جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الگوهای حکمرانی اگرچه در سطح جهانی به سمت ایجاد حکومت‎های دموکراتیک (حتی در نوع دینی آن) تمایل نشان داده‎اند، اما توتالیتاریسم به عنوان الگویی که توانسته در نیمه اول قرن بیستم فجایع بزرگی را در اروپا رقم بزند و در برخی از مناطق جهان نیز همچنان استمرار داشته باشد، از جنبه‌های مختلفی مورد توجه محققین بوده است. هانا آرنت در شمار اندیشمندان سیاسی معاصر است که به صورت تفصیلی به مسئله استمرار توتالیتاریسم پرداخته است. آرنت، توتالیتاریسم را از طریق شاخص‎هایی چون اتمیزه‎ شدن فرد و رابطه آن با احساس امنیت فرد بررسی کرده است. اگرچه ایده اصلی هانا آرنت معطوف به دو پدیده نازیسم و فاشیسم در اروپاست؛ اما نظریه امنیتی آرنت قابل تعمیم بر همه حکومت‎های توتالیتر می‎باشد. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است ضمن پرداختن به مبانی اندیشه هانا آرنت و جایگاه او در اندیشه سیاسی قرن بیستم، به رابطه توتالیتاریسم و اتمیزه‎ شدن با احساس امنیت فرد بپردازد و به‌عنوان نمونه موردی آن را بر فضای کشورهای خلیج فارس تطبیق دهد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که: چگونه توتالیتاریسم و اتمیزه‎ شدن با ایجاد احساس امنیت در فرد، استمرار خود را تضمین می‎نماید؟ ماهیت پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی بوده، و روش پژوهش براساس فرایند تحلیل داده‎ها، کیفی است. فرضیه‎ای که در پاسخ به این پرسش مورد سنجش قرار می‎گیرد آن است که: در جهان توتالیتر، فرد بی‎ریشه به جهت ایجاد هراس و واقعیت‎گریزی و دورافتادگی از جامعه، از راه تخیل احساس امنیت می‎کند و حکومت توتالیتر را ملجأ و پناهگاه خود می‎یابد و همین امر موجب تداوم توتالیتاریسم می‎شود. این تحلیل در مقام کاربرد بر کشورهای حوزه خلیج فارس تطبیق داده شده و علت استمرار این حکومت‎ها به عنوان یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پژوهش است.

با مطالعه چندی از آثار مطهری و آرنت، علت گرایش به شر و گزینش شر در نگاه این دو فیلسوف توصیف و تحلیل و در آخر نقدهایی مطرح گردید. مطهری اذعان می‌کند با وجود اینکه ذات انسانی گرایش به خیر دارد، اما در اثر ضعف ایمان که منجر به دنیاطلبی، هواپرستی و دیگر رذایل می‌گردد، از گرایش به خیر منحرف و در نتیجه متمایل به شر می‌گردد. در واقع از گوهر اصلی وجود خود که نهاد انسانی است دور و غافل شده و بعد حیوانی او که نیازمند مادیات است غالب می‌گردد. علت گرایش به شر از دیدگاه آرنت چنین است که هرچند انسان بنابرنظر کثیر فیلسوفان حقیقتاً شر را نمی‌طلبد، اما عواملی چون حکومت های توتالیتر و فاسد و جامعۀ گمراه کننده، فرد سست‌اراده یا بی‌فکر را از خوبی‌ها دور کرده و متمایل به بدی‌ها می‌کند، چنانچه دیگر برای فرد خوبی و بدی مهم نیست یا اگر مهم است جایشان عوض شده و توانایی تشخیص را از دست می‌دهد. هر دو فیلسوف اختیارباور هستند. در خصوص گزینش شر. مطهری قائل است مهمترین علت این گزینش، ظلم به نفس است که این ظلم یا به سبب جهل و یا به سبب غلبه شهوات بر عقل در درون انسان تحقق می‌یابد. آرنت نیز عدم تفکر عمیق و فقدان خودآگاهی درونی انسان را که باعث دوگانگی درونی و به نوعی از خودبیگانگی فرد با خویشتن اصیل است عامل این گزینش قلمداد می‌کند. مشخص شد که اشتراک این متفکران در دوپاره دانستن نهاد آدمی در مواقعی است که انسان به روشن بینی و خودآگاهی کامل نرسیده است. اما این نقد وارد است که مطهری و آرنت علت یکدله نشدن را توضیح نمی‌دهند. از آنجا که عواملی که ذکر کرده‌اند از جمله جهل و بی فکری خود نیاز به علت بالاتری دارند، شاید بتوان گفت علت نهایی همان اراده و فاعلیت انسانی است و نمی‌توان علت خارجی برای چنین اموری متصور شد.

درس‌گفتارهای هانا آرنت از فلسفه سیاسی امانوئل کانت، سفری فریبنده را در میان پیچیدگی‌های اندیشهٔ سیاسی و عاملیت انسانی ارائه می‌دهد. آرنت در کتاب خود به طرز ماهرانه‌ای ایده‌های کانت را تشریح می‌کند و ارتباط آن‌ها را با مناظر سیاسی معاصر روشن می‌کند. آرنت از طریق دریچه‌ای که زمینهٔ تاریخی را با تحلیل فلسفی ترکیب می‌کند، روایتی را می‌بافد که نه‌تنها ایده‌های کانت را روشن می‌کند، بلکه بر اهمیت آن‌ها برای درک چالش‌ها و امکانات زمان خود تأکید می‌کند. کتاب درس گفتاری در باب فلسفه سیاسی کانت با غوطه‌ورشدن خوانندگان در چشم‌انداز فکری فلسفهٔ سیاسی کانت آغاز می‌شود و مروری جامع از مفاهیم کلیدی او ارائه می‌دهد. آرنت در میان ایده‌های پیچیدهٔ کانت حرکت می‌کند و آن‌ها را هم برای محققان باتجربه و هم برای تازه‌واردان فلسفهٔ سیاسی در دسترس قرار می‌دهد. او در مفاهیم کانت از آزادی، خودمختاری و نقش عقل در شکل‌دادن به نهادهای سیاسی می‌کاود و به خوانندگان درک عمیقی از مبانی اندیشه‌های سیاسی او ارائه می‌دهد. موضوع اصلی که آرنت به بررسی آن می‌پردازد، تأکید کانت بر مفهوم عقل عمومی است. او توضیح می‌دهد که کانت چگونه جامعه‌ای را تصور می‌کرد که در آن افراد درگیر گفتمان عقلانی برای ایجاد هنجارها و قوانین به طور جمعی هستند. تفسیر آرنت در مورد این جنبه غنای فکری ایده‌های کانت را آشکار می‌کند و خوانندگان را وادار می‌کند تا در مورد ارتباط معاصر عقل عمومی در زمینه حکومت دموکراتیک تأمل کنند. آرنت از توضیح صرف فراتر می‌رود و بینش و نقد خود را به گفتمان تزریق می‌کند. درگیرشدن او با فلسفه سیاسی کانت به گفت‌وگوی بین دو غول فکری تبدیل می‌شود و دیدگاهی ظریف و پویا را به خوانندگان ارائه می‌دهد. از طریق این تعامل، آرنت به طرز ماهرانه‌ای بین ایده‌های کانت و مسائل سیاسی مبرم زمان خود ارتباط برقرار می‌کند و درک عمیقی از ارتباط مداوم تفکر کانتی را تقویت می‌کند. علاوه بر این، آرنت پیامدهای تأکید کانت بر ایدهٔ «ذهنیت بزرگ» را بررسی می‌کند. این مفهوم که بر اهمیت درنظرگرفتن دیدگاه‌های دیگران در بحث‌های سیاسی تأکید می‌کند، به‌عنوان پایه‌ای برای تأملات آرنت در مورد ماهیت جامعهٔ سیاسی عمل می‌کند. او با پیونددادن ایده‌های کانت به تحلیل‌های خود، خوانندگان را وادار می‌کند تا نقش همدلی و تفاهم را در تقویت نظم سیاسی فراگیرتر و عادلانه‌تر مورد تأمل قرار دهند. کتاب هانا آرنت در مورد فلسفهٔ سیاسی کانت، بررسی جذابی است که از محدودیت‌های گفتمان آکادمیک متعارف فراتر می‌رود. آرنت از طریق بیان شیوا و تفسیر روشنگر خود، نه‌تنها غنای ایده‌های کانت را آشکار می‌کند، بلکه خوانندگان را بر آن می‌دارد تا در مورد ارتباط آن‌ها در جهان معاصر تأمل کنند. این کتاب دعوتی است برای کاوش در پیچیدگی‌های اندیشه سیاسی و روایتی قانع‌کننده ارائه می‌کند که عقل را تحریک می‌کند و میل به درک عمیق‌تر از مبانی فلسفی وجود سیاسی مشترک ما را برمی‌انگیزد.

درس‌گفتارهای هانا آرنت از فلسفه سیاسی امانوئل کانت، سفری فریبنده را در میان پیچیدگی‌های اندیشهٔ سیاسی و عاملیت انسانی ارائه می‌دهد. آرنت در کتاب خود به طرز ماهرانه‌ای ایده‌های کانت را تشریح می‌کند و ارتباط آن‌ها را با مناظر سیاسی معاصر روشن می‌کند. آرنت از طریق دریچه‌ای که زمینهٔ تاریخی را با تحلیل فلسفی ترکیب می‌کند، روایتی را می‌بافد که نه‌تنها ایده‌های کانت را روشن می‌کند، بلکه بر اهمیت آن‌ها برای درک چالش‌ها و امکانات زمان خود تأکید می‌کند. کتاب درس گفتاری در باب فلسفه سیاسی کانت با غوطه‌ورشدن خوانندگان در چشم‌انداز فکری فلسفهٔ سیاسی کانت آغاز می‌شود و مروری جامع از مفاهیم کلیدی او ارائه می‌دهد. آرنت در میان ایده‌های پیچیدهٔ کانت حرکت می‌کند و آن‌ها را هم برای محققان باتجربه و هم برای تازه‌واردان فلسفهٔ سیاسی در دسترس قرار می‌دهد. او در مفاهیم کانت از آزادی، خودمختاری و نقش عقل در شکل‌دادن به نهادهای سیاسی می‌کاود و به خوانندگان درک عمیقی از مبانی اندیشه‌های سیاسی او ارائه می‌دهد. موضوع اصلی که آرنت به بررسی آن می‌پردازد، تأکید کانت بر مفهوم عقل عمومی است. او توضیح می‌دهد که کانت چگونه جامعه‌ای را تصور می‌کرد که در آن افراد درگیر گفتمان عقلانی برای ایجاد هنجارها و قوانین به طور جمعی هستند. تفسیر آرنت در مورد این جنبه غنای فکری ایده‌های کانت را آشکار می‌کند و خوانندگان را وادار می‌کند تا در مورد ارتباط معاصر عقل عمومی در زمینه حکومت دموکراتیک تأمل کنند. آرنت از توضیح صرف فراتر می‌رود و بینش و نقد خود را به گفتمان تزریق می‌کند. درگیرشدن او با فلسفه سیاسی کانت به گفت‌وگوی بین دو غول فکری تبدیل می‌شود و دیدگاهی ظریف و پویا را به خوانندگان ارائه می‌دهد. از طریق این تعامل، آرنت به طرز ماهرانه‌ای بین ایده‌های کانت و مسائل سیاسی مبرم زمان خود ارتباط برقرار می‌کند و درک عمیقی از ارتباط مداوم تفکر کانتی را تقویت می‌کند. علاوه بر این، آرنت پیامدهای تأکید کانت بر ایدهٔ «ذهنیت بزرگ» را بررسی می‌کند. این مفهوم که بر اهمیت درنظرگرفتن دیدگاه‌های دیگران در بحث‌های سیاسی تأکید می‌کند، به‌عنوان پایه‌ای برای تأملات آرنت در مورد ماهیت جامعهٔ سیاسی عمل می‌کند. او با پیونددادن ایده‌های کانت به تحلیل‌های خود، خوانندگان را وادار می‌کند تا نقش همدلی و تفاهم را در تقویت نظم سیاسی فراگیرتر و عادلانه‌تر مورد تأمل قرار دهند. کتاب هانا آرنت در مورد فلسفهٔ سیاسی کانت، بررسی جذابی است که از محدودیت‌های گفتمان آکادمیک متعارف فراتر می‌رود. آرنت از طریق بیان شیوا و تفسیر روشنگر خود، نه‌تنها غنای ایده‌های کانت را آشکار می‌کند، بلکه خوانندگان را بر آن می‌دارد تا در مورد ارتباط آن‌ها در جهان معاصر تأمل کنند. این کتاب دعوتی است برای کاوش در پیچیدگی‌های اندیشه سیاسی و روایتی قانع‌کننده ارائه می‌کند که عقل را تحریک می‌کند و میل به درک عمیق‌تر از مبانی فلسفی وجود سیاسی مشترک ما را برمی‌انگیزد.