جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلانگان در مقاله طبیعی کردن اخلاق، نوعی طبیعت‌گرائی اخلاقی را تبیین نموده و معقول‌ترین گونه طبیعت-گرائی اخلاقی را نوسازگارگرائی می‌داند. براساس این نوع طبیعت‌گرائی، اراده آزاد با تعیّن‌گرائی سازگار بوده و شاهد نوعی تعیّن‌گرائی علمی، در عین مسئولیت اخلاقی خواهیم بود. فلانگان در مقاله خود نقدهای هیوم و مور در مقابل طبیعت‌گرائی اخلاقی را پاسخ می‌دهند و از منتهی شدن طبیعت‌گرائی اخلاقی مورد نظر خویش به نوعی نسبیت‌گرائی و نیهیلیسم ابائی ندارد، زیرا در هر حال ارزش و خوبی را وابسته به انسان و اکولوژی آن می‌دانند. پژوهش حاضر ابتدا گزارشی از ماهیت طبیعی‌گرائی اخلاقی در اندیشه فلانگان بیان می‌کند. در ادامه از موارد تقویت و نقد کسبییر و راس و ریلتن در قبال دیدگاه فلانگان سخن گفته می‌شود و در نهایت نقدهائی هستی‌شناسانه، معرفت‌شناسانه و انگیزشی و همچنین نقدهائی معطوف به پذیرش نسبی‌گرائی و نیهیلیسم اخلاقی بر ماهیت طبیعت‌گرائی اخلاقی مورد نظر فلانگان ارائه می‌شود.

یکی از عواملی که باعث شده تا دولت­های عضو کنوانسیون اروپایی حقوق بشر به تحدید حقوق بنیادین فردی بپردازند، اتکا به­ مفهوم منافع عمومی است. توسل به مفهوم «اخلاق عمومی»، مندرج در اکثر مواد کنوانسیون، به ­عنوان یکی از اقسام منفعت عمومی، عاملی برای تحدید حقوق بیان شده است که در این­جا می­کوشیم به نقد و بررسی این مفهوم بپردازیم. اهمیت این بررسی زمانی دوچندان می­شود که نه در خودِ کنوانسیون، نه در رویة دیوان استراسبورگ و نه در میان کشورهای عضو، هیچ برداشت واحدی از مفهوم «اخلاقیات» یا «اخلاق عمومی» دیده نمی­شود. این عدم تعین مفهومی و عدم شفافیت منجر به آن شده تا کشورهای متعاهد هرکدام بنابر برداشت خاص خود به­ تعریف این مفهوم و تحدید حقوق افراد بپردازند. در این میان، «حق آزادی بیان» از آن دست حقوقی است که بیش­ترین محدودیت­ها را به­ خود دیده است. بر این اساس، مایلیم نگاهی سنجش­گرانه و نقادانه دربارة نقض «حق آزادی بیان» به­ بهانة صیانت از اخلاق عمومی داشته باشیم. در ادامه، می­کوشیم نگرش رانالد مایلز دِوُرکین را در باب تقدم آزادی بیان در قیاس با منفعتی به­ نام اخلاقیات، به­ عنوان عاملی برای محدودیت این حق بنیادین، به­ بحث بگذاریم.

تا کنون تبیین‌های مختلفی از خوبی اخلاقی به عمل آمده است. در برخی از این تبیین‌ها خوبی اخلاقی تافتۀ جدابافته از خوبی‌های دیگر نیست و قابل فروکاهش به خوبی غیر اخلاقی است. در مقابل، برخی دیگر از تبیین‌ها برای خوبی اخلاقی جایگاهی مستقل قائلند. هرکدام از این نگاه‌های استقلالی و غیر استقلالی خود به شاخه‌های مختلفی تقسیم شده‌اند. اکنون سؤال این است که خوبی اخلاقی در نظریۀ تناسب وجودی چگونه تبیین می‌شود. مدعای اساسی در نظریۀ تناسب وجودی این است که همۀ ارزش‌های اخلاقی از تناسب وجودی برمی‌خیزند. نویسنده این نظریه را در آثار دیگر توضیح داده است. در این مقاله با روش تحلیلی، ابتدا معناشناسی خوبی، به طور عام و گام به گام صورت گرفته و در نهایت، معنای خوبی اخلاقی به طور خاص مشخص گردیده است. نتیجۀ به دست‌آمده این است که خوبی مفهومی فلسفی است که از نسبت‌سنجی میان برخی امور به‌دست می‌آید. این مفهوم فلسفی شامل برخی عناصر معنایی مشترک و برخی عناصر معنایی خاص است. دو عنصر معنایی مشترک در همۀ اقسام خوبی، «تأیید» و «تناسب» است. آن چیزی که اقسام خوبی را از یکدیگر جدا می‌کند، عنصر معنایی خاص است که نقش کلیدی در معنای هر قسم از خوبی ایفا می‌کند. عنصر معنایی خاص در خوبی اخلاقی، «تحسین‌پذیری و ارزشمندی» است که باعث استقلال خوبی اخلاقی از دیگر اقسام خوبی می‌شود. همچنین، تناسبی که منجر به خوبی اخلاقی یا ارزش اخلاقی می‌شود تناسبی خاص بوده و غیر از تناسبی است که در اقسام دیگر خوبی با آن سر و کار داریم.