جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هویت اجتماعی(Identity Social) خصلت یا خصیصۀ همۀ انسان‌ها به عنوان موجوداتی اجتماعی است. هویت اجتماعی به مجموعه‌ای از شباهت‌ها و خصوصیات و مشخصات اجتماعی و فرهنگی همسانی اطلاق می‌شود که بر همانندی و یگانگی اعضای یک مجموعه و یک گروه دلالت می‌کند و آن ‌را از سایر مجموعه‌ها و گروه‏ها متمایز می‌سازد. هویت اجتماعی گستره‌ و سطوح وسیعی از هویت‌ها را شامل می‌شود، سطوحی چون هویت فرهنگی، قومی، نژادی، دینی، ملی، منطقه‌ای و جهانی. اندیشۀ مهدویت به علت جایگاه مهم و تأثیرگزاری که در منظومۀ فکری اندیشه منجی موعود دارد؛ در ایجاد هویت اجتماعی و تقویت آن می‌تواند نقش داشته باشد. و به تقویت هویت جمعی جهانی از راه باور به منجی موعود و هویت اسلامی باور به مهدویت اسلامی، کمک نماید. پژوهش پیش‌رو با روش تحلیل کیفی و با ابزار گردآوری اطلاعات در اسناد موجود از طریق کتابخانه«نقش اندیشۀ مهدویت و انتظار در تقویت هویت اجتماعی» را مورد بررسی قرار داده و ضمن تبیین مفاهیم کلیدی، به این سؤال پاسخ داده است‌که: اندیشۀ مهدویت و انتظار چه نقشی در تقویت هویت اجتماعی دارد؟ از مهم‌ترین یافته‌ها و نوآوری‌های این مقاله تبیین نقش اندیشۀ مهدویت برای تقویت و تعمیق هویت اجتماعی در سه سطح: الف) تعمیق هویت جمعی جهانی از راه باور به منجی موعود؛ ب) تعمیق هویت جمعی مسلمانان از راه باور به مهدویت اسلامی؛ ج) تعمیق هویت جمعی برای جوامع شیعی با تأکید بر باور به مهدویت شیعی است. علاوه بر آن به عناصر هویت‌بخشی اندیشۀ مهدویت در حوزه‌های باوری، ارزشی، هنجاری و رفتاری و نمادی نیز اشاره شده است.

آنچه رهبر انقلاب در چشم­انداز بیست­سالۀ نظام جمهوری اسلامی ایران بیان نموده است، حضور جوانان مؤمن و انقلابی در ساختار مدیریتی جامعه است؛ از این ‎رو با تحلیل سخنان مقام معظم رهبری، نخست شاخص‎های«جوان مؤمن انقلابی» استخراج و دسته‏بندی شده و سپس، این شاخص‏ها در عصر غیبت در سطوح بنیادی و کیفی بیان شده است. هدف پژوهش شناسایی و کشف مؤلفه­ها و ثمرات حضور جوان مؤمن انقلابی در عصر غیبت در ساختار مدیریتی نظام از دیدگاه مقام معظم رهبری است. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی سامان پذیرفته است. وفاداری به اصل نظام، ایمان صادقانه و اعتقاد به منجی، سبقت در کار خیر، ایمان اجتماعی همراه با عمل صالح، پیوندی ناگسستنی با ولایت، از یافته­های پژوهش پیش­رو است. حاصل آن­که تدابیر حکیمانۀ رهبر انقلاب در توصیه به حضور جوان مؤمن انقلابی در عرصۀ مدیریتی و عمل به آن موجب پیشرفت­های شگرفی در تمامی سطوح مدیریت نظام اسلامی به عنوان منشوری در جهت جامعه­سازی برای تحقق ولایت عظمای مهدوی شده و باعث امید و پایبندی مردم جامعه نسبت به آرمان­های انقلاب و اسلام گردد.

یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین مباحث اعتقادی و مبتلابِه در دنیای امروز _ به ویژه اسلام _مقولۀ«مهدویت» می‌باشد. از طرفی، دشمنان کوشیده‌اند از طریق مصادره و به انحراف کشاندن این عقیده در بین مسلمین _ گاهی با استفاده از قدرت نرم و گاه با قدرت سخت _ به مقصود خود نایل شوند. ناخوش آن‌که، انسانِ از خود بیگانه و از مکاتب بشری رمیده، رنجور از خطرات و خاطرات و مقهور از رسانه و ارتباطات، در عصر حاضر از نظر اعتقادی شخصیتی بسیار شکننده و آسیب‌پذیر یافته است. وانگهی، در جستجوی آرمان‌های فطری و مشروع خود هر روز سر بر آستانِ بدعتی تازه می‌ساید. پژوهش پیش‌رو که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته، با هدف بررسی آسیب‌های موجود در موضوع مهدویت و انحرافات آن با معرفی برخی فرقه‌ها در عصر حاضر تدوین و به روند تشکیل‌ و قدرت‌یافتن رهبران و رهروان آنها پرداخته است. نیز، پرده از نقش پنهان و آشکار استعمارگران و دوَل نامشروع منطقه‌ای در ایجاد و حمایت از آنان برداشته و به مسئولیتِ سنگین علما، مسلمانان و دولت‌های اسلامی در این خصوص اشاره می‌کند. یافته‌های تحقیق حاضر حاکی از این است که؛ انجام پژوهش‌های راهبردی، آموزش، آگاهی، هوشیاری، و داشتن راهکارهای صحیح و اثرگذار از سوی مسئولین و سازمان‌های مردم‌نهاد، استفاده از مفاهیم و مضامین معنوی و عرفان اصیل اسلامی، آشنا کردن مبلّغینِ کاردان با شِگردها و مغالطات مروّجان عرفان‌های نوظهور و فرَق انحرافی، برگزاری کلاس‌های تدبّر و تفسیر قرآن _ به ویژه آیات مرتبط با موضوع مهدویت _ از جمله برنامه‌های عملی و راهگشا برای پیشگیری از این آسیب‌ها و مقابله با انحرافات یادشده می‌باشد.

معارف دینی؛ مجموعه‌ای از عقاید، احکام، اخلاقیات و مقرراتی است که در حوزۀ دین‌شناختی از آن بحث می‌شود. تبیین این منظومه، یا منشأ عقلی و استدلالی دارد و یا در زمزۀ فطریات واقع شده است. بی‌شکّ، راهبرد چنین محتوایی که شاکلۀ تربیت دینی را عهده‌دار است، تنها با طراحیِ هدف‌مند محتوا و کاربرد شیوه‌های مؤثر تدریس و انتقال در ساحت اساتید و مبلغان دینی متعهد، امکان‌پذیر است. گاهی پیچیدگی این مباحث، موجب بروز افراط و تفریط‌هایی در بین نحله‌های فکریِ برنامه‌ریز و صاحب‌نظران معارف دینی و انقلابی شده که بعضاً مولود پیامدهای منفی چون؛ تشکیک و واماندگیِ قشر دانشجو و دانش‌آموز به‌عنوان اصلی‌ترین گروه‌های هدف، شده است. لذا برای برون‌رفت از وضع موجود، می‌بایست ابتدا یافته‌‎های معیوب را شناسایی و سپس برای تنقیح و آسیب‌شناسی آن همّت گماشت. این نوشتار می‌کوشد به روش توصیفی _ تحلیلی، برخی عللِ آسیب‌زا در محتوای آموزشی و روش‌های مرسوم در انتقال معارف دینی و تربیت دینی، مورد کنکاش قرار دهد و به این سؤال پاسخ دهد که؛ نظام آموزشی مبتنی بر دین در دو حوزۀ مدرسه و دانشگاه با کاربست‌ عواملی چون؛ آینده‌پژوهی، تحول‌گرایی، متناسب‌سازی محتوای آموزشی و عینیت‌بخشی به شیوه‌های تعاملی، کلامی _ اقناعی و پرورش روحیه پرسشگری و انقلابی تا چه حدّ ‌می‌تواند در بازخوردهای رفتاری، مؤثر باشد.

با توجه به تأکیدهای رهبر معظم انقلاب اسلامی دربارۀ تربیت نسل تمدن‌ساز توسط معلمان عزیز و توصیه‌های معظم له بر تربیت ناب اسلامی برای رسیدن به تمدن و شکوفایی نوین اسلامی، در این نوشتار به توصیه‌ها و راهکارهای عملی و انگیزشی ایشان در تربیت نسل تمدن‌ساز می‌پردازیم. از منظر ایشان تربیت نسل تمدن‌ساز مستلزم اموری است که بدون آن تربیت چنین نسلی قابل تحقق نیست؛ اموری چون نهاد آموزش و پرورش، برنامه، متون آموزشی لازم، کیفیت آموزش، معلم و الگوسازی متناسب. خروجی چنین سیتمی نسل خودساخته‌، دارای هویّت ایرانی _ اسلامی، دانا، دانشمند، کارآمد، ماهر، آشنا با سبک زندگی اسلامی و سنّت‌های ایرانی است؛ وجود یک چنین نسلی لازم است تا بتواند آن تمدّن را بسازد. تحقق چنین تمدّن فراگیری، مستلزم تربیت و توسعه نسلی با ویژگی‌های فوق است. ما در این تحقیق به روش استنادی و جمع‌آوری داده‌ها به توصیف مؤلفه‌های تحقق و تربیت نسل تمدن‌ساز از نگاه رهبری پرداخته‌ایم. منبع ما در این نگارش سایت معظم له بوده است

در سال‌های اخیر موجی به نام بیداری اسلامی و بهار عربی در کشورهای منطقه به راه افتاد که موجب تحولات اساسی در کشورهای موجود در سطوح مختلف گردید. از جملۀ این کشورها که از این قاعده مستثنی نبود، کشور یمن می‌باشد که این حوادث، منشاء تغییرات اساسی در همۀ جوانب زندگی مردم گردید. تأثیرپذیری این کشور از انقلاب ایران مورد قبول همگان می‌باشد و به همین جهت، بررسی تأثیرات انقلاب ایران بر یمن و گروه‌های یمن از جمله انصارالله ضروری به نظر می‌رسد. مسئلۀ اصلی پیش روی ما این می‌باشد که با توجه به تأثیرات انقلاب‌های جهانی از جمله انقلاب اسلامی ایران، آموزه‌ها و ارزش‌های موجود در آن، چه تأثیراتی در تصمیمات و تحولات این گروه ذی‌نفوذ در یمن داشته؟(مسئله) این تأثیرات را می‌توان در موضوعاتی، مانند موارد ذیل خلاصه نمود: بسیج نیروها در یمن والگوبرداری از بسیج مستضعفین، جزئی از محور مقاومت، کار سازمان یافته و تشکیلاتی، اهتمام به برگزاری مراسمات دینی مانند شیعیان ایران، ایجاد فرهنگ جهاد و شهادت‌طلبی، روحیۀ مبارزه و مقابله با استکبار جهانی و اسرائیل، ایجاد همبستگی، وجود دشمنان مشترک، اهداف همسو و...(یافته‌ها). این مقاله با روش تحلیل محتوای کیفی از میان اسناد مکتوب کتابخانه‌ای(اسنادی)، در تلاش است، تأثیرات انقلاب اسلامی ایران بر جنبش‌ شیعی انصارالله یمن و بازتاب آن را مورد بررسی قرار دهد(روش).

مهدویت از مهم‌ترین آموزه‌های اسلامی و شیعی است که ظرفیت ایجاد اتحاد، انسجام و امنیت در ابعاد داخلی و بین‌المللی را دارد و انقلاب اسلامی هم مبتنی بر زیربنای کلامی و حکمی مهدوی است، جریان‌ها و فرقه‌های انحرافی از طرق مختلف سعی در تحریف این آموزه‌ها و فرهنگ مبتنی بر آن دارند، آنها نیروی فکری و عملی جوانان را در خدمت اهداف جعلی خود می‌گیرند؛ گاهی به شکل نرم از طریق جعل و ایجاد انحراف در فرهنگ دفاعی امنیتی مهدویت، و گاهی از نوع سخت با ایجاد خشونت و اغتشاش و درگیری به نام تشیع و مهدویت؛ این فعالیت‌ها می‌تواند علاوه بر مخدوش نمودن این فرهنگ متعالی، مسائل ضد امنیتی متعددی ایجاد کند و سیر رو به آینده این فرقه‌ها نیز اختلاف، درگیری و تخریب را نشان می‌دهد که موتور محرکۀ آنها نیروی انسانی و خصوصاً جوانان است. بنابراین مسئلۀ اصلی آن است که چالش‌های حال و آینده فرقه‌ها و جریان‌های انحرافی خصوصاً در تقابل با ولایت فقیه چیست؟ این جستار با بررسی توصیفی تحلیلی منابع مکتوب و نتیجه تحقیقات میدانی مرکز مهدویت انجام می‌شود و در نهایت نتیجه آن است که در برابر چالش‌ها می‌توان با استفاده از فرهنگ غنی مهدوی، آموزش و تحقیق مناسب در زمینه فرقه‌ها و نیز برنامه‌ریزی دقیق و مدون و اجرای آنها در برابر این تهدید‌ها مصونیت‌بخشی ایجاد نمود و جوانان در زمینۀ فکری و عملی توجیه و مصون‌سازی شوند.

هدف از این پژوهش بررسی اعتقاد به مهدویت و تأثیر آن در بازخوانی مبانی تربیت ولایت‌محور است. اعتقاد به مهدویت یکی از ارکان و آموزه­های اساسی در دین مبین اسلام است. تربیت­پذیری نیز یکی از مهم­ترین ویژگی­های انسان است که همواره و در طول تاریخ با انسان قرین و همراه است. کامل­ترین و اصیل‌­ترین نوع تربیت، تربیت ولایت‌محور است. میان تربیت ولایت‌محور و اعتقاد به مهدویت، رابطه دو سویه برقرار است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی، افزون بر ایضاح مفاهیم مهدویت و تربیت ولایت‌محور، به تحلیل و بررسی اعتقاد به مهدویت و نقش آن در بازخوانی مبانی تربیت ولایت‌محور پرداخته است. مهم‌ترین تأثیر این جریان را می‌توان در تأمین تمهیدات لازم جهت متجلی ساختن ارزش­ها و ضوابط مطلوب در فرد به منظور مؤثر بودن او در ایجاد زمینه برای ظهور و تشکیل جامعه مهدوی مشاهده کرد. از آن‌جایی که اعتقاد به مهدویت به مثابه رکن اساسی اعتقاد دینی، همواره مورد توجه و توصیه پیشوایان دینی قرار گرفته است، بنابراین می‌تواند در نظریه پردازی و مدل‌سازی در حوزه تربیتی مورد توجه قرار گیرد. این امر به خودی خود سندی محکم برای نشان دادن اهمیت و کارکرد دین در حوزه عملی به شمار می‌رود. توجه به این نگرش و رویکرد به تربیت، منجر به تربیت و ساختن انسان­هایی موحد، پویا، امیدوار به آینده و منتظر مصلح جهانی است که ضمن دوری از اندیشه­های انحرافی پوچ­گرایانه، در تکاپوی دستیابی به کمال نهایی ساختن جامعه زمینه­ساز و منتظر گام برمی­دارد. برای تحقق اهداف و برنامه­های تربیت ولایت‌محور، ضروری است تا گام­های اساسی و اجرایی در زمینه تربیت برداشته شود. پژوهش پیش‌رو، با هدف شناسایی، توصیف و تبیین برنامه­های مذکور تدوین یافته است.