جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشتار حاضر با هدف بررسی رابطهٔ قانون و اخلاق در اندیشهٔ هارت و دورکین نگارش یافت. نتایج تحقیق حاکی از این بود که از نظر هارت قانون و اخلاق به دو صورت می‌توانند رابطه داشته باشند. یکی به صورت عرضی که شامل پذیرش اصول اخلاقی در قاعدهٔ رسمیت‌بخش و رعایت محتوای حداقلی قوانین از منظر اخلاقی بود؛ لذا قانون و اخلاق از نظر محتوایی رابطهٔ ذاتی ندارند، بلکه می‌تواند در دو شکل مذکور رابطه داشته باشد. دیگری رابطهٔ ذاتی که همان رعایت عدالت صوری قانون بود که به معنای برخورد مشابه با موارد مشابه بود. چنین نگرشی چون تنها جنبهٔ شکلی دارد با اصول پوزیتیویسم ناسازگاری ندارد. از سوی دیگر از نظر دورکین قاضی در پرونده‌های دشوار ناگزیر است از طریق اصول و ارزش‌ها که مبنا و ساحت بنیادی نظام حقوقی هستند، موضوع را حل ‌کند. در چنین مواردی قاضی با توسل به اصول و ارزش اخلاقی متناسب، پرونده را بررسی و رأی نهایی صادر می‌کند. ضمن اینکه در پرونده‌های دشوار نقش قاضی تنها تطبیق قوانین نیست؛ بلکه وظیفهٔ او تفسیر قوانین است. قاضی باید تلاش کند اصول و ارزش‌ها را به گونه‌ای فهم و ادراک کند که انسجام و تمامیت نظام حقوقی یعنی هماهنگی قواعد و قوانین به عنوان رو بنا و اصول و ارزش‌ها به‌عنوان زیربنا رعایت شده باشد. بر این اساس، هم هارت و هم دورکین به نقش اخلاق در قانون اذعان داشتند؛ با این حال میان آن دو در چگونگی تحلیل و نگرش به این موضوع تفاوت وجود دارد.

آین رَند یکی از نظریه­پردازان خودگرایی اخلاقی در دوران معاصر است. با وجود اختلافات میان اندیشۀ او و ارسطو، وی بر این مسئله اعتراف دارد که در نظریۀ اخلاقی‌اش متأثر از ارسطوست. به نظر می­آید یکی از مباحث نظریۀ اخلاقی رند که متأثر از اندیشۀ ارسطویی است، نقش فضایل اخلاقی در سعادت انسان باشد. گرچه نظریۀ اخلاقی رند به­طور کامل خودگرایانه است و از این حیث با دیدگاه اخلاقی ارسطو فاصله دارد، اما او نیز مانند ارسطو از فضائل اخلاقی­ای یاد می­کند که نقش مهمی در دستیابی به غایت نهایی اخلاق از منظر او دارند. هدف این پژوهش آن است که ضمن تبیین دقیق فضائل اخلاقی در نظریۀ اخلاقی رند، به تحلیل نقش آنها در شکل­گیری شخصیت انسان خودگرا از نظر او پرداخته و در نهایت دیدگاهش را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. به­همین منظور ابتدا به معرفی تفسیر آین رند از نظریۀ خودگرایی اخلاقی پرداخته شده و سپس نقش فضائل اخلاقی در این نظریه مورد بررسی قرار گرفته است.

معامله با اشخاص وابسته عملکرد شرکت ها را در زمینه نقدینگی و سود آوری تحت تأثیر قرار می‌دهد. باتوجه به اینکه مدیرعامل نقش مهمی در اداره شرکت ایفا می­کند و به‌عنوان یک رکن اساسی در پیشبرد اهداف سازمان مطرح می­باشند می‌توان بیان کرد که ویژگی‌های مدیرعامل در کیفیت فرایند گزارشگری مالی می‌تواند تاثیرگذار باشد و گزارشگری مالی متقلبانه و عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای را سبب گردد. هدف این پژوهش بررسی رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای در معامله با اشخاص وابسته با تأکید بر نقش ویژگی‌های مدیرعامل ‌است. جامعه آماری این پژوهش،شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. به این منظور، با استفاده از داده­های مربوط به 150 شرکت طی دورهٔ زمانی ده‌ساله (سال 1390 الی 1399) با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها نشان داد که عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای (وجود تقلب در گزارشگری مالی) بر معامله با اشخاص وابسته تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نفوذ مدیرعامل، تجربه، توانایی و خودشیفتگی مدیرعامل بر رابطه بین عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای (وجود تقلب در گزارشگری مالی) و معامله با اشخاص وابسته تأثیر معناداری دارد. درنهایت می‌توان بیان کرد معاملات با اشخاص وابسته می­تواند به‌عنوان یک ‌راه بهینه­سازی تخصیص منابع داخلی، کاهش هزینه معاملات استفاده شود؛ اما رفتار فرصت‌طلبانه و غیراخلاقی مدیران نتایج عملیات را گمراه می‌کند یا اثر نامساعدی بر ثروت سهامداران اقلیت بگذارد.

مسأله شکاف میان نظر و عمل اخلاقی، قرن‌هاست که از سوی متفکرین مختلف، پاسخ‌های متفاوتی دریافت کرده است. این پاسخ‌ها بطور کلی در قالب سه رویکرد قابل بازیابی است؛ رویکردهای متمرکز بر: استدلالِ اخلاقی، احساساتِ اخلاقی و هویت اخلاقی. این پژوهش درصدد است تا به تببین تربیت اخلاقی مبتنی بر هویتِ اخلاقیِ یک‌پارچه یا به‌عبارتی آرمان اصالت بپردازد. به این منظور، به روش توصیفی- تحلیلی، هویت اخلاقی یک‌پارچه به‌مثابه راه‌حلی کارآمد برای تحقق عمل اخلاقی معرفی می‌شود. در این رویکرد هر دو بعدِ استدلال و احساساتِ اخلاقی توأمان موردنظر قرار می‌گیرند. لذا با اولویت دادن به منش و شخصیت اخلاقی، و انسجام و یکپارچگی اهدافِ اخلاقی با اهدافِ شخصی در قالب شکل‌گیری یک «خودِ اخلاقی»، امکان کاهش شکاف میان نظر و عمل اخلاقی بهتر مهیا می‌شود. در این راستا، «شخص» با خودشناسی، تعهد و قبول مسئولیت نسبت‌به «خود»، در مقایسه با متعهد بودن نسبت‌به یک «اصلِ» خاص، درواقع از نیروی انگیزشی بیش‌تری برای عملِ اخلاقی بهره‌مند است. در این پژوهش برخی از اهمِ زمینه‌ها و موانع شکل‌گیری یک خود اخلاقیِ اصیل و یک‌پارچه، به طور مجزا مورد توجه قرار گرفته است. به‌این‌ترتیب با نزدیکی و سازگاری میان ساحات وجودی‌ِ فرد، زمینه کاهش شکاف میان نظر و عمل اخلاقی، و بهره‌مندی از سلامت روانِ بیش‌تر فراهم می‌آید.