جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش کیفی، به طور خلاصه به مرور وضعیت زنان مهاجر ایرانی مقیم ونکوور کانادا از دیدگاه روانی-اجتماعی می پردازد. در این مطالعه، واکنش ها و ادراکات این زنان از وضعیت اجتماعی جامعه کانادا با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار می گیرد تا اثرات روانی-اجتماعی ناشی از مهاجرت را بر قشر آسیب پذیر زنان مهاجر بررسی کند. در تحلیل مصاحبه های به عمل آمده از این زنان، پس از حذف موارد تکراری و ادغام موارد مشابه، محورهای اصلی از دیدگاه روانی-اجتماعی عبارت است از :1- عدم توانایی در برقراری ارتباط 2- به کارگیری مکانیسم های دفاعی 3- احساس تغییر در هویت فردی 4- احساس عدم امنیت 5- اختلالات روان تنی

اعتبار هر نظریه و مکتبی از یک جنبه در میزان علمی و کاربردی شدن ان است. نظریه ها و مکاتب مختلف جامعه شناسی شهری درصدد تبیین موقعیت و کاربری مناطق شهری هستند، برای مثال، نگرش سیستمی شهر را یک نظام پویا و متضمن تفکرات و روابط واقعی می داند که در ان انواع سنخ های ارمانی یافت می شود. دیدگاه دورکیم، مارکس، زیمل، وبر، پارک، ویرث، مکنزی و ... هر کدام به نحوی شهر را مورد بررسی قرار می دهند. انچه مهم است انطباق این دیدگاه ها با شرایط شهرهای مختلف است و مهم تر اینکه شهرها چقدر توانسته اند براساس این دیدگاه ها ساخته شوند.

شهر و روستا دو عنصر اصلی در پهنه مناطق می باشند، این دو سکونتگاه انسانی با وابستگی ها و پیوستگی های ساختاری، کارکردی همواره با یکدیگر روابط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره داشته اند.بخش مرکزی شهرستان اصفهان با ویژگیهای طبیعی: اقلیم نیمه بیابانی و جریان زاینده رود و مشخصات انسانی جمعیت فشرده، فعالیتهای صنعتی و تجاری، شهرها و روستاهای آن ارتباط تنگاتنگی داشته و مکمل یکدیگر بوده اند ولی در چند دهه اخیر با ازدیاد جمعیت، محدودیت منابع (بخصوص آب و خاک)، کمی فرصتهای شغلی و امکانات، مهاجرت بی رویه روستاییان به شهر، بخصوص کلان شهر مسلط اصفهان به شدت افزایش یافته، تعادل جمعیتی و اکولوژیکی منطقه به هم خورده، از یک سو شهرنشینی و صنعت غالب شده از دیگر سو به تضعیف و تخلیه بسیاری از روستاها و رابطه یک طرفه، نامتعادل و وابستگی آنها به شهر انجامیده است.این مقاله جنبه توصیفی - تحلیلی داشته، اطلاعات آن به روش اسنادی، میدانی تهیه شده، چگونگی رابطه شهر و روستا را در بخش مرکزی شهرستان اصفهان که دارای 155 نقطه مسکونی روستایی و یک کلان شهر معروف می باشد را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

در این مقاله، داستان خسرو و شیرین نظامی با استفاده از فرضیه های مطالعات پسااستعماری و نشانه شناسی فرهنگی ارزیابی می شود. حضور شیرین در جایگاه یک مهاجر زن در سرزمین مدائن و خواسته دوگانه فرهنگ میزبان از او برای همانند با این فرهنگ، رعایت تفاوت با آن از یک سو، و تعصب و تاکید شیرین برای حفظ و اجرای رمزگان های فرهنگی سرزمین «خود» از سوی دیگر، وضعیت شیرین را دچار چالش های فراوان کرده بود. در این مقاله سازوکار فرهنگ مرکز در سرزمین میزبان، برای به حاشیه راندن شیرین، و فرایند «دیگری سازی» به مثابه راهکار مقاومتی شیرین برای حفظ هویت فرهنگی «خود» در سرزمین میزبان بررسی می شود و نقش جنسیت در موفقیت این فرایند نشان داده می شود.پژوهش در پایان به این نتیجه می رسد که فرهنگ مرکز در سرزمین میزبان تلاش می کند شیرین را در جایگاه یک «دیگری» خطرناک، که قصد بر هم زدن نظم تثبیت شده فرهنگ غالب را دارد، به حاشیه براند. بنابراین، وضعیت شیرین در سرزمین میزبان، زمینه را برای شکل گیری فرایند دیگری سازی از سوی او در ارتباط با افراد سرزمین میزبان، به مثابه اقدامی مقاومتی و ضد هژمونیک، برای تثبیت هویت فرهنگی «خود» فراهم کرد.دیگری های شیرین در این منظومه در دو دسته بزرگ «دیگری های دور» و «دیگری های نزدیک» قرار می گیرند. جالب این که «دیگری های جنسیتی» شیرین در سرزمین میزبان، یعنی مردان، در زیرمجموعه «دیگری های نزدیک»، و «خودی های جنسیتی» او، یعنی زنان، در زیرمجموعه «دیگری های دور» جای می گیرند و شیرین در برابر دو گروه راهکارهای متفاوتی در پیش می گیرد.منظومه خسرو و شیرین با این خوانش می تواند منعکس کننده صدای به حاشیه رانده شده ای باشد که در مقابل صدا و فرهنگ غالب کشور میزبان به دنبال خود می گردد؛ صدایی که در کشمکش عشق و هویت، با سربلندی، هویت فرهنگی خود را از زیر دست و پای فرهنگ مرکز بیرون می کشد و به آن اعتلا و شکوه می بخشد.

مقاله حاضر گزارشی از جشن های نوروزی ایرانیان مهاجر در بریتانیا است که به طرح "دیدگاه نظری" تازه ای برای فهم نوروز در دنیا مدرن می پردازد. در بخش نخست مقاله، این دیدگاه نظری، بررسی و تشریح گردیده است. در بخش های دیگر، متناسب با دیدگاه ارایه شده، به بررسی گستره جهانی نوروز در دو دوره باستان و معاصر پرداخته شده است. بعد از آن گزارشی از جشن های نوروزی در بریتانیا ارایه می کنیم. دو بخش پایانی، به تحلیل کارکردهای نوروز و رابطه آن با دنیای مدرن، جهانی شدن و مهاجرت اختصاص دارد. این مقاله تلاش دارد تا تحولات آیین نوروز در جهان امروز را توصیف و تحلیل نماید. این تحلیل بر مبنای مشاهدات و مطالعه میدانی نگارنده از چگونگی برگزاری آیین نورز در بین جمعی از مهاجران ایرانی در لندن است. در عین حال سعی شده است تا با استناد به داده های دیگر و همچنین تجربه زیسته ام از چگونگی برگزاری نوروز در ایران، وضعیت کلی تحول نوروز در ایران را توضیح دهم. این بررسی نشان می دهد که نوروز دیگر بر مبنای فلسفه و تلقی اسطوره ای و تاریخی آن وجود ندارد بلکه این آیین مطابق نیازها و تحول شرایط اقتصادی و اجتماعی عصر حاضر دگرگون شده است و با ارزش ها و مولفه مدرن مانند عقلانی شدن، مصرف گرایی، جهانی شدن، رسانه ای شدن و فرآیندهای دیگر جهان امروز سازگار شده است.

بستکیه محله ای است در شرق شهر دبی که در حدود سال 1308 ق/1890 م، پس از مهاجرت تجار ایرانی به آنجا تاسیس شده است. این محله در امتداد آبراهه (خوردبی) به طول تقریبی 300 متر و با عرض 100 متر واقع شده است. محله بستکیه به خاطر بادگیرها، درهای چوبی کنده کاری شده، گچ بری های زیبا و چشم نواز از معروفترین اماکن جلب گردشگران و محل دیدار مهمانان رسمی در دبی بوده است. این مکان هم اکنون به یکی از محل های گردشگری و توریستی شهر دبی تبدیل شده است. محله بستکیه به دست استادان معمار بستکی و به منظور زندگی و سکونت تجار بستکی و نواحی اطراف آن در شهر ساخته شده است. به طوری که هم اکنون به عنوان قسمتی از تاریخ و فرهنگ دبی و کشور امارات خودنمایی می کند. این اثر تاریخی در سال 1379 ش /2000 م. در سازمان یونسکو به ثبت رسیده است. این پژوهش بر آن است تا با نگاهی علمی و با استناد به منابع معتبر فارسی و عربی، دلایل مهاجرت تجار بستکی و نواحی اطراف آن به البستکیه را بیان کند و تاثیرات آن ها را در شکل گیری و رونق تجاری بستکیه مورد بررسی قرار دهد. پژوهش حاضر به روش علمی تاریخی و با استفاده از تکنیک های کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است. در این پژوهش فرض بر این است که مهاجرت تجار ایرانی (بستکی) به بستکیه به خاطر توان اقتصادی آنان و افزایش انباشت سرمایه و بهره وری بیشتر اقتصادی صورت گرفته است.

مهمترین تحول اجتماعی مستمر و بدون انقطاع در تاریخ خلیج فارس،‏ «مهاجرت و جابجایی جمعیت» در دو سوی کرانه های آن است،‏ این پدیده از چنان اهمیتی برخوردار است که بدون بررسی و در نظر گرفتن آن،‏ نمی توان به درک درستی از رویدادها و حوادث این منطقه به ویژه در دوران پیش از نفت،‏ رسید. اگر با ترسیم یک خط فرضی،‏ طول خلیج فارس را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کنیم و با توجه به منابع تاریخی سمت و جهت مهاجرتها را مورد بررسی قرار دهیم،‏ به خوبی آشکار است که جهت این مهاجرت از دیر باز تا اوایل قرن چهاردهم هجری،‏ از جنوب به شمال بوده است. اصطلاح «شمال» در این تحقیق به سواحل کنونی ایران در بخش شمالی خلیج فارس و «جنوب» به سواحل کشورهای کنونی کویت،‏ بحرین،‏ قطر،‏ عربستان،‏ امارات متحده عربی و عمان اطلاق شده است. مهاجرت گروههای اجتماعی در خلیج فارس،‏ اگرچه به تناوب و در طول زمان طولانی صورت پذیرفته،‏ اما در برهه ای از تاریخ و بنا به علل و عوامل خاصی،‏ موج گسترده ای از این مهاجرتها به وجود آمده و تاثیر عمیقی بر ساختار اجتماعی و سیاسی منطقه بر جای گذاشته است. یکی از تاثیرگذارترین این مهاجرتها در دوره ایران باستان به وقوع پیوسته که در حقیقت «نخستین موج مهاجرت جنوب به شمال» محسوب می شود. در این تحقیق نخستین مهاجرت و جابجایی بزرگ جمعیت در خلیج فارس،‏ با تکیه بر منابع اصلی و به عنوان یک مساله تاریخی مورد شناسایی و ارزیابی قرار گرفته است.

نگارنده در این نوشتار به بررسی شکل‌گیری مذهب تشیع و گسترش آن در مصر به عنوان یکی از سرزمین‌هایی که به دور از منازعات و رقابتهای سیاسی امویان و عباسیان بوده، می‌پردازد. نکته‌های اصلی مطرح شده در این نوشتار عبارت است از: جایگاه و موقعیت مصر در دوره خلفای راشدین، توجه خاص علی (ع) به مصر، عامل اصلی شکل‌گیری تشیع در آن جا، تشکیل خلافت عباسی و واکنش شیعیان مصر، پی‌آمد قیام نفس زکیه و ولایتعهدی علی بن موسی الرضا (ع)، تبلیغات شیعیان امامی و زیدی، برخورد خلیفگان عباسی با شیعیان، اخراج علویان و قیامهای علوی مصر در سده سوم هجری. در پایان به گونه اجمالی برخی از علل گسترش تشیع در مصر بررسی شده است. این عوامل عبارتند از: مهاجرت شیعیان، دوستی اهل بیت (ع)، قیامهای علوی و تقیه.

ورود اسلام به ایران و به دنبال آن مهاجرت قبایل عرب به این سرزمین، تاثیرات عمیق و بنیادینی بر ساختارهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران نهاد. هرچند تعداد این مهاجران به نسبت ساکنان بومی این سرزمین ناچیز بود، اما به دلیل سلطه آنان به لحاظ سیاسی و مذهبی در جهان اسلام، تاثیرشان بر جامعه ایرانی دیرپا و عمیق بود، اینان در عین حال با سازمان و ساختار قبیله ای، معیشتی و فرهنگی خاصی که داشتند خود دستخوش تحولات عمیق در جنبه های معیشتی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گردیدند.

دوران حکمرانی سلجوقیان بر آسیای صغیر از منظرهای گوناگون شایسته مطالعه و تحقیق است انبوه رویدادها و حوادث در واپسین سده حکمرانی سلجوقیان بر آسیای صغیر به این دوره اهمیت خاصی بخشیده است. یکی از رخدادهای قابل مطالعه در این دوره سیل مهاجرت افراد، شخصیت ها و گروه های اجتماعی گوناگون از اقصی نقاط سرزمین های ایران به این منطقه در آستانه حمله مغول و پس از آن است. این مهاجران را از حیث جایگاه و منزلت اجتماعی می توان به سه گروه عمده سپاهیان، توده های مردم، و افراد و شخصیت های صاحب نام تقسیم کرد، گروه اخیر مشتمل بر طیف های گوناگونی نظیر عارفان و صوفیان شاعران، عالمان، و قاضیان، منشیان و تاریخ نگاران، وزیران و صاحب منصبان می شود که درباره هر یک از آن ها به تفکیک سخن گفته شده است. علل و عوامل و ابعاد و پیشینه مهاجرت ایرانیان به آسیای صغیر، توزیع جغرافیایی مهاجران و تعامل آن ها با مردم و حکومت های محلی از مباحث دیگری است که در خلال مقاله بررسی شده است.