جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در میان مواجهه‌های گوناگون با نظریه تکامل، الهی‌دانانِ تکامل‌گرایی هستند که تلاش می‌کنند خداباوری و تکامل را با یکدیگر همراه و همخوان معرفی کنند. جان‌اف.هات - الهی‌دانِ معتقد به تکامل- الهیات را مؤید و حامی نظریه تکامل می‌داند و با نقد الهیات سنتی، بر این باور است که الهیات باید با علم به روزرسانی شود، چرا که در غیر این صورت حذف خواهد شد. هات برای طرح هماهنگی و ارتباط تنگاتنگِ الهیات و تکامل، نظریه «متافیزیک آینده» را ارائه می‌کند که مطابق آن، تکامل نه تنها مورد تایید الهیات است، بلکه تنها تبیین صحیحی که از تکامل می‌توان ارائه داد، الهیات معطوف به "متافیزیک آینده" است. این پژوهش به بررسی نقدهای جان‌اف.‌هات به مبانیِ فلسفیِ ملحدان تکامل‌گرا و همچنین متافیزیک پیشنهادی‌اش می‌پردازد. مهمترین نقدهای هات به ملحدین را می توان نقد طبیعت‌گرایی، مونیسم تبیینی و علم باوریِ ملحدین و همچنین نادیده گرفتن جایگاه "باور" در بنیاد اعتقاداتشان دانست. در مقابل، رویکردهای هات را نیز می توان از زاویه‌ی: ابتنای متافیزیک بر دین، سنگ اندازی بر سر راه تقلیل گرایی، پذیرش بی قید و شرط قاعده‌ی تیغ اوکام، تأویلگرایی و خداشناسیِ معیوب و ناامیدکننده‌، مورد انتقاد اساسی قرار داد.

نگاه مسئولانه به محیط‌زیست و شأن اخلاقی آن از دین و جهان‌بینی انسان نشأت می‌گیرد. بر همین اساس و با سرعت یافتن روند تخریب محیط‌زیست در عصر حاضر، توجه به مقوله‌های مسئولیت‌پذیری، دین و اخلاق زیست‌محیطی افزایش یافته است. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل نشان می‌دهد، علی‌رغم حجم بالای پژوهش‌های صورت‌گرفته در این حوزه در ایران، این مطالعات از آسیب‌های جدی رنج می‌برند. تمامی مقالات منتشر‌شده در بازه زمانی 1397 تا 1402 با نوعی بحران روش پژوهش روبه‌رو هستند، به طوری که اغلب آن‌ها از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با رویکرد کمّی تدوین شده‌اند. همچنین بررسی پژوهش‌های منتشرشده نشان می‌دهد، نوعی فقر روش‌شناسی، پژوهشی و فلسفی در ایران در حوزه اخلاق، دین و مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی وجود دارد. این مقاله پیشنهاد می‌کند، تلاش علمی مضاعفی جهت تببین اهمیت محیط زیست نزد ادیان و مذاهب صورت گیرد، بنیانی فلسفی برای اهمیت مسئولیت‌پذیری، دین و اخلاق زیست‌محیطی پایه‌گذاری شود و آموزش و قانونگذاری متناسب مدنظر قرار گیرد.