جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در مقام فهم قصه‌های قرآن، گاه نظرگاهی تفسیری، از یک سو، با پیشینه تاریخی قصه در منابع اهل کتاب تأیید می‌شود اما از دیگر سو، پاره ای از ظواهر قرآنی، آن را تضعیف می کنند. در این حالت، فهمنده قرآن می‌تواند به مسیری دوم رود؛ یعنی پیشینه تاریخی قصه را نادیده انگارد و روایت قرآن را مستقل و جدا، فهم کند. بدینسان فهمنده قصه‌های قرآن، گاه با دوگانه مراعات پیشینه یا نادیده‌ انگاری پیشینه مواجه می‌شود. تحقیق حاضر به تحلیل چهار قضیه تفسیری می پردازد که در آن‌ها، دوگانه یاد شده، بارز است. این قضایای چهارگانه عبارتند از: اسحاق یا اسماعیل بودن قربانی ابراهیم، شکسته شدن یا شکسته نشدن الواح موسی، قتل یا عدم قتل پرستشگران گوساله و تعلق یا عدم تعلق یونس به قوم عذاب ناشده. این تحقیق، در مقام تحلیل متن، از همه قرائن درونی و بیرونی مدد جسته است و مبنای تحقیق، باقی ماندن بر پیشینه‌ها است، مگر آن که قصد قرآن بر روایت‌گری متفاوت، احراز گردد. با اِعمال این معیار، در دو نمونه نخست، پیشینه‌گرایی و در دو نمونه اخیر، عدم پیشینه‌گرایی، راجح جلوه کرده است.

اهتمام به ترویج اخلاق اجتماعی به منظور ایجاد پیوند بین افراد جامعه و هدایت رفتارها و کنش‌های آنان در عرصه‌های مختلف زندگی فردی و اجتماعی از جمله پیش نیازهای زیست سالم جمعی است. اجبار آحاد جامعه به مراعات اخلاق اجتماعی توسط حکومت‌ها به منظور کاهش ناهم‌گرایی ناشی از خود‌مداری‌های فردی، می‌تواند از جمله راه های نیل یه هدف مذکور باشد. فرضیه این پژوهش به منظور پاسخ به این سؤال که کاربست عنصر اجبار تا چه اندازه می‌تواند به ترویج اخلاق در تعامل اجتماعی مدد رساند؟ بدین صورت است: با توجه به این که زبان اخلاق از سنخ توصیه‌ای و نه توصیفی است، کاربست ارزشی آن نسبت به نوع امری توسط نهاد قدرت، در تحقق هدف اخلاقی سازی زیست اجتماعی و نهادینه شدن حس مسئولیت‌پذیری افراد، کارآمدی بیشتری دارد. نتائج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد اعمال زور صِرف،بیشتر از آن که مبانی اخلاقی را درونی سازد ،به تظاهر رفتار اخلاقی آحاد جامعه در تعامل با یکدیگر منجر می‌گردد. در واقع، به دلیل پایمال شدن عزت نفس افراد ناشی ازعدم تحقق حس فاعلیت و اراده مندی در مسئولیت‌پذیری اخلاقی، درونی شدن کنش مذکور و باور به مراعات مبانی اخلاق، در اثر رواج ظاهرسازی با مانع مواجه می‌گردد.

معماری اسلامی به عنوان شاخصه اصیل طراحی بایستی با مراتب حضور انسان در فضا همراه باشد. این پژوهش با روشی از هرحیث تحلیلی و کاربردی با بررسی آیات و احادیث و اسناد و منابع در دسترس، با دنبال نمودن اسماء الهی به عنوان اوصاف خداوند در وجود انسان، سعی بر این دارد با پیروی عقل جزء از عقل مطلق به دنبال راهکارهایی در معماری انسانی با الگوگیری از معماری الهی ( آفرینش) با ادراک (مفاهیم) اسماء الهی است و هدف اصلی پژوهش حاضر استخراج راهکارهای معمارانه از اسماء الهی در زمینه مبانی نظری معماری در جهت تاثیرگذاری در مبانی طراحی معماری می باشد، همچنین این تلاش در پی پاسخ به سوال در زمینه چگونگی کاربرد اسماء الهی در زندگی بشر و به خصوص در زمینه تخصص معماری است که این مهم هدف اصلی این پژوهش می باشد. نتایج پژوهش بیانگر این است که انعطاف پذیری در معماری موضوعی جدید و نو نیست، که دوره مدرن زاینده آن باشد بلکه در وجود عالم بوده، پس انعطاف پذیری الزامی برای معماری محسوب می شود که زاینده آن افعال خداوند است که در انسان ظهور نموده بنابراین نتیجه بر پایه سنت خداوند می‌باشد.

در طول تاریخ، پیوسته، اندیشمندان دینی سعی کرده‌اند مدینه فاضله را به عنوان جامعه آرمانی به تصویر بکشند. فارابی به‌عنوان یکی از سرشناس‌ترین فیلسوفان اسلام نیز، مدلی از یک آرمان‌شهر در فلسفه خویش ارائه داده‌است. هدف اصلی فلسفه سیاسی فارابی، کسب سعادت از مجرای شریعت پیامبر (ص) است . نظریه مدینه فاضله فارابی، اشاره به همان مدینه فاضله‌ای دارد که در ظل کفایت و مدیریت پیامبر (ص) پدیدآمده، و پس از پیامبر نیز، ائمّه اطهار (ع) که جانشینان آن حضرت‌اند، زعامت مسلمین را بر عهده می‌گیرند و در ادامه ریاست سنت (ولایت فقیه) زعامت آن را برعهده خواهدداشت. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی تلاش می‌کند با بررسی آیات و روایات، جامعه آرمانی که در نصوص دینی به تصویر کشیده‌شده را با مدینه فاضله فارابی تطبیق دهد. یافته‌های این تحقیق بیانگر آن است که رئیس اول مدینه فاضله فارابی همان شخص رسول اکرم (ص) است، رؤسای مماثل اشاره به ائمه اطهار دارند و رؤسای سنت را نیز می‌توان فقهای شیعه دانست که بعد از رؤسای مماثل وظیفه رهبری مدینه را برعهده دارند و تمامی این موارد با اندیشه‌های اعتقادی و سیاسی شیعه امامیه همخوان است و می‌توان فارابی را در تأسیس مدینه فاضله متأثر از چنین اعتقاداتی دانست

اخلاق فرادینی که عقل و وجدان انسان‌ها را مخاطب قرار می‌دهد، خطابی است که بیان بسط یافته‌ی سخن «اگر دین ندارید آزاده باشید» را متذکر می‌شود. هدف پژوهش حاضر شناخت گونه‌های این اخلاق انسانی و مشترک بین همه انسان‌ها در قرآن بوده تا از این طریق، مدل نهایی هر بخش با توصیفاتی که در قرآن از آن شده است استخراج گردد و در گام نهایی مقایسه‌ای اجمالی با نظرگاه‌های هفت فیلسوف و متفکر غربی جهت تائید فرادینی بودن این مدل صورت گیرد. به دلیل چندوجهی بودن مقاله حاضر، روش پژوهش نیز ترکیبی از مراحل پدیدارشناسی توصیفی در مرحله رجوع به آیات قرآن، تحلیل و کدگذاری داده‌ها به شیوه استراتژی داده بنیاد با نرم‌افزار MAXQDA در سه بخش کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی و روش کیفی بررسی داده‌های کتابخانه‌ای در بخش مقایسه با نظرگاه‌های اندیشمندان غربی می‌باشد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که پنج گونه اصلی فردی، اجتماعی، خانوادگی، اقتصادی و سیاسی در اخلاق فرادینی قرآنی در بخش کدگذاری انتخابی مورد توجه است. در بخش مدل یابی توصیفی، بیشترین آیات اخلاق فرادینی مربوط به گونه اجتماعی و سپس فردی اختصاص دارد و کمترین توصیفات مربوط به گونه‌های سیاسی و اقتصادی است.

در ایران، عشق به امام حسین با ابعاد عاطفی و احساسی خاصی گره خورده است. مهم‌ترین هدف این مقاله، مطالعه تفسیر درک معنایی زائران زن کربلا از امام حسین(ع) و واقعه عاشورا است. مشارکت کنندگان این پژوهش، زنان زائر استان اصفهان که در خرداد تا شهریور 1401 به کربلا اعزام شده اند، است. این پژوهش در فرودگاه شهید بهشتی اصفهان و هتل‌های کربلا و نجف به مطالعه تفسیر زائران امام حسین (ع) با روش کیفی پدیدار شناسانه در سال 1401 با شرکت 25 نفر از زائران زن با تکنیک بحث گروهی متمرکز و مصاحبه های اکتشافی و عمیق انجام شده است. روش نمونه‌گیری هدفمند بود. در فرایند تحلیل داده ها با روش تحلیل تماتیک از 8 زیر مضمون عشق، برانگیختگی همدلی، درک سنتی، درک هژمونی، درک فرهنگی، عدم درک عقلانی، عدم درک اقتدار و عدم بازاندیشی و اندیشه ورزی سه تم و مضمون اصلی گفتمان عاطفی، ناتوانی در درک عاملیت و هنجارهای فرهنگی درک امام حسین(ع) شکل گرفت. نتایج تحلیل کیفی مصاحبه‌ها نشان داد که درک معنایی زنان زائر از امام حسین(ع) و قیام عاشورا، گفتمان سنتی و عاطفی است. با تحلیل داده ها، فرضیه «ماندگاری زنان در بازتولید گفتمان سنتی - عاطفی امام حسین(ع) و واقعه عاشورا" شکل گرفت.

هر حوزه‌ای از علم سلامت مانند سلامت معنوی که در پی ورود به واقعیت تجربی به هدف ایجاد تغییر است، در جهان‌بینی حاکم بر آن ریشه دارد و نمی‌تواند بدون توجه به مبانی پارادایمی خود، طراحی و اجرا شود. مرز فارق نظریۀ سلامت معنوی مرسوم با سلامت معنوی برآمده از آیات قرآنی در توجه به این مبانی است. مهم‌ترین مبانی قرآنی سلامت معنوی مبانی هستی‌شناسی، انسان‌شناختی و ... است که زمینه‌ساز طراحی نظریۀ سلامت و گذار به مدل سلامت معنوی قرآنی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال است که مبانی هستی‌شناسی سلامت معنوی از منظر قرآن کریم چیست و چگونه در متن سلامت معنوی جریان می‌یابد؟ یافته‌های پژوهش حاکی از این است که نوع تلقی از هستی، مؤلفه‌های خدامحوری، مادی و فرامادی بودن موجودات هستی، هماهنگی و نظام‌مندی هستی، هدف‌داری، باور به جهان غیب و عالم آخرت، مرگ و معاد و معنی‌داری رنج و زندگی از جمله مواردی است که در تحقق سلامت معنوی تأثیرگذار است.