جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر توصیف و کشف مضامین ویژه نامه‌های امام علی به کارگزاران در حوزه‌های اخلاق فردی، اجتماعی و الهی و تعیین جایگاه اخلاق در مبانی نظری حضرت با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی می‌باشد. بدین منظور با کاربست نرم‌افزار تحلیل مضمون MAXQDA ، نامه‌ها براساس واحد تحلیل مضمون، کدگذاری شده و بر اساس اشتراکات در بین آن‌ها تحت عنوان مقوله‌های مختلف تقسیم‌بندی شده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که باتوجه به اینکه در تمام مقوله‌های پرمضمون، زیرمقوله‌های اخلاقی بیشترین فراوانی مضمون را به خود اختصاص داده‌اند در مبانی نظری حضرت اخلاق جایگاه عظیمی دارد. مضمون ویژه در حوزه اخلاق اجتماعی حفظ کرامت انسان‌ها و در حوزه اخلاق فردی ساده‌زیستی و در حوزه اخلاق الهی مضمون تقوا می‌باشد که دایره معنایی آن‌ها با توجه به مضامین وارد شده ترسیم گشته است و در پایان روش‌های تربیتی حضرت در راستای تقویت کارگزاران در این حوزه‌ها مشخص گردیده است.

یکی از روش‌های آموزش اخلاق که اخیراً مورد توجه پژوهشگران حوزه اخلاق و تعلیم و تربیت قرار گرفته و سابقه دیرینه‌ای در آموزه‌های اسلامی دارد، آموزش از طریق بازی است که هدف اصلی این مقاله تبیین دقیق آن و بررسی ظرفیت‌ها و مزایای این روش است؛ با این تفاوت که در این مقاله، تمرکز ما نه بر نوع یا مورد خاصی از بازی‌ها، بلکه بر مطلق بازی‌های جمعی است که الزاماً طراحی اخلاقی نیز ندارند. براین‌اساس در این مقاله با استفاده از روش استنتاجی و استنادی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، پس از مروری بر پیشینه روش‌های غیرمستقیم آموزش اخلاق، به تعریف و تحدید بازی پرداخته شده و سپس ضمن برشماری تعدادی از کارکردهای مؤثر بازی در ارتقای اخلاقی بازیکنان، به برخی مزایای این روش بر روش‌های دیگر تربیت اشاره شده است. تقویت تواضع اخلاقی، تعادل بین نفع شخصی و نفع جمعی، ایجاد ظرفیت بُرد و نهایتاً روحیه پذیرش شکست، از جمله ظرفیت‌های بازی در آموزش اخلاق است.

غایت‌گرایی اخلاقی یکی از نظریه‌های اخلاق هنجاری است که طرفداران بسیاری دارد و شاید بتوان گفت امروزه سودگرایی اخلاقی که از زیر شاخه‌های آن به‌شمار می‌آید نظریه غالب در فلسفه اخلاق غرب است. گرچه اخلاق فضیلت نظریه‌ای است که تا عصر حاضر در میان متفکران مسلمان رواج داشته است اما با آشنایی آنها با نظریه‌های جدید در باره اخلاق از جمله غایت‌گرایی و سودگرایی برخی کوشیده‌اند براین اساس نظریه اخلاق اسلامی را تبیین کرده و سازگاری آن را با قرآن و روایات نشان دهند. از این‌رو، منصور نصیری با توجه به اهمیت سودگرایی اخلاقی و جاذبه‌های آن تقریری از این نظریه‌ مطرح کرده‌ است که نه تنها اشکالات سودگرایی رایج بر آن وارد نباشد بلکه با آموزه‌های اسلامی نیز سازگار باشد و آن را برین‌سودگرایی نامیده‌ است. در این مقاله به شیوه توصیفی، تحلیلی و نقدی، علاوه بر گزارشی از این تقریر و نقد آن، ناسازگاری آن با آموزه‌های دینی نیز نشان داده می‌شود.

هدف پژوهش حاضر شناسایی اخلاق آموزش در فضای مجازی بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، کیفی و از نوع قوم‌نگاری مجازی بود. جامعه پژوهش شامل آموزگاران ابتدایی شهرستان خاش بود که در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش مجازی دانش‌آموزان بودند. پژوهشگر با رضایت معلمان در گروه کلاسی مجازی آنان به عضویت درآمد، مدت سه ماه آموزش‌های درسی و تربیتی را مشاهده کرد. روش نمونه‌گیری هدفمند در دسترس و گردآوری داده‌ها به طریق مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده‌ها با روش تحلیل محتوای استقرایی، تحلیل گردید. با توجه به یافته‌های مطالعه، مؤلفه‌های اخلاقِ آموزش مجازی در سه بُعد و هفت عامل طبقه‌بندی شد که شامل: حفظ حریم خصوصی و کرامت انسانی، حفظ امنیت خاطر و آرامش ذهنی، و رعایت فرهنگ درست‌کاری و امانت‌داری می‌باشند. نتایج می‌تواند جهت برنامه‌ریزی و تنظیم استراتژی‌های کلان حوزه اخلاقِ آموزش مجازی توسط سیاست‌گذاران و ذینفعان نظام آموزشی کشور به‌کار آید.

گسترش بیماری‌های صعب العلاج منجر به بروز تعارضات و ناراحتی‌های معنوی نوپدیدی گشته است. تعارض «عزت نفس» از تعارضات فراگیری است که در حین بیماری و درقالب گزاره ذیل هویدا می‌گردد: «اگر کرامت انسان، امری خدادای است چرا در شرایط سخت بیماری، میزان آن کاهش می‌یابد.» تحقیقات گسترده و مشاهدات بالینی نگارندگان، اذعان دارد این تعارض در غالب موارد، منجر به کاهش سلامت معنوی می‌گردد. روش پژوهش، کیفی و از نوع توصیفی-اکتشافی-تحلیلی بوده و اطلاعات از طریق کتابخانه‌ای گردآوری شده است. یافته‌های تحقیق گویای آن است که غالباً اشکال اساسی به نحوه شکل‌گیری باور افراد پیرامون مفهوم «عزت نفس» وارد است بنابراین، اصلاح و شکل‌گیری صحیح باورهای انسان نقش ویژه‌ای در رفع و عدم وقوع تعارضات ایفا می‌کند.

هدف از پژوهش تطبیقی حاضر، تعریف و تبیین نقش هوش اخلاقی (دیدگاه بوربا و لنیک) در سازگاری همسران وتطبیق مولفه های آن با معیارها و اصول اخلاقی است که دین اسلام در این حوزه، پیشنهاد می‌دهد. بدین منظور ابتدا به تعریف هوش اخلاقی مطرح در روان شناسی و بررسی مولفه‌های آن پرداخته شده و نقش هوش اخلاقی در سازگاری زناشویی از دیدگاه علمی تبیین شده است؛ سپس این مولفه ها با مفاهیم اخلاقی مرتبط در دین اسلام مورد تطبیق و ارزیابی قرار گرفته و در پایان، مرزهای هوش اخلاقی اسلام ترسیم شده است؛ می‌توان گفت‌، مولفه‌های هوش اخلاقی، هریک، روشهایی اکتسابی وقابل یادگیری درجهت برقراری ارتباطی رضایت‌بخش بین همسران با توجه به مقتضیات پیرامونی و همسازی با تجربه های جدید هستند که در دیدگاههای بشری با انسان محوری و در اسلام با محوریت خدا و انسان متعادل در راستای تعالی و تعهد درونی به آموخته های اخلاقی، تعریف می‌شوند.

مادری به‌عنوان بخشی از زندگی زنان مرحله‌ای ارزشمند است که زن را برخوردار از شأنی متفاوت‌تر از زمانی می‌کند که وارد چنین مرحله‌ای نشده‌است. اشتغال بانوان به‌عنوان امری رایج که به‌مثابه ارزش اقتصادی و یک نوع شأن اجتماعی برای زنان جامعه معاصر ارزش یافته است، با شأن مادری آنها در بسیاری از موارد معارض است. مدافعان هرکدام از این طرفین تعارض اخلاقی، استدلال‌هایی را طرح می‌کنند. رسیدن به استقلال مالی و برخورداری زن از منزلت اجتماعی، بخشی از استدلال موافقان اشتغال زن در مقابل مادری است. در پاسخ، ضمن ارزیابی استدلال‌های موافقان اشتغال بانوان، می‌توان ادله‌ای به نفع شأن اخلاقی مادر اقامه نمود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی بیانگر آن است که مادری ضمن آنکه با اقتضائات روحی و جسمی و نیازهای واقعی زن هماهنگ است، نسبت به شئون عارضی دیگر چون اشتغال مقدّم است. از سویی، ورود زنان به مشاغل مختلف و حضور در اجتماع اگر هم‌سو و هماهنگ با نقش مادری آنان نباشد، باعث لطمه‌های بسیاری به مادران و فرزندانشان خواهد شد.

آیاتی از قرآن‌کریم، مفهومی از رفتار اجتماعی آمیخته با اخلاق را ارائه می‌دهد که شیوه‌های درست زندگی را پیش روی انسان می‌گشاید. از آنجا که یکی از شیوه‌های تبیین معنایی واژگان، کشف روابط معنایی واژه و شبکه معنایی آن است. در این پژوهش با روش توصیفی همراه با تحلیل محتوی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ارتباط معنایی اخلاق حسنه با محاربه و افساد فی‌الارض بررسی شد؛ حاصل تحقیق حاکی از این است که نسبت مفهومی افساد فی‌الارض چه به صورت مجزا از محاربه و چه همراه با آن موجب اخلال در اخلاق حسنه می‌شود و این موضوع دارای مویدات بسیاری چه از نظر معصومین^ و نظرات فقها نیز می‌باشد و از طرف دیگر محاربه‌ای که در قرآن و فقه به آن اشاره شده است بیشتر به محاربه با خدا و پیامبر| می‌باشد، ولی در قانون مجازات اسلامی محاربه یکی از جرایم اخلال در اخلاق حسنه است.