جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب Engaging in a Narrative Inquiryکه در سال 2022 توسط دکتر جین کلندینین ، استاد بازنشسته دانشگاه آلبرتای کانادا، به چاپ رسیده، توسط دکتر محمود مهرمحمدی، تحت عنوان «پژوهش روایی در تعلیم و تربیت» به فارسی ترجمه شده است. نویسنده موضعی مبناگرایانه دارد، به این معنا که کیفیت پژوهش روایی را ناشی از مبنای فلسفی پژوهشگر می‌داند. موضع خود نویسنده، پراگماتیسم دیویی است. وی با تکیه بر نگرش ارتباطی دیویی که آن را در مقابل رویکرد استعلایی قرار می‌دهد، در هستی شناسی، معرفت شناسی و ارزش شناسی، بنا را بر ارتباط می‌گذارد و پژوهش روایی را متناسب با آن تبیین می‌کند. به نظر نویسنده، روایت برحسب سه عنصر زمان، مکان و شرایط اجتماعی شکل می‌گیرد و روایت پژوهی در بستر بازگویی مداوم روایت‌ها همواره در معرض دگرگونی است. مهم در روایت پژوهی، نتایج کارآمد در حل مسأله است. جنبه‌هایی از دیدگاه نویسنده، جای چندوچون دارد. از جمله، تقابل ارتباط و استعلا در هر سه بعد فلسفی آن، قابل نقد است؛ جایگاه حقیقت در روایت پژوهی وی خالی است و به کارآمدی کاهش یافته؛ و سرانجام، روایت جمعی در این کتاب، مورد توجه قرار نگرفته و تنها به شرایط اجتماعی روایت فرد تمرکز صورت گرفته است. در ادامه شرح بیشتری بیان خواهد شد

این پژوهش تأثیرپذیری انسان را با تأکید بر عاملیت انسانی و پیامدهای آن در تعلیم و تربیت بررسی می‌کند. تحلیل مفاهیم اراده آزاد، عاملیت، استقلال و اصالت نشان می‌دهد که اراده آزاد نه‌تنها مسئولیت اخلاقی را به همراه دارد، بلکه برای ارزش اخلاقی و خودگردانی نیز ضروری است. بر اساس انسان‌شناسی اسلامی و شواهد قرآنی، عاملیت انسان در شکل‌گیری هویت و سرنوشت او نقش اساسی دارد. در مقابل، دیدگاه شبکه‌ای، انسان را نه عاملی مستقل، بلکه عضوی از یک سیستم در حال تعامل می‌بیند. با این حال، نظریه عاملیت، رفتار انسان را در قالب کنش‌های جمعی و اجتماعی تحلیل می‌کند و بر نقش آگاهی و اراده در تمایز او از سایر موجودات تأکید دارد. این نگاه ترکیبی، دلالت‌هایی برای تعلیم و تربیت دارد، از جمله: ۱) تأکید بر احترام به فردیت و اراده آزاد به‌عنوان مبنای تربیت اخلاقی بدون اجبار؛ ۲) تقویت یادگیری مستقل و تفکر انتقادی از طریق تعامل فعال با محیط و شبکه‌های اطلاعاتی؛ ۳) پرورش مهارت‌های تصمیم‌گیری و خودتنظیمی در بستر شبکه‌های اجتماعی و فرهنگی. در نهایت، این پژوهش پیشنهاد می‌کند که نظام‌های تربیتی با تلفیق واقع‌بینانه عاملیت فردی و ساختارهای شبکه‌ای، رویکردی جامع و پویا به تربیت اتخاذ کنند.

فهم چیستی و ماهیت تربیت غیررسمی، مقدمه¬ای ضروری و انکارناپذیر برای مداخله در تربیت غیررسمی، برنامه¬¬ریزی، مشارکت، سیاست¬گذاری و همچنین تبیین نسبت این نوع تربیت با تربیت رسمی است. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از پژوهش حاضر آن است که ضمن گردآوری مهم¬ترین تعریف¬های ارائه شده برای مفهوم تربیت غیررسمی و ویژگی¬های آن، با رویکرد حداکثری و تجزیه و تحلیل آن¬ها، راه را برای ارائه تعریفی جامع از تربیت غیررسمی و تبیین ویژگی¬های اصلی آن هموار کنیم. برای دست¬¬یابی به این هدف، مهم¬ترین تعریف¬های ارائه شده برای اصطلاح «تربیت غیررسمی» در ابیات را گردآوری کرده و با روش «تحلیل مضمون» به تجزیه و تحلیل و واکاوی آن¬ها پرداخته شده است. حاصل این کار، سامان¬دهی به مفاهیم مطرح شده در تعریف¬های گوناگون تربیت غیررسمی، در دو شاخه چستی و ویژگی¬ها بود و بر اساس این طبقه¬بندی دو شاخه¬ای، یک تعریف از تربیت غیررسمی که شامل مجموع اشتراک تعاریف و متمایزکننده تفاوت¬های اساسی است به¬این شرح ارائه گردید: تربیت غیررسمی

هویت معلم، ترکیب مفهومی پیچیده ای است که ادبیات پژوهشی گسترده ای را به خود اختصاص داده است. در این مقاله با ابتنا به دیدگاه چارلز تیلور، مفهوم پردازی های وی در طرح دو سویه ی هستی شناختی و تاریخی برای هویت مورد ملاحظه قرار گرفت و با اتخاذ دو مبنای «ارزشیابی قوی» و «به رسمیت شناختن»، دیالکتیکی میان این دو مفهوم ترسیم شد. در یک سویه ی این دیالکتیک ارزش های اساسی معلم و در سوی دیگر «دیگران مهم» که حاوی سیاست ها، آموزش های و دیگر چارچوب های بیرونی که بر هویت معلم موثر هستند، قرار دارند. این دوگانه، در درون معلم، سنتزی شکل می دهد که، هویت معلمی را رقم می زند. تحلیل شد که نمی توان یک بار برای همیشه، سنتزی نهایی و استاندارد از این دیالکتیک به دست داد و حد بهینه به نسبت افراد و جوامع متفاوت خواهد بود. از جمله دلالت های به دست داده شده در سویه ی ارزشیابی قوی «احراز وجود فضایل اخلاقی و ذهنی لازم برای داوطلبان حرفه­ی معلمی» و «احراز ارزش بودن حرفه­ی معلمی برای داوطلبان حرفه­ی معلمی» و در سویه ی به رسمیت شناختن می­توان به دو دلالت « به رسمیت شناسی عاملیت» و « به رسمیت شناسی تکثرات فکری و فرهنگی» معلمان اشاره نمود.