جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دجال از مفاهیم مشهور آخرالزمانی در روایات اسلامی است. مضامین این روایات گاه تنها به اصل خروج موجودی به نام دجال در آستانه رستاخیز تأکید دارند، اما در بخشی از آنها ماجراهای تفصیلی و ویژگی‌های شگفت‌انگیزی وجود دارد که موجب طرح دیدگاه‌های مختلف در این‌باره و توجیه روایات با هدف پذیرش آنها شده است. از یک سو روایات تفصیلی غالباً در منابع سنی ذکر شده و منابع شیعی تنها حاوی روایات اصل خروج دجال است و از سوی دیگر موضوع دجال به منابع دینی اهل کتاب و راویان اسرائیلیات پیوند می‌یابد. این امر بررسی دیدگاه‌ها و تحلیل اجمالی وضعیت دلالی و سندی روایات خروج دجال را ضروری می‌نماید. طبق این تحقیق اصل خروج دجال از مفاهیم اصیل اسلامی است و حتی فراوانی روایاتی که از جزئیات و تفصیل ماجراهای آن سخن گفته‌اند، علیرغم لزوم توقف بر آنها، شهرت و استفاضه این موضوع را نشان می‌دهد.

اختلالات روانی ریشه‌های عمیقی در شناخت و باورهای افراد دارد و افسردگی به عنوان رایج‌ترین بیماری روانی از این قاعده مستثنی نیست. ریشه‌های عاطفی و روانی تصادمی خاص با باورهای مذهبی دارد و تعیین آثار این مواجهه به درمان‌گران این امکان را می‌دهد که به شیوه‌های تازه‌ای در برخورد با افسردگی بیندیشند. این نوشته در پی آن است که تأثیر باور مذهبی مهدویت را درمان ریشه‌های این اختلال بررسی کند و با توجه به پذیرش روزافزون روش‌شناختی در درمان‌گری، از معارف مهدوی برای فراهم آوردن آموزه‌های لازم برای درمان افسردگی یاری بجوید. روش تحقیق مبتنی بر تحلیل افسردگی از سوی آرون بِک متفکر شناختی است که با بخشی از آموزه‌های مهدوی که امیدزا و انگیزه‌ساز هستند تلاقی داده شده و آثار این تلاقی از نگاه تحلیلی بررسی شود. نتایج بررسی نشان می‌دهد که معارف مهدوی دارای این ظرفیت است که نگاه شخص به خود، آِینده و جهان پیرامون را دچار تغییر کرده و نه فقط ریشه‌های شناختی افسردگی را درمان کند بلکه انگیزه‌های کافی روانی و عاطفی برای ایستادگی در برابر حسن ناکامی و شکست را در فرد فراهم بیاورد.

خانواده نهادی است فطری و الهی؛ زیرا که با فطرت و سرشت آدمی از نظر اشتیاق و احتیاج مطابقت دارد دارای منزلت و شأن حساسی است ‌که در تاریخ و فرهنگ و تمدن‏ انسانی و در پرورش و شکوفایی استعدادهای مادی و معنوی فرزندان نقش مهمی دارد؛ از آن‌جا که پایه‌های تربیتی فرد در خانه نهاده شده است؛ و اساس صحت اخلاقی فرد را درخانواده بنیان‌گذاری می‌شود و ارزش‌های اخلاقی فرزند را نهادینه می‌سازد، باور به مهدویت و به تبع آن فرهنگ انتظار از امتیازاتی برخوردار است ‌که می‌تواند در تحکیم بنیان‌های خانواده تأثیرگذار و آرامش آن مؤثر باشد. برخی از مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارتند از: تربیت فرزندان بر محور امید به آینده درخشان و انتظار ظهور امام زمان؟ع؟، باور و یقین به وجود حجت خدا در زمین و عرضه اعمال مردم بر وی و... این آموزه‌ها قادر است در تحکیم و تعالی روحی و معنوی فرزندان دارای نقش و در لایه‌های مختلف باوری و ارزشی و هنجاری رفتاری، تأثیرگذار باشد. نوشتار پیش‌ رو به شیوه کتابخانه‌ای و با روش توصیفی _ تحلیلی، به تبیین «کارکردهای فرهنگ انتظار درتربیت دینی فرزندان» می‌پردازد از مهم‌ترین یافته‌ها و نوآوری‌های این تحقیق تبیین کارکردهای فرهنگ انتظار در سه ساحت باورها و ارزش‌ها و هنجارهای رفتاری است. در بعد باورها با تأکید بر تقویت ایمان و تحکیم شناخت امامت، و در بعد ارزش‌ها تأکید بر ویژگی‌های اخلاقی منتظران‌ و در نهایت می‌توان گفت اتصال قلب و دل فرزند به حضرت مهدی؟عج؟ می‌تواند او را از بداخلاقی و ناهنجاری رفتاری دور نماید.

این پژوهش با هدف بیان مختصات و ساختار حکومت جهانی امام مهدی؟ع؟ در قرآن و روایات نگارش یافته است. ضرورت بحث از این رو است که علیرغم وجودآیات، اخبار و روایات تفسیری متعدد پیرامون حکومت جهانی امام مهدی؟ع؟ و توجه پژوهشگران عرصه مهدویت به این حوزه، به مختصات و ساختارهای حکومت حضرت به طور منسجم توجه کمتری شده و این عرصه می‌تواند در استخراج راهبردهای مؤثر حکومتی نقش داشته باشد. روش پژوهش توصیفی _ تحلیلی است و نتایج پژوهش حاکی از آن است که مختصات حکومت جهانی امام مهدی؟ع؟ عبارتند از : عدالت‌محوری، قانون‌گرایی، ستیز بى‌امان با ستمگران و فاسدان، رسیدن اقشار ضعیف به اصول والا و ارزش‌های متعالی، واژگونی بنیادهای ستم و بیدادگری‌های فردی و اجتماعی طاغوتیان، انقلاب علمی، فکری و شکوفایی عقول انسانی، فرهنگ‌سازی جامع و ترویج و تثبیت ارزش‌های اخلاقی همچنین ساختار حکومت جهانی امام مهدی؟ع؟ عبارت است از حاکمیت واحد، ولایت ولی(رهبری)، کارگزاران و حاکمان و والیان.

آیه Gوَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّیبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلًاF(اسراء: 70) «و محققاً ما فرزندان آدم را بسیار گرامی داشتیم و آنها را(بر مرکب) در برّ و بحر سوار کردیم و از هر غذای لذیذ و پاکیزه آنها را روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری و فضیلت کامل بخشیدیم» یکی ازآیات قرآنی است که به مبحث کرامت انسانی تأکید شده. «انسان»، به عنوان مهم‏ترین موضوع خلقت، جایگاه مهمی در اندیشه‏ها و مکاتب مختلف فلسفی داشته. از مهم‌ترین شاخصه مردمی بودن دولت اسلامی مخصوصاً درعصر ظهور، مبحث کرامت انسان سیاسی است(اهمیت) .بادقت و تأمل در آیات قرآن کریم، از کرامت و ارجمندی انسان و برتری او بر دیگر موجودات سخن به میان آمده است. سؤال اصلی این مقاله این است؛ براساس آموزه‌های فرهنگ مهدوی و فرهنگ انتظار اصول اساسی کرامت انسان سیاسی بر چه اصولی استوار است که نبود آن اصول، کرامتی بر انسان لحاظ نمی‌توان نمود؟ (سؤال اصلی) فرضیه این مقاله بر آن استوار است که؛ دو اصل اساسی باعث کرامت بخشیدن به انسان می‌شود که این دو اصل براساس آموزه‌های مهدوی در فرهنگ انتظار به خوبی تبیین شده است. اصل برابری و عدالت اجتماعی؛ حفظ عزت نفس انسان(فرضیه) کرامت سیاسی انسان به عنوان یک قاعدۀ اساسی، در پرتو معنای پیش‌گفته و مبنای برخاسته از آن، نقش مهمی در تنظیم روابط شهروندان و دولت ایفا می‌کند و می‌تواند در تحقق الگوی مطلوب سیاسی و ترسیم جایگاه مردم در نظام سیاسی براساس فرهنگ انتظار نقش‌آفرینی کند. براساس قرآن کریم و فرهنگ انتظار، انسان امروزه(امانیسم) نتوانسته جایگاه و کرامت سیاسی انسان را به ارمغان بیاورد، بلکه این فرهنگ انتظار است که براساس عدالت و برابری و حفظ عزت نفس انسان درصدد بسترسازی کرامت انسان سیاسی می‌باشد. لذا کرامت انسان سیاسی به ارزش نهادن نقش انسان در جامعه از طریق، شورا و مشورت، امر به معروف و نهی ازمنکر و نصحیت تحقیق می‌یابد(یافته).

نزول حضرت عیسی7 از جمله مباحثی است که هنگام ظهور حضرت مهدی4 تحقق خواهد یافت. این باور که یکی از مباحث مهم در بحث مهدویت است، مستندات زیادی اعم از قرآنی، روایی و اتفاق مسلمانان و مسیحیان بر آن اقامه شده است. نگاه نمادین به نزول حضرت عیسی7 دیدگاه نوپدیدی است که از سوی برخی اندیشمندان مطرح شده و نزول حضرت را نه به معنای حقیقی و واقعیتی که تحقق خواهد یافت؛ بلکه نماد و رمزی بر پیروزی حق بر باطل و پیاده‌سازی منهج و شاخصه‌های عیسوی می‌دانند که در جامعه ساری و جاری می‌شود. از آن‌جا که بحث نزول حضرت عیسی7 از مباحث مهم مهدوی و باور خیل عظیمی از مسلمانان و مسیحیان است و نیز در این زمینه تاکنون پژوهشی سامان نیافته و خلأ معرفتی در این زمینه مشهود است؛ لذا تحقیق در این مسئله ضرورت دارد. پژوهش پیش‌رو به صورت توصیفی _ تحلیلی و به روش کتابخانه‌ای به تبیین نمادگرایی در نزول حضرت عیسی7 پرداخته است. ادله مختلف قرآنی، روایی و اجماع مسلمانان و مسیحیان با توجه به اصل اولیه در هر کلامی که حقیقت است، دیدگاه نمادگرایی را مردود می‌داند.

آیاتی از سوره مبارکه اسراء از دو افساد، و به‌تبع آن، دو عقوبتِ موعود برای بنی‌اسرائیل سخن گفته است؛ مفسران پیشین و معاصر، کم‌وبیش سعی نموده‌اند مراد عینی این وعید الهی را ارائه نمایند؛ قدما عموماً آیات شریفه مزبور را به حوادثی در دوران پیش از اسلام تطبیق نموده‌اند اما در دوران معاصر و بعد از تشکیل دولت اسرائیل، تطبیقات جدیدی در این خصوص مطرح شد که علیرغم تشتت، وجه مشترک‌شان، مرتبط ساختن وعید مزبور با فتنه فعلی اسرائیل است؛ همین ادعای مرتبط بودنِ آیات با چالش مهم دوران معاصر، اهمیت کشفِ حقیقت در خصوص آن را دوچندان می‌کند. مقاله حاضر درصدد است با تمرکز بر مُفاد حاصل از نگاه جامع به آیات، روایات و گزارش‌های تاریخی مرتبط با بحث، و به روش تحلیلی _ انتقادی، به ارزیابی تطبیقات ارائه‌شده توسط قدما و معاصرین در این مورد بپردازد. اجمالاً به نظر می‌رسد تطبیق افساد اول به افساد کنونی اسرائیل و افساد دوم به دوران آینده و تطبیقِ عقوبت‌کنندگانِ بنی‌اسرائیل در هر دو وعده به مجاهدانِ مؤمن، قابل‌قبول است.