جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شلنبرگ اصلی‌ترین مقرر برهان اختفای الهی، معتقد است اگر خدای ادیان توحیدی واقعاً وجود دارد و دارای صفاتی هم‌چون عشق و محبت نامحدود نسبت ‌به بندگان خویش است، باید بسیار بالاتر از عشق مادر به فرزند را نشان داده و به طریق اولی آن را دارا باشد‌؛ حال آن‌که نسبت ‌به سرگردانی انسان‌ها برای جستجوی خدای خویش آگاه است و توانایی رفع هرگونه مانعی را نیز دراین‌باره دارد؛ اما اختفای الهی به کرات رخ داده‌است. در نتیجه اساساً چنین خدایی با چنین صفاتی وجود ندارد. این نوشتار در‌صدد آن است تا این مسئله را با روشی تحلیلی- اسنادی و براساس رویکردی معرفت‌شناسانه، به نقدِ قرائت استقرائی او از برهان، از منظر تجربه دینی بپردازد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با بررسی انجام شده در انواع مختلف تجارب دینی، قطعا برخی از اقسام تجارب دینی دارای ارزش معرفت‌شناختی‌اند؛ به ویژه مواردی که از سنخ علم حضوری بوده و معرفتی بی‌واسطه را نسبت به خداوند تثبیت می‌نمایند.

تحول به معنای تغییر یافتن و به شکل دیگری درآمدن است، فعالیت و تلاشی مستمر برای تامین اهدافی در مسیر اصلاح، روزآمد کردن و کاربردی سازی و ارتقاء از جایگاه کنونی به موقعیتی برتر و بالاتر است. تحول در هر دانشی از جمله دانش کلام نشانگر حضور فعال آن در حیات بشری و ارائه طرح و ایده برای حل مسائل و مشکلات فکری، اجتماعی و سیاسی وتولید معرفت دینی ناظر به نیازهای روز و همگام با آن است. عملکرد متکلمان معاصر مدرسۀ قم زمینه ساز تحقق مراتب و مراحلی از تحول دانش کلام در هفت محور و بُعد مدیریتی، روشی، پژوهشی، محتوایی، اهداف و غایات شده است.این نوشتار که ازجهت روشی کتابخانه‌ای و از جهت ماهیت اکتشافی و توصیفی است، عملکرد متکلمان مدرسه قم درسده اخیر در تحول دانش کلام و رشد و ارتقای دین‌پژوهی در جامعه را بررسی و تحلیل کرده و ضمن یادآوری برخی کاستی‌ها و آسیب‌ها به بیان بایسته‌های دیگری برای تحقق فرایند بهتر تحول این دانش پرداخته است.

مسئله نسبت دین و قدرت از جمله مسائلی است که از دیرباز مورد سوالات و ابهامات بسیاری از نواندیشان معاصر قرارگرفته است که در این میان عبدالکریم سروش از مشهورترین این افراد است؛ وی زبان اسلام را زبان قدرت و خشونت و پیامبر را عارفی مسلح و قدرت طلب معرفی می‌کند. سروش در اثبات دیدگاه خود، با استناد به آیات قرآن، به تفسیر و تحلیل آیات جهاد، آیات عذاب مجرمین در جهنم، آیات ابتدایی سوره توبه و آیه 29 سوره توبه و اخذ جزیه از اهل ذمه می‌پردازد و آن را منطبق با نظریه اقتدارگرایی و خشونت طلبی پیامبر اسلام و قرآن برمی‌شمرد. تبیین و بازخوانی ادله نقلی دیدگاه سروش، با روش تحلیلی ـ انتقادی انجام شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد ادله نقلی دیدگاه سروش، از اتقان لازم برخوردار نبوده و تفسیر وی از آیات، مخالف با سایر آیات قرآن، سیره مسلمین و نظرات فقهاء امامیه است.

هوش مصنوعی قوی عنوان برنامه‌ای است با هدف تولید سیستم‌هایی با قابلیت‌های شناختی انسان نظیر؛ آگاهی و ادراک. مسئله تحقیق این است که اکثر محققانِ این عرصه، ذهنمندی و آگاهی را محصول فرایندهای فیزیکی مغز می‌دانند. جف هاوکینز متاثر از این دیدگاه، در فرضیه‌ای به نام هزارمغز، با ارائه تحلیلی فیزیکال از ماهیت ذهن، مدعی کشف الگوریتم آگاهی و هوشمندی مغز شده است. در نگاه هاوکینز مقوله آگاهی با توانایی تشخیص مکان، ارتباط عمیقی دارد. به باور او سیستم‌هایی که با این الگوریتم طراحی شوند، همانند یک انسان، واجد آگاهی خواهند بود. در این مقاله با روشی تحلیلی ـ انتقادی، امکان وقوعی دستیابی به چنین سیستم‌هایی مورد بررسی قرار گرفت و یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که با توجه به معضلاتی نظیر؛ تجرد ادراک، مسئله کوالیا، سابجکتیویتی، اراده آزاد، حیث التفاتی و استدلال اتاق چینی، فرضیه هاوکینز از عهده حل معمای آگاهی بر نیامده، و تئوری دستیابی به هوش مصنوعی قوی به کمک الگوریتم هزارمغز امکان وقوعی ندارد.

آیه تطهیر یکی از آیات بحث برانگیز میان علمای شیعه و اهل سنت است به گونه‌ای که غالب دانشمندان اهل سنت دلالت آن بر عصمت اهل بیت را نمی‌پذیرند. این تحقیق با روش جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها درصدد بیان این نکته است که نه روش تفسیری اهل سنت در رابطه با آیه تطهیر مسیر صحیحی را پیموده و نه روش تفسیر مشهور شیعه. راه صحیح و مطابق با سیاق و قواعد ادبی آن است که؛ از طریق آیه تطهیر درصدد اثبات عارضی عصمت اهل بیت از طریق امر و نهی‌های خداوند نسبت به زنان پیامبر اکرم(ص) باشیم که اثبات چنین مقامی از عصمت فراتر از عصمت ذاتی اهل بیت است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که چهار اشکال اساسی در روش تفسیری اهل سنت و نیز پنج اشکال عمده در روش تفسیری مشهور شیعه نسبت به آیه تطهیر وجود دارد. از جمله می‌توان به عدم تناسب با سیاق، عدم تناسب با روایات قطعی الصدور، عدم تناسب با قواعد ادبی و عدم امکان داخل نمودن پیامبر اکرم(ص) در ذیل عنوان اهل بیت اشاره کرد.

قرآن کریم در آیه 56 سوره ذاریات هدف از خلقت جن و انس را عبادت خدا معرفی می‌کند. مسئله این پژوهش این است که عدلیه با استناد به این آیه، هدف خداوند از خلقت انسان را عبادت خدا می‌داند است. اما فخر رازی در تفسیر این آیه می‌گوید: چون خداوند کامل و بی‌نیاز است، هیچ هدفی از فعل خود ندارد، لذا «لام» در «لِیَعْبُدُون» لام عاقبت است و اگر هم لام غرض باشد، به معنای هدف حقیقی نیست و تنها دال بر هدف مجازی است. در این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی و کتابخانه‌ای به بررسی نظر فخر رازی می‌پردازیم. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که هدف خداوند به فعلش برمی‌گردد، یعنی خداوند جن و انس را خلق کرد تا با بندگی به رشد و تعالی برسند. مجازی بودن غرض نیز قابل قبول نیست، زیرا اصل بر حقیقی بودن معنای جمله است. در نتیجه تفسیر فخر رازی از آیه صحیح نیست و بر مبنای پیش‌فرض و مبنای کلامی او بوده است.