جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با وجودی که دین، برنامه جامع و کاملی برای سعادت بشر در حوزه اعتقادات، احکام واخلاق دارد؛ و دینداری، که همان عمل نمودن به آن آموزه ها و نهادینه کردن ارزش های دینی است و در همه ی ابعاد زندگی ثمره بسیاری برای فرد و اجتماع دارد؛ اما عواملی به صورت پیدا و پنهان، دین داری و نهادینه شدن آن در جوامع اسلامی را تهدید می کند که یکی از آنها دین گریزی است. دین گریزی به معنای "کم فروغ شدن ایمان و هرگونه دوری کردن از دین"است که اختصاص به دین خاصی ندارد؛ بلکه این پدیده دامن گیر همه ادیان و مکاتب است و عوامل گوناگونی دارد.به صورت کلی می‏توان گفت دین گریزی پدیده‏ای تک علتی نیست و علل متعددی در تحقق آن می‏تواند نقش داشته باشد.پژوهش حاضر به بررسی علل و عوامل دین گریزی از منظر دین پرداخته و در ضمن آن به تأثیری که مراکز علمی می‏توانند در کاهش دین گریزی داشته باشند،اشاره نموده است. حاصل این نوشتار که به روش گردآوری کتابخانه ای و در قالب توصیفی-تحلیلی صورت گرفته این است که عوامل دین گریزی داخلی شامل مواردی مانند عدم شناخت کافی آموزه‏های دینی، عدم استفاده از قوه عقل، عدم توجه به آسانی و سادگی دین، عدم توجه به محدوده کارکرد دین، عدم پیشرفت جوامع اسلامی، عدم توجه به مشکلات جوانان، تقلید کورکورانه، داشتن دوستان نامناسب هستند و عوامل خارجی شامل عللی چون ایجاد شبهه در دین، تهاجم فرهنگی، وارد کردن خرافات در دین به عنوان علل خارجی دین گریزی ذکر شده است. همچنین نقش مراکز علمی مانند حوزه و دانشگاه در راستای جذب جوانان به دین و جلوگیری از دین گریزی تبیین صحیح و جامع دین، ایجاد محیط اسلامی و نیز توجه بیشتر به آبادانی و پیشرفت منطبق با الگوی اسلامی، بیان گردید.

پرسش از تجرد و خلود نفس انسانی و معنای زندگی از جمله دغدغه‌های اصلی است که از دیرباز ذهن اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. باور به حیات پس از مرگ، اصالت روح، تجرد و جاودانگی نفس انسانی در نوع تفسیر انسان از زندگی و در معناداری یا بی‌معنایی آن نقش مهم و اساسی دارد. در تحقیق حاضر نظرات برخی از فلاسفه همچون علامه طباطبایی، میرداماد و بزرگان هر سه مکتب فلسفه اسلامی‌را در رابطه با جاودانگی نفس مورد بررسی قرار گرفته است۔ در اندیشه علامه طباطبایی جاودانگی انسان امری مسلّم و طبیعی است۔ او انسان را موجودی فناناپزیر می‏داند که مرگ هرگز نقطه پایانش نخواهد بود. میرداماد در رابطه نفس با مرگ می‌گوید: «نفس با مرگ تکامل می­یابد، نه از بین می­رود و نه چیزی از کمالاتش کم می‏شـود هـمچون خورشیدی‌ که‌ می‏درخشد و آینه تـیره فـقط خـود را از انـعکاس نـور محروم می‏کـند و این مـمانعت چیزی از کمال خورشید نمی‏کاهد». در پایان با توجه به دیدگاه حکما این نتیجه به­دست آمد که فلاسفه با دلایل و براهین مختلف جاودانگی نفس را به اثبات رسانده و ثابت نموده‏اند که نفس انسان با مرگ جسمانی هرگز نمی‌میرد و بعد از جدا شدن از بدن به مراتب بالا رسیده و در نهایت به لقاء الله می‌رسد.

با توجه به اینکه خداشناسی یکی از اصول بنیادین دینداری است بر هر شخص مسلمان و غیر مسلمان دیندار، لازم می‌آید به شناخت خداوند در حد توان خود بپردازد. ازآنجاکه وادی توحید و شناخت خدا یک وادی خطرناک و لغزنده است که می‏تواند کمینگاهی برای جنود شیطان قرار بگیرد تا بندگان خدا را با کوچک­ترین لغزشی از حقیقت دور کنند. بنابراین، نیاز است که اشرف علوم از اشرف بندگان کسب شود تا دقیق‏ترین مفاهیم دریافت گردد. بی­شک امیر المومنین علی (ع) شخصیتی است که علم و عدل ایشان دوست و دشمن، مسلم و غیر مسلم را به تعظیم و کرنش در مقابل ایشان وادار ساخته است و چه کسی بهتر از ایشان که باب علم نبی هستند برای دریافت معرفت الله وجود دارد. بررسی حاضر به شیوه‏ توصیفی-تحلیلی و با جست­وجو در منابع دسته اول انجام شده است و صفات الهی در خطبه ۱۸۶نهج­البلاغه را بیان می­کند. یافته ‏ها نشان می‏دهد که حضرت امیر صفات خدا را در غالب صفات ذاتیه، فعلیه، صفات ثبوتیه، سلبیه و قدرت خداوند در بحث معاد بیان کرده‏ است. در مقاله حاضر به شرح و توضیح آنها پرداخته شده است. صفات سلبی بیان شده توسط حضرت با چهار عنوان جسمانیت، حدوث، حلول و محدودیت بررسی و صفات ذاتی و ثبوتی و قدرت خداوند تحت بحث معاد را که به دو صفت اصلی قدرت و علم بازمی‏گردند برای رعایت اختصار و جلوگیری از پراکندگی مطالب، تحت دو عنوان علم و قدرت، ذیل فصل صفات ثبوتی قرار داده و صفات فعل در دو عنوان ربوبیت و خالقیت تقسیم­بندی شده و مورد بررسی قرار گرفته ‏اند.

از دیرباز عصمت پیامبران و ائمه (ع) از مسائل بسیار مهم در قلمروی عقاید دینی و بخش حجیمی‌ از ادبیات دینی و معارف اسلامی ‌را به خود اختصاص داده است. در نگاه شیعه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از هرگونه رجس و آلودگی مطهرند و از خطا و خطا معصوم هستند. با این حال در دعا‌ها و مناجات­های اهل بیت (ع) فرازهای است که ایشان به گناهان بزرگ اعتراف کرده‌اند و به ناله و التماس مغفرت طلبیده‌اند. یک نمونه از این مناجات‌ها، دعای ابی حمزه است که منتسب به امام زین‌العابدین (ع). در نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نسبت این رفتار پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را با عصمت بررسی می­شود و روشن شد که میان عصمت و استغفار هیچ تعاند وجود ندارد. یافته‌ها نشان می‌دهد که استغفار امامان (ع) نشانه خوف و خشیت آنان از خداوند متعال، نشانه ژرفای معرفت آنان نسبت به خداوند متعال، نشانه تجلی هیبت و عظمت الهی بر قلب آنان، به خاطر قصور در مراتب پیشین، استغفار از زبان امت و احتمالات دیگر که در نوشتار حاضر ذکر شده است. افزون بر آن می‌توان وجوهی از توبه و استغفار را در نظر گرفت که نه تنها تلائم بلکه بر تلازم عصمت و استغفار دلالت دارد.

در پژوهش حاضر سعی شده است ویژگی‌های انبیای بنی‌اسرائیل از دیدگاه یهودیان تحقیق و تبیین شود. با توجه به اینکه نبوت یکی از مهم‌ترین مسایل اعتقادی ادیان ابراهیمی بوده و بنی‌اسرائیل بیش‌ترین انبیا را به خود اختصاص داده‌اند، هدف از پژوهش حاضر تبیین ویژگی‌های انبیا از دیدگاه یهودیان به­منظور رفع ابهام و ایجاد شناخت مبنایی نبوت در دین یهود از متون اصلی این دین بزرگ ابراهیمی است. با بررسی آموزه‌های عهد قدیم، روشن می‌شود که با این که نبوت، یک اصل مهم و تأثیرگذار در یهود است، واژه نبی در کتاب مقدس، معنایی وسیع و گسترده داشته و عنوان کلی برای هر شکل و حالت پیامبرانه بوده است. همه انبیا دارای وظایف و ویژگی‌هایی شبیه هم نبوده و درجه نفوذ و شکل رسالت آنها نیز یکسان نبوده است. با این وجود، برای نبی، ویژگی‌های کلی را ذکر کرده‌اند که در پژوهش حاضر به آن پرداخته می‌شود.