جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرائد فوائد الفكر فى الامام المهدى المنتظر، معروف به «فرائد فوائد الفكر» اثر شيخ مرعى بن يوسف المقدس الحنبلى است كه به زبان عربى و در يك جلد، تألیف شده است. نگارنده روايات و اخبار پراكنده و راجح درباره مهدويت را از محدثين و علماى بزرگ نقل كرده و درصدد جمع آن‌ها برآمده است. وى مى‌گويد: اين عبارات را به بهترين نظم و ترتيب كنار هم نگاشتم. اين كتابى است كه از لحاظ ترتيب زيباى مطالب و نقل صحيح آن‌ها، نظير ندارد. مطالب كتاب در هفت باب جمع‌آورى شده است. هر يك از ابواب، با گروهى از روايات شروع شده و در ادامه، مؤلف به بررسى آن‌ها مى‌پردازد و در صورت اختلاف، نظر خود را بيان كرده و ادله آن را مورد بحث قرار مى‌دهد. نگارنده در باب اول، حقيقت ظهور حضرت مهدى عليه‌السلام را بيان كرده و در باب دوم و سوم، نام و اوصاف و علامات ظهور آن بزرگوار را بيان مى‌كند. در باب چهارم، چگونگى بيعت و محل آن مورد بحث و بررسى قرار گرفته و محل خروج آن حضرت نيز بيان مى‌شود. باب پنجم، درباره فتنه‌هاى قبل و بعد از ظهور و باب ششم، در همراهى حضرت عيسى عليه‌السلام با آن بزرگوار است. نويسنده در باب هفتم، كتاب پيرامون وفات و مدت حكومت آن حضرت، روايات را دسته بندى كرده و ارائه مى‌دهد. محقق اين مجموعه در ابتداى كتاب، مباحث تمهيدى به صورت پراكنده و شبهاتى مرتبط با مهدويت را طرح كرده و به آن‌ها پاسخ داده است. در حقيقت نيمى از كتاب، اضافاتى است كه او به مطالب نگارنده افزوده است. محقق، درصدد حل مساله مهدويت برآمده و سعى مى‌كند از خلال روايات شيعه و سنى، حقيقت مهدويت را به دست بياورد. او معتقد است كه شيعه از راه اعتدال خارج شده. گروهى از آن‌ها به قدرى اين مسأله را انكار كرده‌اند كه حتى احاديث صحيح را نيز رد كرده‌اند و گروه ديگر نيز آن قدر در اثبات اين مسأله، مبالغه كرده‌اند كه احاديث موضوع و حكايات جعلى را نيز قبول كرده‌اند. در اين ميان، اهل سنت نيز بين دو گروه صدق و كذب سرگردان و حيران ماندند تا جايى كه دامنه اين اختلاف و شبهه به كتاب‌ها، مجلات و... رسيد. محقق اين اثر، ادعا مى‌كند كه كتاب حاضر، مباحث بيهوده و كهنه ندارد و وقت مخاطب را ضايع نمى‌كند. او معتقد است كه هر تأليفى بايد، نكته‌اى جديد را به مخاطب القاء كند.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد بیستم این کتاب به موضوع امام مهدی علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد بیستم شامل: شمائل المهدی و اوصافه عجل الله فرجه، صفته و جماله عجل الله فرجه، سخاوة و کرمه و علمه عجل الله فرجه، دعاء القائم عجل الله فرجه المستجاب، تالیف القلوب، اقامة حدود الله، حمایته عجل الله فرجه للاسلام، حیاة الارض به عجل الله فرجه، قتل الشیطان الرجیم، خطبة البیان، انتظار فرج و غیره می باشد.

«کتاب النور فی الامام المستور» اثر محمدباقر بهاری همدانی (۱۲۷۰- ۱۳۳۳ ق) می‌ باشد. اثر، در صدد بیان ادله اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌السّلام است. مولف در مقدمه، اشاره‌ ای به نیاز وجود شخصی که جاپای نبی اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و‌ آله‌ وسلّم گذاشته، وظایف او را در خصوص هدایت و تبلیغ دین بین مردم انجام دهد، می‌ پردازد. و در ادامه در باب اول به وجود امام و وجوب آن، بحث از اطاعت نمودن از اوامر امام و بعضی از ویژگی‌ ها و صفات امام از طریق روایات اشاره می‌کند. نویسنده در ابواب هشت گانه، افزون بر اثبات وجود حضرت مهدی علیه‌ السّلام درباره امامت عامه و خاصه، امامان دوازده گانه، جایگاه و فضیلت اهل بیت در قرآن و حدیث پرداخته و با استناد به روایات از متون قدیم شیعه و اهل سنت، ضمن بیان مشترکات شیعه و اهل سنت در این زمینه، تمایزات هر یک را یادآور می‌ شود. همچنین مولف با تکیه به کتاب‌ هایی درباره حضرت مهدی علیه‌ السّلام ، داستان‌ هایی از ملاقات عالمان و شخصیت‌ ها با آن حضرت را نقل کرده است. وی در بخش خاتمه، برخی از مدارک و منابعی که در نگارش اثر از آنها سود جسته است را، معرفی می‌ کند.

«البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان» نوشته علاء الدین علی بن حسام الدین مشهور به متقی هندی (م ۹۷۵ ق)، از کتاب‌ های اهل سنت در مهدویت است. این کتاب، از کتاب‌ های حدیثی مفصل در باب مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) است که بیش از ۲۷۰ حدیث را در برگرفته است. ابواب کتاب دربارۀ حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و موضوعات مربوط به آن حضرت، به شرح زیر است: ۱. فی الکرامات؛ ۲. فی نسب المهدی علیه السلام؛ ۳. فی حلیة المهدی علیه السلام؛ ۴. فی احوال تقع قبل خروج المهدی علیه السلام؛ ۵. فی جامع العلامات و... در باب‌ های بعد، به چگونگی بیعت با حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، یاران، فتوحات، مدت حکومت و نازل شدن عیسی علیه‌السّلام برای یاری آن حضرت، اشاره شده است. نگارنده دربارۀ کتاب خود می گوید: چون کتاب العرف الوردی فی اخبار المهدی نگارش جلال الدین سیوطی را مشاهده کردم، از آن جا که آن کتاب، دارای باب بندی و نظم لازم کرد، آن را باب بندی نمودم و برخی احادیث دیگر بر آن افزودم.

«المهدى (عج)» به زبان عربى اثر سيد صدرالدين صدر (1299- 1373ق) مى ‏باشد. اثر، مجموعه روايات و احاديث از منابع اهل سنّت در تبيين انديشه مهدويّت و اوصاف امام دوازدهم است. مولف در ابتدا با نظر اجمالى به منابع غير شيعى، مسئله مهدى (ع) را از مسائلى مى ‏داند كه احاديث متواتر درباره آن وجود دارد. وى با مرورى بر آيات ناظر بر موضوع، به نقل روايات مربوط به نسب، پدران و نياكان امام زمان (ع)، داستان ازدواج امام حسن عسگرى (ع) با نرجس خاتون و تولد امام زمان (ع) مى‏ پردازد. در ادامه از صفات ظاهرى و اخلاقى، مقام و منزلت و طول عمر، اخبار وارده در غيبت، فلسفه غيبت و چگونگى بهره ‏گيرى از امام (ع) سخن گفته مى ‏شود. مولف در علل غيبت امام (ع)، دلايلى را از جمله تاديب و مجازات مسلمانان، آزاد بودن در دعوت و استقلال در كار، كامل نمودن نفوس و اصلاح آن و امتحان و آزمايش مردم ذكر مى‏ كند. در ادامه، غيبت‏ هاى مشابه غيبت امام عصر (عج) را از انبياى پيشين آورده است. در پايان ضمن بررسى سندى احاديث و اخبار مربوط به نشانه ‏هاى آسمانى آخر زمان و عصر ظهور، مسائل و بحران‏ هاى اجتماعى و قيام‏ هاى قبل از ظهور امام (ع)، روايات صحيح را انتخاب و برخى علائم قيام امام عصر (عج) را ذكر نموده است. در فصول پايانى، ظهور حضرت مهدى (ع) با طرح مباحث مربوط به آن چون انتظار، محل و چگونگى ظهور، ياران، سيره، اعمال اصلاحى، فتوحات و مدّت حكومت آن حضرت ادامه مى‏ يابد. در خاتمه، مولف ليستى از كتب و منابعى كه در تاليف از منابع اهل سنّت سود جسته، براى اطلاع خوانندگان ارائه مى‏ دهد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد چهاردهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «خاتم اوصیا، بقیة اللّه‏، حضرت امام مهدی (عج)» است و پنج فصل دارد. فصل اول درباره بشارت کتاب های مقدس آسمانی به ظهور منجی و غیبت ایشان در قرآن و روایات فریقین است. فصل دوم به رشد و پرورش امام مهدی (عج) و مراحل زندگی ایشان تا شهادت امام حسن عسکری (ع) اشاره دارد. فصل سوم به مباحث؛ غیبت صغری، علل غیبت صغری و اقدامات امام مهدی (عج) در عصر غیبت صغری می پردازد. فصل چهارم درباره غیبت کبری و علل آن، اقدامات امام مهدی (عج) و وظایف شیعیان در زمان غیبت کبری است. فصل پنجم در مورد علائم ظهور امام مهدی (عج)، سیره ایشان در عصر ظهور و روایاتی از امام مهدی (عج) می باشد.

«اوصاف المهدی علیه السلام در بيان اسامى، القاب، اوصاف و كنيه‌ هاى امام زمان علیه السلام» اثر احمد سعيدى، معرفى، ترجمه و توضيح مجموعه‌ اى گسترده از نام‌ ها، القاب و كنيه‌ هاى حضرت مهدى (عج) مى‌ باشد كه به زبان فارسى و در سال 1358 ش تدوين گرديده است. مقدمه مؤلف در بيان چند نكته پيرامون كتاب، آغازگر مباحث بوده و مطالب بر پايه روايات، ادعيه و زيارت و از منابع كهن تهيه گريده است. در اين مجموعه، پانصد و ده لقب و اسم به ترتيب حروف الفبا، براى آن حضرت شناسايى شده و معنا و مفهوم آن مشخص گرديده است. برخى از اين اسامى و القاب، نام‌ هايى است كه پيامبر (ص) و امامان معصوم (ع) براى امام زمان (عج) انتخاب كرده‌ اند و برخى را ديگران، چه از علماى شيعه و يا عامه، حتى برخى پيروان ساير مذاهب و مكاتب و حتى كسانى كه پيرو هيچ دين و آئينى نيستند. اسامى و القاب ذكر شده مى‌ توان به: تِلاد نِعَم، ثار الله، جَوار الكنس، حاشر، خسرو، ديّان، ذوالحلم، ركن الانام، زند افريس، سديد، شماطيل، صمصام منتقم، ضرغامه، طامس، ظَهر، عماد، غاشيه، فيذموا، قابض، كوكما، لنديطارا، مجلى، نازح، واقيذ، هادِم الشرك، يمين و... اشاره كرد.

«الامام المهدی فی القرآن و السنة» اثر سعید ابومعاش است که نگارنده، آیات و روایات امام مهدی علیه‌السّلام را به ترتیب سوره‌های قرآن کریم جمع آوری کرده است. کتاب به زبان عربی و در علم کلام تالیف شده است. مؤلف، آیات و روایاتی را جمع آوری کرده که تصریحا و یا تلویحا به مساله مهدویت اشاره داشته و آن‌ها را به صورت دقیق، منظم و مبوب، گردآوری نموده است.