله ائمه اجازه خاص دارند و داراي الهامات غيبي و قدرت خاص هدايت معنوي از سوي ائمه (ع) هستند.

«مع الركب الحسيني من المدينة إلی المدينة» اثر جمعی از نویسندگان و پژوهشگران معاصر به نام‌‌ های علی شاوی، شیخ نجم‌ الدین طبسی، شیخ محمدجواد طبسی، شیخ عزت‏ اللَّه مولایی، شیخ محمدجعفر طبسی و شیخ محمدامین ‏پور‌ امینی است و علی شاوی پژوهش همه همکاران را نقد و بررسی کرده و با یک قلم به نگارش درآورده است. در جلد دوم، نویسنده کتاب نجم‌ الدین طبسی، به طولانی‌ ترین دوره نهضت حسینی؛ یعنی دورانی که امام در مکه بودند و ۱۲۵ روز طول کشید، می‏ پردازد. او می‏گوید: اگر چه این برهه در مقایسه با دوران قیام حسینی، دوره کوتاهی نیست، اما وقایع و رویدادهای آن نسبت به دیگر برهه‏ ها ناشناخته‌ تر بشمار می‏ آید و پرداختن به آن زوایای روشن ‏تری از قیام امام (ع) به دست می‏ دهد. در واقع سراسر نوشته‏ های او در تحلیل و تفسیر طولانی‌ ترین دوره نهضت حسینی از جنبه نظم و محتوا، توجه به نکته‏ های جدید، استنباط دقیق و تهیه عنوان ‏های مناسب که راه رسیدن به مطلب را آسان می‏ سازد، غنی و جدید به نظر می ‏رسد و نظر خوانندگان را به خود جلب می‏ کند. نویسنده مطالب خود را در جلد دوم این مجموعه در سه فصل تنظیم کرده است: فصل اول: تلاش‏ های امام حسین (ع) در مکه؛ فصل دوم: تلاش حکومت اموی در روزهای مکی دوران نهضت حسینی؛ فصل سوم: حرکت امت در دوران مکی قیام امام حسین (ع).

در اواخرقرن ششم و آغاز قرن هفتم میلادی پیام آوری الهی درمنطقه جزیره العرب مشغول تبلیغ و ترویج دینی وحیانی توحیدی به نام اسلام بود. پیام آور مردی بود از خاندان قریش درمنطقه حجاز واقع در شهر مکه به نام محمد (ص) بن عبداله بن عبدالمطلب که از تبار قصی به کلاب به شمار می رفت . محمد (ص) در سال 570 م متولد شد و در سن 40سالگی درشهر مکه از طرف خداوند به پیامبری برگزیده شد وپس از 13 سال تبلیغ دین اسلام به مدینه کوچ کرد ومدت 11 سال نیز درآن شهر اقامت گزید وسپس وفات نمود. دینی که محمد (ص) به تبلیغ وترویج آن می پرداخت اسلام نام گرفته ودینی توحیدی وحیانی می باشد که اصول اولیه آن عبارت است از مجموعهآیاتی که از طرف خداوند وحی شده استبه محمد (ص) ،به عنوان پیامبر این دین که درکتاب مقدس ؛ به نام قرآن مجید گرد آمده است. دین اسلام که کامل ترین دین از ادیان توحیدی وحیانی قبل از خود به حساب می آید درهمان دوره حیات پیامبر مبانی وشرایع خود را بیان واستوار گردانید .

کتاب «مقتل الحسين (ع) أو واقعة الطفّ» نوشته محمد تقی آل بحر العلوم است. مولف در این كتاب موضوع مقتل امام حسین (ع) را به زبان عربی، در ده مجلس، عنوان كرده كه از آن جمله است: در فضیلت گریستن و رثا و زیارت امام حسین (ع)، مساله‌ دوری جستن شیعه عراق از معاویه و پیوستن به امام حسین (ع)، تاكید و اصرار یزید بر بیعت گرفتن از امام حسین (ع) و برخی مخالفان حكومت او، امام حسین (ع) و ادامه‌ راه كربلا، داستان ورود مسلم بن عقیل به كوفه، گزیده‌ هایی از رساله‌ حقوق امام سجاد (ع) و مطالبی نظیر آن.