جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اینگونه به نظر می رسد که تفاوت های بنیادین فلاسفه در تصویری که از فلسفه دارند، موجب بروز افتراق های عمیق در نظریه های و اندیشه های فلسفی آن ها است. این پژوهش درصدد تبیین و توصیف چارچوب فلسفی ابن سینا (به عنوان یک فیلسوف سنتی) و ویتگنشتاین (به عنوان یک فیلسوف نقاد فلسفه) می باشد. قصد این تحقیق آنست که در خلال توصیف و تبیین موضوع، مسائل، غایت و روش فلسفی در اندیشه‌ی این دو فیلسوف؛ نسبت ایجاد چرخش موضوعی در فلسفه توسط ویتگنشتاین به فلسفه های سنتی و به صورت نمونه فلسفه‌ی ابن سینا بررسی گردد. در نهایت این تحقیق این موضوع بیش از پیش واضح می گردد که فلسفه‌ی تنومند اسلامی بایست هر چه زودتر خود را در معرض پرسش های فلسفه ویتگنشتاین در دو دوره ی تفکرش، قرار دهد.

این پژوهش در نظر دارد تا در وهله‌ی نخست به بررسی سیر تاریخی بروز فلسفه‌ی تحلیلی بپردازد و سپس با بررسی دستگاه فلسفی ویتگنشتاین دوم، در مورد نظرگاه او راجع به اخلاق، به یک نتیجه‌گیری و جمع‌بندی مشخص برسد. اگرچه ویتگنشتاین در دوره‌ی دوم فکری‌اش به طور مشخص راجع به مقوله‌ی اخلاق سخن به میان نیاورده است اما می‌توان با توجه به سیستم فکری و ساختاری که او ایجاد کرد، راجع به اخلاق، خوانش و تفسیری به دست آورد. بر اساس شالوده‌ی فکری ویتگنشتاین دوم، یعنی بحث نحوه‌ی زندگی و بازی‌های زبانی، اولا او را باید در زمره‌ی زمینه‌گرایان و نسبی‌گرایان فرهنگی بدانیم، دوما از آنجایی که در نظرگاه او، این زبان است که به واقعیت معنا می‌دهد و واقعیت مستقل از زبان به طور کل نفی شده است، بر همین اساس او در زمره‌ی ناواقع-گرایان قرار می‌گیرد و به جهت معرفت‌شناختی نیز، از آنجا که ملاک معناداری را در کاربرد می‌داند و کاربرد نیز در جریان نحوه‌ی زندگی و حاصل توافقات اجتماعی ایجاد می‌شود، او یک ناشناختگرا محسوب می شود. از نظر او نحوه‌ی زندگی، تنها واقعیت موجود است که چگونگی شکل‌گیری آن توضیح‌پذیر نیست. نحوه ی زندگی، بازی‌های زبانی را ایجاد می‌کند و ما با تکثری از بازی‌های زبانی مواجه هستیم که هرکدام قواعد خاص خودشان را دارند و این قواعد تنها برای افراد حاضر در آن بازی قابل یادگیری و شناخت هستند و خارج از آن نمی‌توان به فهم صحیحی از چگونگی آن بازی زبانی رسید. این طرز تلقی از واقعیت و معیاری که ویتگنشتاین برای شناخت ارائه می دهد منجر به نسبی بودن تمام امور از جمله گزاره‌های اخلاقی می‌شود و همچنین نقد و سنجش، هیچ جایگاهی در این میان نخواهند داشت.

ترجمه ماشینی: این کتاب شامل تمام متونی است که ویتگنشتاین به مباحث اخلاق، دین و جادو اختصاص داده است. اهمیت این آثار به این دلیل است که توسط متفکری که بنیان‌گذار فلسفه تحلیلی به شمار می‌رود و همچنین به درک برخی از ایده‌های اساسی موجود در آثار ویتگنشتاین، به‌ویژه رساله ای در باب منطق و سیاست» و «پژوهش فلسفی» در توضیح این متون، علاوه بر مقدمه ها و توضیحات مترجم، چگونه برداشت های ویتگنشتاین از دین، اخلاق و سحر و جادو با دیگر آثارش، خواه مربوط به فلسفه اول یا دوم او باشد، مرتبط است. . همچنین تأثیر سنت آگوستین و آرتور شوپنهاور بر رویکرد او به پدیده‌هایی را که به نظر او در خارج از جهان وجود دارند، برجسته می‌کند.

کتاب حاضر، ترجمه انگلیسی کتاب تحقیقات فلسفی ویتگنشتاین توسط الیزابت انسکوم است.

ترجمه ماشینی: بسیاری هنوز هم تحقیقات فلسفی لودویگ ویتگنشتاین در سال 1953 را یکی از دستاوردهای مهم فلسفه قرن بیستم می دانند. این کتاب یک مفهوم کاملاً جدید از خود فلسفه را ارائه می دهد و تمام ویژگی های یک ذهن تحلیلی خوب را نشان می دهد. ویتگنشتاین با گرفتن استدلالی از افلاطون و قرار دادن آن در معرض تجزیه و تحلیل دقیق (و بسیار واضح)، درک خود را از چگونگی تجزیه و ارزیابی توالی و عملکرد بخش‌های مختلف یک استدلال بسیار پیچیده نشان می‌دهد. او با این کار به موضع منطقی توافق و مخالفت همزمان با موضع فلسفی افلاطون می رسد. پژوهش های فلسفی نیز نمونه ای قدرتمند از مهارت تفسیر است. مشکلات فلسفی اغلب از سردرگمی در استفاده از زبان ناشی می‌شوند – و راه حل این مشکلات، ویتگنشتاین معتقد است، روشن کردن کاربرد زبان است. او استدلال می کند که فیلسوفان باید کاربردهای معمولی زبان را مطالعه کنند و بررسی کنند که مردم چگونه از آن به عنوان ابزاری در زندگی روزمره خود استفاده می کنند. در این روش بسیار تفسیری، معنای یک کلمه یا جمله نسبت به بافت (مردم، فرهنگ، جامعه) که در آن استفاده می شود، می شود. ویتگنشتاین به جای بحث در مورد مسائل انتزاعی، فیلسوفان را ترغیب می کند که به زندگی عادی و موقعیت های مشخصی که انسان ها در آن قرار می گیرند، بپردازند.

ویتگنشتاین و قواعد و زبان خصوصی (به انگلیسی: Wittgenstein on Rules and Private Language) کتابی است نوشتهٔ سول کریپکی که در ۱۹۸۲ منتشر شده است. قسمت عمده‌ای از کتاب به خوانش شکاکانه‌ای از استدلال مشهوری در مورد زبان خصوصی می‌پردازد که ویتگنشتاین در تحقیقات فلسفی مطرح کرده است. کریپکی پارادوکسی ویتگنشتاینی را در فصل دوم مطرح می‌کند که امکان پیروی از قاعده را زیر سؤال می‌برد. کریپکی در فصل سوم یک «راه‌حل شکاکانه» (به مفهومی که هیوم این اصطلاح را در کاوشی در خصوص فهم بشری به کار می‌گیرد) عرضه می‌کند. تکواژ چندوجهی «کریپکنشتاین» (به انگلیسی: Kripkenstein) گاهی برای ارجاع به شخصی به کار می‌رود که مدافع استدلال شکاکانه‌ای است که کریپکی به ویتگنشتاین نسبت می‌دهد. به نوشته‌ی دانشنامهٔ فلسفهٔ استنفورد، کتاب کریپکی کمابیش پایان‌دهنده‌ٔ خوانشی از استدلال زبان خصوصی ویتگنشتاین است که، پیش از انتشار این کتاب، خوانش متعارف محسوب می‌شد. گفته‌اند که این کتاب تأثیرگذارترین و بحث‌برانگیزترین کتابی در مورد ویتگنشتاین است که بعد از ۱۹۸۰ منتشر شده است. کاوه لاجوردی و حمیدرضا محمدی دو ترجمهٔ فارسی از این کتاب عرضه کرده‌اند.

نظریة "شباهت خانوادگیِ" ویتگنشتاین تأثیرگذارترین نظریة معاصر در باب "تعریف"، یا، به عبارت بهتر، در مقابلِ "تعریف" است. مقابلة اصلی این نظریة با "تعاریف ذاتی" است که ارسطو به‌عنوان سردمدار آن شناخته می‌شود. این نظریة را در دوران معاصر چالشی برای ذات‌گرایی در نظر گرفته‌اند. در این جستار، بعد از بیان نگرة شباهت خانوادگی و زمینه‌های بروز آن در تقابل با تعاریف ارسطویی، با استخراج انتقاداتِ این نگره بر تعاریف ذاتیِ ارسطو و یافتن پاسخ این انتقادات با توجه به متن آثار ارسطو، سعی دارم نشان دهم که طرح چنین انتقاداتی به تعاریف ارسطویی ناشی از فهم نادرست و ناآگاهی ویتگنشتاین نسبت به نگرة "تعاریف ذاتیِ" مدنظر ارسطو است. برای دست‌یابی به این مطلوب از دو روش پدیدارشناسی و تحلیلی بهره خواهم برد. بررسی آثار دست‌اولِ فلاسفة مذکور از اولویت‌های این پژوهش به شمار می‌آید.

نحوۀ بحث و بررسی پیرامون برخی مسائل در کتاب پژوهشهای فلسفی به گونه‌ایست که امکان ارائۀ تفاسیری نسبی‌گرایانه از آنها را فراهم می‌کند. بازیهای زبانی و قرائت کریپکی از مفهوم پیروی از قاعده از جملۀ مهمترینِ این مسائل هستند. در باب استقلال سبکهای مختلف زندگی و بازیهای زبانی و امکان گفتگو و سنجش آنها با یکدیگر نیز مباحثات دامنه داری میان برخی فلاسفۀ معاصر در گرفته است. عده ای با تکیه بر بعضی فقرات پژوهشها و نیز انگشت نهادن بر تفاوت میان سبکهای مختلف زندگی، امکان مقایسۀ آنها با یکدیگر و فهم یکی از دیگری را منتفی دانسته اند. در مقابل عده ای با اشاره به فقراتی دیگر از پژوهشهای فلسفی و نیز یادآوری مشی ویتگنشتاین در رویارویی با سبکهای زندگی و بازیهای زبانی گوناگون، وی را از اتهام نسبیت‌گرایی مبرّی می‌سازند. ادعای دستۀ دوم مشخصا با تکیه بر این مطلب شکل می‌گیرد که چنانچه سبکهای زندگی را بصورت کاملا مجزا و مستقل از هم بدانیم، شرکت کنندگان در یک سبک زندگی قادر نخواهند بود هیچ شناختی از سبکهای زندگی دیگر حاصل کنند، یا در باب آنها سخنی بگویند یا حتی از آنها ذیل عنوان سبک زندگی یاد کنند. به همین ترتیب، در باب قرائت کریپکی از ویتگنشتاین نیز، صف‌آرایی ادلۀ دو جبهه خودنمایی می‌کند. یکی جبهه ای که بر عدم وجود معیاری عینی به منظور تعیّن معنا تکیه می‌کند و دیگری که کاربرد صحیح بر اساس قاعده، مطابق با آنچه کاربران زبان انجام می‌دهند، را معیاری کافی جهت تعیّن معنا می‌داند