جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اين مقاله، تفسير الميزان و التفسير الكبير از نظر روش شناختی مورد مقايسه قرار گرفته است. از رهگذر اين مقاله روشن خواهد شد كه علامه طباطبايی با تكيه بر چه شاخص هايی انديشه های فخر رازی را قبول يا رد كرده است. گفتنی است كه بسياری از اختلافات اين دو مفسر معلول باورهای مبنايی آنان است؛ ولی بسياری از اختلاف ها به تفاوت روش آنان در تحقيق بر می گردد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 81 تا 92

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی حدیث تجلی خداوند در قیامت به صور مختلف و نقد برداشت ابن عربی از آن

نویسنده:

مجید معارف، مصطفی آذرخشی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد(کلام) , ابن عربی , الهیات عرفانی , حدیث تجلی , عرفان نظری , تجلیات ربوبی(مقابل تجلیات الهی اسمائی) , معادشناسی عرفانی

کلیدواژه‌های فرعی :

فصوص الحکم , فتوحات مکیه , صحیح مسلم , صفات الهی , اهل بیت(ع) , اسناد حدیث , هیولی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , توحید ذاتی , فقه الحَدیث , قرآن , احادیث صحیح بخاری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , مرتضی مطهری , جعفر سبحانی

چکیده :

حدیث «تجلی خداوند در قیامت به صور مختلف» یکی از روایاتی است که در منابع معتبر اهل سنت نقل شده است. این حدیث که مرتبط با دو موضوع مهم اعتقادی، یعنی توحید و معاد است، تبدیل به دستاویزی برای قائلان به کثرت گرایی دینی شده است؛ همچنین در آثار بزرگان عرفان نظری، این حدیث به عنوان شاهدی برای صحه نهادن بر تمام اعتقادات به کار رفته است؛ چنانکه ابن عربی، مدون اصلی عرفان نظری، در دو اثر مهم و اساسی خویش، فتوحات مکیه و فصوص الحکم، بارها به این حدیث اشاره کرده و آن را دلیلی بر تجلیات مختلفه ذات خداوند می ‌داند؛ به گونه ای که تصور هر انسانی راجع به خداوند، به یکی از جلوه‌ های ذات الهی باز می ‌گردد؛ حال آنکه محتوای این حدیث آن هم با چنین برداشتی، با آموزه‌ های اسلامی و براهین عقلی ناسازگار است؛ از همین رو محدثان اهل سنت تلاش کرده اند که وجهی قابل قبول برای این حدیث ارائه کنند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 11 تا 31

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

پیوند دین و اخلاق از منظر علامه طباطبایی

نویسنده:

محمد اکوان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , اخلاق اسلامی و دینی , دین و اخلاق , علم اخلاق , فلسفه اخلاق (عام) , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

صفات الهی , فطرت(کلام) , اشاعره (اهل سنت) , حسن و قبح , معتزله (اهل سنت) , اراده الهی , حسن و قبح عقلی , اراده انسان , هست و باید , حکم اخلاقی , قوانین اجتماعی , مکتب اخلاقی کانت , تقدم اخلاق بر دین , حسن و قبح اخلاقی , حسن و قبح شرعی , ماهیت سعادت حقیقی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , قرآن , فضایل اخلاقی , شیعه امامیه Twelver Shiism (فرق تشیع) , توحید و اخلاق , وجود شناسی اخلاق , تقابل اخلاق و دین , پیوند اخلاق و دین ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

تبيين پيوند دين و اخلاق در فلسفه اخلاق دارای اهميت ويژه ای است که بايستی با دقت و ظرافت لازم مورد بررسی قرار گيرد. آرا و نظريات متنوعی پيرامون اين مساله بيان شده است برخی به تقابل دين و اخلاق و برخی ديگر به تقدم اخلاق بر دين باور دارند. در اين مقاله به ديدگاه علامه طباطبايی درخصوص پيوند دين و اخلاق پرداخته می شود وی به وحدت دين و اخلاق معتقد است و آن را از طريق فطرت توحيدی و فطرت اخلاقی تبيين می نمايد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 111 تا 129

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اسلامی سازی معرفت: بررسی دیدگاه های اسماعیل راجی الفاروقی

نویسنده:

قدرت الله قربانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

جهان بینی اسلامی , قرآن , اسلامی سازی علم و معرفت , روش شناسی اسلامی , رابطه علم و دین نزد کانت , علوم اسلامی (سایر) , اسماعیل راجی الفاروقی , عقب ماندگی مسلمانان

کلیدواژه‌های فرعی :

ادیان توحیدی , سنت نبوی صلی الله علیه و آله , فرهنگ اسلامی , جامعه اسلامی , کشورهای اسلامی , معرفت الهی , الهیات طبیعت , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , قرآن , 3- اهل سنت Sunnism (فرق اسلامی) , سلفیه (فرق اسلامی) , معرفت انسانی , اصلاح نظام آموزشی , ادبیات اسلامی سازی معرفت , ادبیات انگلیسی - اسلامی , بحران هویتی مسلمانان معاصر , اسلام و علوم تجربی , بحران تفکر معاصر مسلمانان , اولویت های اسلامی سازی معرفت ,

چکیده :

جریان اسلامی سازی معرفت که از حدود دو قرن پیش آغاز شده طرف دارانی جدی در برخی ملل اسلامی و عربی دارد، از جمله اسماعیل راجی الفاروقی و همفکران او توجه خاصی به این امر کرده اند. آن ها در مقام نظریه پردازی بر بازخوانی میراث علمی گذشته، شناسایی علل عقب ماندگی مسلمانان معاصر، تاسیس روش شناسی اسلامی ملهم از قرآن، ایجاد ادبیات انگلیسی- اسلامی و اصلاح نظام آموزشی کنونی جوامع اسلامی تاکید کرده اند، و در عمل، برخی موسسات و دانشگاه های اسلامی، انجمن های علمی و اسلامی و موارد شبیه آن ها را تاسیس کرده اند و برای شناسایی استعدادهای کشورهای اسلامی کنفرانس هایی برگزار کرده اند و در مجموع توانسته اند ادبیات اسلامی سازی معرفت را به متفکران جهان اسلام معرفی کنند؛ اما نگرش های قشری و گاه سلفی گری و انتظارات روش شناختی نابه جای آنان از قرآن برای تمهید نظریه های علمی شان مانع از موفقیت این اندیشه شده است. در این مقاله، ضمن بررسی دیدگاه ها و اقدامات فاروقی و هم فکران او درباره اسلامی سازی معرفت، ابعاد مثبت و منفی آن بررسی و نقد شده است، تا ابعاد امکان استفاده از تجربیات آنان در اسلامی سازی علم در عصر حاضر آشکار شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 131 تا 151

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تاثیر کلام معتزلی بر کلام قرائیمی

نویسنده:

قربان علمی، مریم ساجدی نسب

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

کلام قرائیمی , معتزله (اهل سنت) , فلسفه یهودی , دین یهود (ادیان غرب) , یهودیت قرائیمی (کارائیت - قرائون)

کلیدواژه‌های فرعی :

صدوقیان , کلام یهودی , تورات شفاهی , قرون وسطی , عدل ( صفات ) , اشاعره (اهل سنت) , وعد و وعید , منزلت بین منزلتین , نهی از منکر , تورات , یهودیان , کلام معتزله , تفسیر کتاب مقدس , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , امر به معروف , دین مسیحیت (ادیان زنده) , تثلیث مسیحی , یهودیت ربانی , متکلم یهودی ,

چکیده :

تقدس بیش از حد سنت شفاهی (تلمود) در برهه هایی از زمان در یهودیت ربانی، که موجب به حاشیه رانده شدن کتاب مقدس شده بود، گروهی را به مخالفت با آن سنت واداشت که فرقه قرائیم از این گروه بود. فرقه قرائیم در قرن دوم / هشتم، آن هم در زیر لوای فرهنگ و تمدن اسلامی شکل گرفت. قرائیان عقل گرا بودند و متکلمان این فرقه برای تفسیر کتاب مقدس، کلام معتزلی را به خدمت گرفتند و با مدد جستن از این کلام سعی در مقابله با جبهه مخالف خود؛ یعنی ربانیان نمودند. تاثیر معتزله بر متکلمان یهودی در سده چهارم / دهم به نقطه اوج خود رسید. گرچه برخی محققان در برهه ای از زمان مسلمانان را در مباحث مشترک کلامی میان این دو دین متاثر از یهودیان می دانستند، اما این متکلمان یهودی بودند که متاثر از متکلمان مسلمان بودند و با کمک آنها و مشارکت ربانیان و قرائیان، پربارترین دوره فلسفه یهودی؛ یعنی دوره قرون وسطی را شکل دادند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 18

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی تطبیقی تثلیث مسیحی و هندویی

نویسنده:

علی رضا فرهنگ قهفرخی، احسان قدرت الهی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سه گان هندوئی , الهیات مسیحی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , دین مسیحیت (ادیان زنده) , هندوییسم (ادیان شرق) , تثلیث مسیحی

کلیدواژه‌های فرعی :

روح القدس ( روح ) , انجیل , پدر , ودانتا , پسر , توحید عبادی , قرآن , واهَنه‌ی برَهما , کیش شیوا , غسل تعمید (آیین‎های هفتگانه مسیحی) , کیش ویشنو , سه گان از منظر متافیزیکی , پدر همگان , پدر مومنین , پدر اسرائیل , پدر عیسی (ع) , وجود ازلی مسیح , اقنوم الهی پسر , الوهیت اقنوم روح القدس , الوهیت شخص روح القدس ,

چکیده :

بحث برانگیزترین اصل اعتقادی مسیحیان در طول تاریخ باور به تثلیث مقدس بوده است که بیشترین حملات نیز از سوی دو دین ابراهیمی دیگر، یعنی یهودیت و اسلام به این اصل صورت گرفته است؛ به طوری که قرآن آن را معادل کفر دانسته، به عنوان بدعتی در اصل مسیحیت بر می شمارد «لقد کفرالذین قالوا ان اله ثالث ثلاثه...» (ترجمه: قطعا آنانکه گفتند خداوند سومین آن سه تاست کافر شدند...) (مائده/73). اما از نگاه درون دینی، مسیحیان خود را موحد می دانند و سه گان را در عین وحدت تفسیر می کنند و تناقض ظاهری حاصل از آن را سری از اسرار غیرقابل فهم برای بشر می دانند. چون در دیگر سنن نظری بیفکنیم سه گان هائی را می یابیم که بی تردید عالیترین آنها سه گان هندوئی (Trimurti) براهما، ویشنو و شیواست. این سه گان دارای شباهت ها و تفاوت های مفهومی با تثلیث مسیحی است و تاثیرگذاری های جالب توجهی در جامعه هندی داشته است؛ به طوری که این سه خدا مستقلا پرستش می شوند و هر یک در راس یک نظام رب الاربابی قرار دارند. پیچیدگی های حاصل از نظام چند خدایی هندی مورد نقد و انکار بوداییان و جاینیان قرار گرفت و صدها سال هندوئیسم را در محاق فرد برد. در قرن هشتم میلادی با تلاش حکیمانه شانکارا، یک نظام اعتقادی مستحکم به نام ودانتا در هندوئیسم بنیان گذاری شد و مجددا آن را احیا نمود. در این مقاله سعی شده تا مقدمتا ضمن بررسی ماهیت سه گان، فارغ از دیدگاه های درون دینی به اصول متافیزیکی وجود سه گان و ارتباط آن با وحدت پرداخته شود. با بررسی مفهوم سه گان مسیحی و سه گان هندویی، در نهایت به مقایسه تطبیقی این دو سه گان می پردازیم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 61 تا 76

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سخنرانی اصل توحید؛ شاکله تمامی مناسبات

سخنران:

مهدی سپهری

نوع منبع :

صوت , سخنرانی , درس گفتار،جزوه وتقریرات

منابع دیجیتالی :

صوت

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام) , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه اسلامی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی , درسگفتار / سخنرانی کلام اسلامی

چکیده :

دکتر مهدی سپهری اصل «توحید» را دغدغه محوری و هسته سخت نظریات مرحوم علامه طباطبایی (ره) می‌داند. از نگاه ایشان همه چیز به توحید برمی‌گردد. تمام احکام اجتماعی و فردی در نسبت با نگاه توحیدی است و آنها را می‌توان از این منظر نقد کرد. پاسخ پرسش‌های مهمی همچون: قوام اجتماع به چیست؟ فلسفه احکام الهی چیست؟ و … همگی در ارتباط تنگاتنگ با فهم و دریافت ما از اصل توحید دارد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سازگاری محتوایی دعای فرج (عظم البلاء) با مبانی توحیدی

نویسنده:

ساجدی اکبر, علیانسب سیدضیاء الدین

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

توحید , شرک , شرک , امام زمان (عج) , دعای فرج , دعای عظم البلاء , امام زمان , توحید(الهیات بالمعنی الاخص))

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

علویان ترکیه

نویسنده:

نوری دونمز

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فرق شیعه , 3-اصطلاحنامه ادیان ، فرق و مذاهب religions and schools of thought , 5- تشیع Shiism (اعم از امامی و زیدی و اسماعیلی، (فرق اسلامی)) , علویان ترکیه , علوی گری

کلیدواژه‌های فرعی :

10. شریعت/ Šarīʿa , امامت , دلایل امامت , نبوت , اصل عدل , نبوت خاصه , پیامبران اولوالعزم , اخلاق دینی , توحید(الهیات بالمعنی الاخص)) , طریقت , مقام سماع , مراسم جمع , ارکان دوازده گانه علویان , چهل مقام علویان , مقامات معرفت در علوی گری , سه سنت علویان , فرایض هفتگانه علویان , عزاداری علویان , بویروک , علویان در حکومت عثمانی ,

چکیده :

علوی در لغت به معنای منسوب به علی (ع) است و در اصطلاح به کسی گفته می شود که آن حضرت را بر سه خلیفه دیگر ترجیح داده و پیرو اوست. علویان حدود هشت قرن پیش به آناتولی آمدند و اکنون حدود یک سوم جمعیت ترکیه را تشکیل می دهند و 20 الی 25 میلیون جمعیت دارند . علویان در تمام مناطق ترکیه زندگی می کنند ولی بیشتر آنها در غرب ترکیه هستند. علویان از حیث ادب و هنر بسیار غنی اند و از زمانی که به آناتولی آمدند صدها تن شاعر و متفکر تربیت کردند. فشارهای عثمانی باعث شد که آنان از منابع و ارزشهای خود دور بمانند. از زمان تشکیل حکومت ترکیه نیز چون تمام مراکز دینی بسته شد، مراکز علویان هم تعطیل شد و این نیز تاثیر بسزایی در دور ماندن آنها از ارزشهای خود داشته است. علویان از حیث اعتقاد شیعه دوزاده امامی و از حیث مذهب، جعفری هستند. این را هم در کتابهای خود کرده اند و هم بزرگان و دده های آنها بدون استثنا در تحقیقات میدانی ما گفته اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 151 تا 176

مشخصات اثر

ثبت نظر