جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

معرفی کتاب: این کتاب تحلیل تاریخی برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) در ایران و برخی از ممالکی که شیعه در آن گسترش پیدا کرده است می باشد. نویسنده با استناد به منابع تاریخی به تحلیل این مراسم ها پرداخته و آن را عجین با فرهنگ شیعه و یکی از مهمترین علایم شناخت شیعیان معرفی کرده است. او به توصیف شهرهای شیعه نشین ایران از جمله قم، ری و سبزوار که عزاداری سیدالشهدا در آنها انجام می شد، می پردازد و فعالیت حکومت شیعی آل بویه را در بناگذاری مراسم عزاداری عاشورا در قلمروشان به ویژه بغداد بررسی می کند.در قرون بعدی، سایر مسلمانان هم که محب پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) بودند، مانند شیعیان در ایام محرم برای خامس آل عبا (ع) عزاداری می کردند و رفته رفته سوگواری برای امام حسین (ع) به صورت فرهنگ ایرانی اسلامی درآمد تا حدی که نه تنها مسلمین، بلکه پیروان سایر ادیان مثل یهودیان و مسیحیان که در ایران زندگی می کردند نیز ارادتمند امام حسین (ع) و یارانش شدند.

این مقاله، جستاری است در مورد مقتل الحسین کتاب الفتوح که ابن اعثم کوفی در حدود قرن چهارم آن را نوشته است. الفتوح نیز همچون سایر کتب تاریخی - روایی از هجمه تحریفات عاشورایی مصون نمانده، چنان که ما را در بعضی از مطالب مربوط به جریان عاشورا در تردید قرار می دهد. لذا در این بررسی سعی شده، پس از ارزیابی شخصیت مولف و توضیحاتی در مورد کتاب او، به برخی از این هجمه های تحریفی اشاره و مطالب تاریخی - روایی آن مورد کند و کاش قرار گیرد.

ابومخنف از محققان و مورخان چیره دست و بهترین و بزرگ ترین وقایع نگار حوادث صدر اسلام، به ویژه عاشورای حسینی است و با جست وجوی وسیع و دیدار و مصاحبه با شاهدان حادثه کربلا یا کسانی که به گونه ای از آن اطلاع داشتند، اطلاعات دست اول و گزارش های معتمد و مستند را گردآوری کرد؛ از این رو معرفی و تبیین شخصیت این محقق و مورخ و اخبار دقیقی که از حادثه عاشورا در مقتل ایشان به دست ما رسیده است، لازم به نظر می رسد.هدفی که در این مهم دنبال می شود، آن است که با مطالعه روشمند شخصیت این مورخ شهیر، ضمن تبیین نقش آفرینی ایشان در حوزه تاریخ نگاری حادثه عاشورا، به تحلیل و بررسی مقتلی بپردازیم که از ایشان به جا مانده و بارها به نام ایشان تجدیدچاپ شده است. بدین سبب این مقاله بر آن است ضمن پاسخ دادن به شبهات عامی بودن ابومخنف و تاثیر بسزای گرایش شیعی بودن ایشان در نقل حوادث و استفاده وافر عموم مورخان شیعه و سنی از مطالب ایشان، به تبیین این مطلب بپردازد. آنچه ابومخنف از عاشورا آورده است، در طول تاریخ از بین رفته، جز نام آن یا نوشته هایشان در لابه لای کتاب های تاریخی به صورت پراکنده، چیزی در دسترس نیست و دیرینه ترین متن موجود که روایات هشام کلبی را از کتاب او به نقل از استادش ابومخنف روایت می کند، تاریخ طبری است. اما آنچه به نام مقتل الحسین به ابومخنف منسوب است و بارها در ایران و هند و عراق چاپ شده، یقینا و قطعا از او نیست. مطالب سست و گزارش های جعلی و کذب آن، بهترین دلیل بر انتساب دروغین آن به ابومخنف است.

چکیده فارسی:امام حسین (ع)، سبط نبی اکرم (ص)، سومین پیشوای شیعیان، خالق حماسه ای بی نظیر در تاریخ بشریت است. حماسه ای که خاستگاه مکتبی تربیتی است، مکتبی فراتاریخی و فراجغرافیایی. عزت و عزت مداری در این مکتب از جایگاه ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که می توان آن را احیاکننده عزت اسلامی و انسانی دانست. بر این اساس و با هدف تبیین جایگاه عزت و عزت مداری در نهضت تربیتی عاشورا، نویسندگان مقاله به شیوه تحلیلی به بررسی عزت مداری در سیره امام حسین (ع) در جریان واقعه عاشورا پرداخته و به این نتایج دست یافته اند که سیره امام حسین (ع) به ویژه در واقعه کربلا الگویی کامل و جامع در زمینه عزت مداری و تقویت عزت نفس است. در مکتب تربیتی سیدالشهدا تعاملات انسانی اعم از تعاملات فردی و اجتماعی، بر مبنای عزت شکل می گیرد. بسترسازی در کانون خانواده (عزت مداری در خانواده) توکل به خدا، هدفمندسازی زندگی، مرگ اندیشی سازنده و تکریم انسان ها نیز از جمله راهکارهای پرورش و تقویت عزت نفس در سیره عملی امام حسین (ع) در جریان واقعه عاشورا است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از محورهای موفقیت و سعادت در زندگی که مورد توجه ویژه اسلام قرار گرفته، خردورزی است. خردورزی پایه انسانیت و جداکننده انسان از دیگر موجودات است. به همین دلیل، جامعه آرمانی اسلام، جامعه ای است که از خرد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و عبادی برخوردار باشد. با نگاهی به زندگی حضرت زینب علیها السلام که یکی از راهبران بصیر نهضت عاشورایی است، درمی یابیم که عنصر خرد در عملکرد آن حضرت، جایگاه ویژه ای داشته است. این جایگاه که در نهضت عاشورا نیز جلوه نموده است، سبب شد تا اهداف نهضت امام حسین علیه السلام تبیین شده، راه برای تغییر اساسی در جامعه اسلامی فراهم گردد. بی گمان شناخت این شخصیت و نیز بررسی نقش و کارکرد عقلانی حضرت در حوزه رفتار سیاسی و اجتماعی می تواند برای هر قشری از مردان و زنان و متناسب با شرایط مختلف زمانی و مکانی الگویی مناسب ارایه نماید.نوشتار حاضر، با هدف تبیین جایگاه خردورزی در سیره حضرت زینب علیها السلام با شیوه تحلیلی و توصیفی صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا معنای عقل و خرد از نگاه منابع اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و سپس به جلوه های خردورزی در زندگی حضرت زینب علیها السلام به ویژه در واقعه عاشورا پرداخته شده است. نتیجه اینکه عملکرد حضرت زینب علیها السلام در حیات مبارکش همواره بر پایه خردمندی و خردورزی بوده و ایشان در واقعه عاشورا نیز با عملکردی این گونه و نیز با مدیریت زمان و مکان که از جمله نمودهای مهم عقلانیت است، توانست در امتداد قیام عاشورا و در راستای بسط فرهنگ ظلم ستیزی، اهداف قیام امام حسین را در تداوم قیام بر محوریت اندیشه محقق نماید.

با تامل در ادعیه، زیارات و روایات مربوط به دو واقعه عاشورا و ظهور، درمی یابیم که نه تنها مقابله با اهل بیت علیهم السلام _ به ویژه در واقعه عاشورا _ در همکاری میان دو جریان یهود و بنی امیه به عنوان دو روی یک سکه به نام حزب شیطان صورت گرفته، بلکه این همکاری و تقابل تا آخرالزمان و هنگام ظهور، ادامه یافته و در آن روز به پایان خوش پیروزی حزب الله می رسد. در این نوشتار، این مطلب به عنوان نمونه در بررسی دو جریان رسانه ای هالیوود و به طور مشخص نقد فیلم «محمد رسول الله» (الرساله) و هچنین جریان سیاسی و تاریخی نقل و انتقال های خاندان بنی امیه تا امروز و به طور مشخص ظهور گروه تکفیری داعش پی گیری شده است.

انقلاب اسلامی ایران، پدیده ای شگرف و آرمانگرا در آستانه قرن بیستم بود. این انقلاب در تمامی عرصه های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و به ویژه ادبی، تأثیر بسیار عمیقی برجای گذاشته است. ادبیات انقلاب اسلامی بیش از هر زمان دیگر، تحت تأثیر آموزه های اسلامی و به ویژه الگوهای مذهبی تشیع قرار گرفت و در این میان، نقش کربلا و حادثه ماندگار عاشورا از برجستگی بیشتری برخوردارست. از جلوه های حماسی عاشورا که در ادبیات انقلاب اسلامی نمودِ بسیاری یافته است، می توان به سازش ناپذیری در برابر ظالمان، ترجیح مرگ با عزت بر زندگی ذلت بار و استقبال از مرگ سرخ اشاره کرد. از جلوه های عرفانی این حادثه بزرگ می توان به مفاهیمی مانند عشق به خدا، یاد خدا، ایثار و نثار، شکوه نماز، صبر، رضا و تسلیم و نهایتا نگاه عارفانه به مرگ را نام برد. این مقاله به شیوه توصیفی و با مراجعه به دیوان شاعران جوان انقلاب اسلامی نوشته شده است و هدف آن، آشنایی بیشتر نسل امروز با مضامین دینی ادبیات انقلاب اسلامی ایران است.