جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهحضرت زهرا (س) پس از رحلت نبی اکرم (ص) و خلع ید عوامل ایشان از فدک و غصب آنتوسط خلیفه اول ، ظاهرا به دلیل استیفای حق مالکیت خود بر فدک در مسجد مدینهخطبه ای مفصل ایراد کردند ؛ ولی قسمت اعظمی از خطبه مربوط به حقانیت دین اسلام و نبوت پیامبر اعظم( ص) و احکام الهی و دلایل مستدلدر مورد حق ولایت و خلافت بلافصل امام علی( ع) بعد از پیامبر( ص) است و البته در مورد رد ادعای خلیفه اول در مورد ارثیه یا هبه نبودن فدک نیز، حضرت با استناد به آیات محکم الهی سخنان و دلایلشان را مطرح می کنند. در خطبه مشهور به فدکیه ساختار تمامی استدلالات حضرت زهرا(س) مبتنی بر آیات الهی است، بطوریکه در متن خطبه بیش از سی وپنجبار بطورصریحو بهشیوه نقلی و اقتباسی به آیات الهی استناد شده است . البته استنادات خطبه صرفا به ظاهر آیات محدود نشده بلکه با بررسی های بعمل آمده و نشانه هائی که از متن خطبه بدست می آید؛ایشان تلویحا بیش ازهشتصد بار و به شیوه تلمیحی از آیات الهی در سراسر خطبه بهره گرفته اند.تحلیل استنادات قرآنی حضرت زهرا (س) نشان می دهد که ایشان برای اتمام حجت و برطرف ساختنشبهات با استناد به محکمات آیات الهی ، با احتجاجی وحی گونه ضمن رد کردن ادعاهای مطروحه در مورد ولایت و خلافت بلافصل نبی اکرم ( ص) و همچنین ملک فدک و شرایط حاکم بر جامعه پس از جریان سقیفه ، مخاطره جدی برای امت اسلام را در دوری از قرآن و سیره نبوی دانسته اند. خطبه حضرت زهرا (س) در چنین شرایطی در میان غبار فتنه ها، به فرقانی برای تمیز حق از باطلبرای همیشه در تاریخ ماندگار گردید.واژگان کلیدی: آیات قرآن، خطبه فدکیه، فدک، حضرت زهرا (س)، ولایت

حدیث جنود عقل و جهل، حدیثی است که عقل را به عنوان ابزار هدایت در مقابل جهل به عنوان ابزار ضلالتبه صورت مجموعه‌ای متشکل از قوای مختلف و در سطوح و لایه‌های متنوع عرضی و طولی و به صورت سمبلیک و نمادین توصیف کرده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه‌ها و نویابی ساحتهای معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان‌شناسی، معناشناسی، نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان، در صورت متناسب‌سازی با مطالعات قرآنی و حدیثی می‌توانند، ابزارهایی جدید و مناسب با کارکردهای متنوع و نو در رسیدن به این هدف باشند. در این پژوهش، نیز، هدف، دستیابی به ساحتها و لایه‌های عقل و کشف سازمان و نظام حاکم بر مجموعه نیروهای عقل و تحلیل معناشناسانه واژگانی منتخب از میان واژگان کانونی عقل،با استفاده از ترکیب روشهای معناشناسانه میدانهای معنایی، تحلیل گفتمان، معناشناسی لایه‌ای، بینامتنیت، تجزیه و تحلیل مولفه‌ای و متناسب سازی آنها با مطالعات حدیثی، می‌باشد.بدیهی است تعیین لایه‌ها و سازماندهی عقل، به دلیل نقش کلیدی آن در سعادت انسان، اهمیتی فراخور پژوهش دارد. این توصیف سیستماتیک عقل، به همراه استفاده ترکیبی از روشهای معناشناسی در یک متن حدیثی از نوآوریهای این پژوهش می‌باشد.

در رویکرد اسلامی، خانواده، هم محیط پرورش و کمال یافتن افراد است و هم زیرساخت جامعه اسلامی به حساب می آید. چنانچه کمال انسان ها در رسیدن به مقام عبودیت و اخلاص یا همان مقام توحید باشد، نقش ها و وظایفی هم که برای ارکان خانواده و همچنین برای یک خانواده و ارتباطات بیرونی آن تعریف می شود، می بایست همسو و هم آهنگ با آهنگ توحید و بندگی باشد. لذا شکلی متفاوت با نقش ها و وظایف و ارتباطات خانواده غیر توحید محور پیدا می‏کند. بر اساس اهمیت موضوعِ توحید و توحید محوری در ارکان خانواده، در این پژوهش، بر رابطه بین توحید محوری و نقش‏ها و وظایف هر یک از ارکان خانواده تاکید می‏شود. پس از بیان تعریف کلی از توحید محوری و ابعاد و مراتب و گستره آن، یافته‏های تحقیق ارائه خواهد شد. روش تحقیق، کتابخانه‏ای است و از طریق تحلیل محتوای منابع دست اول (آیات و روایات) و دست دوم (منابع اندیشمندان دینی و تحقیقات انجام گرفته) صورت می‏پذیرد. نتایج به دست آمده از مطالعات تحقیق نشان می‏دهد: 1. توحید، که اصل محوری در کلام اسلامی و مهم‏ترین شاخص و تمایز بخش میان زندگی اسلامی و غیر اسلامی است، در میان بیان الگوهای عملی در شکل‏گیری خانواده و در تعریف نقش‏ها و وظایف و تعریف ارکان خانواده، نه تنها به عنوان اصل محوری دیده نمی‏شود بلکه توحید محوری به عنوان یکی از اولویت‏های زندگی در عرض دیگر اولویت‏ها و پس از آن‏ها، ملاحظه شده و ابعاد و گستره آن در همه زوایای زندگی خانوادگی به خوبی تبیین نشده است. این امر غالباً خانواده را به تأثیرپذیری از الگوهای غیر توحیدی و سکولار می کشاند. چه این که در روابط بیرونی خانواده نیز این اصل، مهجور واقع شده است. 2. در تعریف نقش‏ها و مسئولیت‏های ارکان خانواده: در منابع موجود، برای مرد در خانواده، «ولایت» و سرپرستی تبیین شده است اما به دلیل اتخاذ تعریفی محدود از «ولایت»، نقش مرد را در گستره ای متناسب با نظام‏های سنتی قدیمی تعریف می‏کند که برای شرایط زمانی کنونی، ناکافی و یا ناکارآمد می نماید. با اصلاح تعریف ولایت مرد در خانواده، از تعریف فقهی، آن هم در حوزه فردی، به تعریف کلامی، کارکرد مرد در خانواده شکل توحید محورانه، کارآمدتر و امروزی به خود خواهد گرفت. همچنین در منابع موجود، نقش ها و کارکرد زن در خانواده، با استنادهای غیر مجتهدانه به آیات و روایات به گونه‏ای تبیین می شود که در نهایت، زن به فردی با اختیار و اراده بسیار محدود، و برای آرامش مرد و پرورش نسل تبدیل می‏شود و ایمان او به ایمانی زهدگرایانه توصیه می شود. در حالی که با در نظر گرفتن ضرورت اصل توحید محوری به عنوان محوری‏ترین و اصلی‏ترین وظیفه در تعریف وجود زن، نقش‏ها و وظایفی برای او تبیین می‏شود که نه تنها گستره اختیار و اراده او را تنگ و محدود نمی کند بلکه با هماهنگی با نقش‏ها و وظایف مرد، به ساختن خانواده‏ای توحیدی و پرورش نسل توحیدمحور نایل می ایند. 3. در بررسی روابط بیرون خانواده، با ملاحظه اصل محوری توحید، کارکردهای خانواده در بیرون از خود یعنی در خویشاوندان، در سازمان‏ها و در جامعه، در تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، کارکردی اثرگذار بوده و زیرساخت جامعه اسلامی که بسترساز عبودیت و بندگی و اقامه کلمه توحید است را مستحکم‏تر می‏سازد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.