جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش هدف آن است که با تبیین پیامدهای تجمل‌گرایی مسئولان، مردم و مسئولان از عواقب این پدیده آگاه شوند و از رواج سبک زندگی غربی در جامعۀ اسلامی جلوگیری شود، چراکه بر اساس آموزه‌های دینی و شواهد مسلم تاریخی یکی از عوامل اصلی انحطاط جوامع و حکومت‌های قدرتمندی مثل آندلس و صفویه «تجمل‌گراییِ» سردمداران و مسئولان بوده است. به همین دلیل، مقام معظم رهبری تجمل‌گرایی و اشرافی‌گری را بلایی بزرگ یاد کرده و در بیانیۀ گام دوم انقلاب، سبک زندگی اسلامی را توصیه نموده‌اند. ازاین‌رو، در این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به روش تحلیلی‌توصیفی، پیامدهای تجمل‌گرایی مسئولان با تأکید بر آیۀ 16 سوره اسراء تبیین و بررسی می‌شود. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تجمل‌گرایی و اشرافیت مسئولان موجب سرمستی و بی‌مسؤولیتی آنان در قبال جامعه و دور شدنشان از مردم می‌شود. همچنین راه مصرف‌گرایی را در جامعه هموار می‌کند و انگیزۀ تولید را می‌گیرد و موجب وابستگی جامعه و زمینه‌ساز فساد و ظلم و فراموش کردن خداوند عزوجل می‌شود که هریک از این عوامل به‌تنهایی برای عقب‌افتادگی و سقوط یک جامعه به‌خصوص جامعۀ اسلامی کفایت می‌کند.

ازآنجاکه فتنه‌گران هر روز با شیوه‌های مختلف در جامعه فتنه به پا می‌کنند و در صدد گمراه کردن مردم‌اند، بررسی و شناخت عوامل و زمینه‌های وقوع فتنه‌ها، از جوانب مختلف، بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی، ریشه‌های فتنه در حکومت اسلامی بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فتنه در کاربرد قرآنی خود به کفر، شرک، نفاق نیز تعریف شده است؛ ریشه‌های فتنه در برخی درونی است که ناشی پیروی از هوای نفس است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هرجا فتنه هست، پای هوای نفس در میان است و هرجا خواهش‏های نفسانی حاکم است فتنه‌ها بروز می‌کند. برخی از ریشه‌های فتنه بیرونی‌اند، مانند، شیطان، طاغوت و عوامل نفوذی دشمن. در میان عوامل بیرونی، عوامل نفوذی دشمن نقش بسیار مخربی در فتنه‌انگیزی در جامعۀ اسلامی دارد، گاهی این نفوذی‌ها به حساس‌ترین جاها و پست‌های کلیدی نیز دست پیدا می‌کنند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آید.

امروزه سبک زندگی اهمیت شایان توجهی را به خود اختصاص داده و توجه پژوهشگران و نخبگان جامعه را بیشتر از پیش، به خود جلب کرده است؛ زیرا در دنیای پیچیدۀ امروزی، روش و سبک زندگی افراد، قسمت مهمی از فرهنگ جوامع مختلف را در برگرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع، نویسندگان این مقاله تلاش کرده‌اند شاخص‌های سبک زندگی در بیانات رهبر معظم انقلاب را که در مراسم‌های مختلف از سال 1369 تا 1398 ایراد نموده‌اند، احصا و بررسی نمایند. روش تحقیق حاضر، شامل تحلیل محتوای کمی و کیفی است. در بخش اول یعنی تحلیل محتوای کمی، واژگان مهم و کلیدی و نیز مقدار فراوانی آن‌ها با توجه به متون موردنظر، احصا شده و مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. بخش دوم یعنی تحلیل محتوای کیفی، بر رهیافت نظام‌مند استراوس و کوربین (1998) برای نظریۀ مبنایی تأکید دارد. در این پژوهش، کلیۀ رهنمودها و سخنرانی‌های منتشرشده از سوی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مد ظله‌ العالی) دربارۀ موضوع موردبررسی، از طریق سایت رسمی ایشان و نرم‌افزار حدیث ولایت، موردبررسی واقع شده است. به‌منظور تحلیل محتوای کیفی، ابتدا مجموعۀ سخنرانی‌ها، بیانات و پیام‌های رهبری معظم، سطربه‌سطر بررسی گردید و درنهایت، مفهوم‌پردازی و سپس مقوله‌بندی شد. همچنین نویسندگان با توجه به خصوصیات مشترک و ارتباط مفهومی و نیز میزان مشابهت میان کدهای باز، توانستند مفاهیم و مقولات را تعیین نمایند.

اعتدال به معنای‌ میانه‌روی،‌ رفتار و حالتی است که از هرگونه افراط‌وتفریط به‌دور باشد. اعتدال‌ نقش تعیین‌کننده‌ای‌ در رفتار‌های تربیتی و سلامت روان‌ والدین و فرزندان دارد. رفتار معتدل والدین با‌ فرزندان،‌ عاملی است که خانواده را به کمال،‌ سعادت و خوشبختی سوق می‌دهد.‌ این پژوهش به روش‌ توصیفی_تحلیلی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای‌ در پی پاسخ به این سؤال است که از نگاه قرآن کریم و روایات،‌ اعتدال‌ والدین در سلامت روان‌ فرزندان چه تأثیری‌ دارد؟‌ نتایج این پژوهش حاکی از آن است که اعتدال از ابعاد مختلف عاطفی، عبادی، اقتصادی و ... در‌ این مسئله مؤثر است.‌ رعایت اعتدال در عواطف و احساسات، از ایجاد عقده و حسد بین فرزندان‌ و آثار زیان‌بار محبت‌های‌ نامتعادل‌ پیشگیری می‌کند‌ و باعث‌ سلامت روانی فرزندان‌ می‌شود. عبادت در همۀ ابعادش برای انسان امری ضروری است،‌ و رعایت اعتدال در امور عبادی باعث پیشگیری از نفرت و دل‌زدگی از عبادت و تشویق فرزندان به عبادت پروردگار شده و این امر در‌ سلامت معنوی‌ فرزندان نقش بسزایی دارد. اعتدال اقتصادی، دوری از افراط‌وتفریط در مصرف، هزینه، انفاق، دوری از بخل،‌ تنگ‌نظری، اسراف، زیاده‌روی و پاسخ‌گویی مناسب‌ و شایسته به نیاز‌های طبیعی فرزندان، باعث رونق و پایداری امور مالی خانواده، اعتمادبه‌نفس، استقلال و آرامش روانی‌ فرزندان خواهد شد.

تربیت،هرگونه فعالیتی از طرف خداوند، انبیا و اولیا،به‌منظور اثرگذاری بر شناخت، نگرش، اخلاق، و رفتار فرد، بر اساس اهداف ازپیش‌تعیین‌شده است. خداوند متعال، پیامبران را برای هدایت و تربیت انسان‌ها فرستاد تا، با جدیت، بشریت را در مسیر تربیت و کمال پیش ببرند.سورۀ یونس (ع) نیز سرشار از آموزه‌هایی تربیتی برای نسل نواندیش اسلامی در جامعۀ کنونی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی_تحلیلی و منابع کتابخانه‌ای-نرم‌افزاری و استناد به آیات قرآن و روایات و کلام بزرگان دین، برخی از این آموزه‌ها رابراساس نیاز انسان معاصردر جهت حرکت به‌سوی کمال و رهایی از دغدغه‌های دنیای مادی واکاوی کرده و به این نتایج دست یافته است:عجله نداشتن خداوند در مجازات ظالمان به‌دلیل فرصت بازگشت یا اتمام حجت، سازگار نبودن نظام هستی با ظلم، دل‌بسته نبودن به دنیای فانی و استفادۀ صحیح از فرصت‌ها، لزوم به‌کارگیری نعمت‌های الهی در جهت کمال، انعکاس رفتارهای انسان در دنیا، قرآن عاملی برای هدایت و رحمت و شفای بیماری‌ها، نیکو بودن فرح و شادمانی به‌واسطۀبرخورداری از نعمت وحی و آموزه‌ها و معارف الهی، برخورداری اولیای الهی از کمال و سعادت بشری و توبۀبه‌موقع که نجات‌دهنده از عذاب الهی است.

در بررسی نظامِ مسائل جامعۀ ایران اسلامی یکی از مهم‌ترین و بنیادین‌ترین مسائل روز که با آن مواجه هستیم، چگونگی «سبک زندگی» است. بررسی این مسئله از دو جهت اهمیت دارد؛ نخست اینکه سبک زندگی، روند حیات انسان را از پوچی و بی‌هدفی خارج می‌کند و به آن معنا می‌بخشد. دیگر آنکه انتخاب سبک زندگی صحیح، می‌تواند آیندۀ یک ملت را از حیث سعادت تضمین کند؛ زیرا در دنیای امروز، به‌دلیل گستردگی فضای مجازی و تنوع رسانه‌ها، همواره سبک‌های مختلفی از زندگی، به جامعه عرضه می‌شود؛ لذا داشتن چارچوب و اصولِ اساسی، برای انتخاب سبک زندگی مناسب، به‌منظور نیل به حیات طیبه، از اهمیت فروانی برخوردار است. همچنین باید عنایت داشت که یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فکریِ مقام معظم رهبری، به‌عنوان حاکم اسلامی و ولی‌فقیه، بحث سبک زندگی است که در بیانات مختلف ایشان، بر اهمیت این موضوع تأکید بسیاری نموده‌اند. در این نوشتار، نگارنده درصدد است، با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و بررسی اندیشه‌های حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای، دیدگاهِ ایشان را درزمینۀ سبک زندگی در سه محور «رویکرد» و «مبنا» و «عملکرد» بررسی کند. درنهایت اینکه، رویکرد رهبر فرزانۀ انقلاب دربارۀ مقولۀ سبک زندگی، بر دو پایۀ رویکرد «نگرشی» و «رفتاری» استوار است. مقام معظم رهبری معتقدند که باید مبنا و اساسِ سبک زندگی، برگرفته از آموزه‌های قرآنی باشد و برای اینکه سبک زندگی از مرحلۀ نظری به مرحله عملی برسد، لازم است دو مسئله را مد نظر قرار دهیم؛ یکی «تبیین درست سبک زندگی» و دیگری «پرهیز از تقلید و الگوسازیِ ناصحیح» است.