جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله رویکردهای پژوهش در علوم اجتماعی رویکرد بوردیو، جامعه‌شناس قرن بیستم، است که تأثیر قابل توجهی بر تئوری‌های اجتماعی و جامعه‌شناسی تعلیم و تربیت گذاشته و تحولاتی روش‌شناختی در حوزه‌های مختلف اجتماعی از جمله تعلیم و تربیت ایجاد کرده است. هدف اصلی این مقاله پس از ارائه مقدمه‌ای بر کار نظری پیر بوردیو، معرفی روش‌های خاص پژوهش تربیتی مبتنی بر رویکرد اوست. نتیجه مطالعه تحلیلط - توصیفی مستندات نشان می‌دهد که آغازگاه پژوهش بوردیویی در تعلیم و تربیت، واقعیت‌های تجربی در فضای عمل تربیتی و سپس پژوهش تربیتی مبتنی بر تحلیل تمایز دانش‌آموزان موفق و ناموفق از منظر پایگاه اجتماعی است. ازاین‌رو باید در خلال آن، تمایز میان آنچه در تعامل تربیتی برحسب تفاوت‌های اجتماعی ایجاد می‌شود، مورد تحلیل قرار گیرد و محتوای آموزشی از منظر نمادهای فرهنگی ملاک تبیین قرار گیرد

برپایه اندیشه شیعه، سنت فعلی یکی از منابع استنباط آموزه‌های دینی است که به‌دلیل عدم تنقیح مبانی و شیوه‌های به‌کارگیری آن، چندان که باید مورد توجه اندیشمندان قرار نگرفته است. یکی از راه­های افزایش بهره‌گیری از سنت فعلی در استنباط آموزه‌های دینی، تبیین پیش‌‏فرض‌ها و باورهایی است که پذیرش آنها، موجب کارآمدی بیشتر سنت فعلی در استنباط می­شود. این پژوهش کوشید تا به روش تحلیلی - اکتشافی یک باور بنیادین را تقریر نماید که برپایه‏ دلالت سنت فعلی استوار شده است و با تبیین پیامدِ پذیرش آن، روش‌های استنباط از سنت فعلی را توسعه بخشد. باور به دلالت استقلالی سنت فعلی، از پیش‌‏فرض‌ های مؤثر در توسعه استنباط از سنت فعلی است که پیامد آن، گسترش روش­‌های استنباط از سنت فعلی به دو روش استخراج اصل حاکم و عصری‌سازی است

در این مقاله تلاش شد تا با توجه به اشتراکات و افتراقات روش‌شناسانه‌ای که در نظریات مختلف هنر و معماری اسلامی وجود دارد، امکان مقایسه و تحلیل نظریات مختلف را براساس روش‌های به کار رفته در آنها فراهم گردد. نظریات با روش «اسنادی» گردآوری و طبقه‌بندی و براساس «تحلیل نظری» از پایگاه آموزه‌های دینی، مبانی، توانایی‌ها و محدودیت‌های هر گروه روشی نقد و تحلیل شد. روش‌های تاریخ‌نگاری، سنت‌گرایی و معناگرایانه، توانایی انتساب نظریه به «اسلام» و شکل‌گیری هنر و معماری اسلامی را ندارند و به «منابع» معتبر مراجعه نمی‌کنند؛ روش‌های نص‌گرایانه رجوع به منابع را با «روش‌های نامعتبر» انجام داده و به انواع قیاس و تمثیل‌های ذوقی مبتلا هستند؛ روش فقه فردی، با وجود اینکه به منابع و روش‌های مناسب مجهز است، به ابزار کشف ارتباط بین احکام اجتماعی و کنترل شناخت موضوعات مجهز نیست؛ و روش فقه نظام که این نقیصه فقه فردی را برطرف کرده نیازمند منطقی است که هماهنگی بین روش‌های موضوع‌شناسی و حکم‌شناسی را برقرار نماید؛ منطقی که می‌تواند با استفاده از یافته‌های «فلسفه نظام ولایت»، به‌کارگیری شود

در این مقاله با هدف تسهیل فرآیندِ چالشیِ مرور پیشینه در پژوهش‌های علوم رفتاری، الگویی ابزار – پشتیبان معرفی شده است. افزون‌بر ابزار فناورانة موجود در الگو، چندین ابزار مفهومی - مانند الگوی نظام فعالیت، نمودار پریسما، جدول معیارهای حذف و شمول و جدول عبارت‌های جستجو - نیز به آن افزوده شده و الگوی مقاله با الگوی گستره‌پژوهی تلفیق و سپس با ارائة یک نمونة مرور پیشینه به تشریح الگو پرداخته شده است. استفاده از الگوی گستره‌پژوهیِ ابزار-پشتیبان افزون‌بر آسان‌سازیِ مرور پیشینه، به‌دلیل استفاده از الگوی نظام فعالیت دارای مزایا و امتیازاتی است که برخی از آنها عبارت‌اند از: امکان مطالعة نظام‌مندِ پژوهش‌های پیشین و مشاهدة سیر تاریخی آنها، تحلیل مقوله‌ای پژوهش‌های پیشین، تبیین و تحلیل تناقضات موجود در نظام فعالیتِ پژوهش‌های پیشین، صورت‌بندی پژوهش‌های آتی با تکیه بر راه‌حل‌های تناقضات و ارائة یک چارچوب تصویریِ جامع از مرور پیشینه

رابطه میان قدرت و دانش در چشم‌انداز هستی‌شناختی از جمله مسائلی است که در قلمرو علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. در قرن بیستم فوکو با تفصیل روش تبارشناختی نیچه به این اعتقاد بنیادین هستی‌شناختی دست یافت که قدرت دانش را تولید می‌کند و این دو مستقیماً بر یکدیگر تأثیرگذارند. نتیجه‌ای که این موضع هستی‌شناختی در زمینه معرفت‌شناسی داشت، این بود که علم ویژگی عینیت و یا به‌عبارتی دیگر بازنمایی حقیقت را ندارد؛ بلکه اساساً بازنماینده قدرت و منافع بشری است. براین‌اساس می‌توان گفت که دانش علوم انسانی جدید برآمده از روابط قدرت بوده و تبارشناسی گفتمان‌های آن نشان از مناسبات قدرت-دانش در برساختن و اشاعه ارزش‌های علم انسانی مدرن و در مقابل طرد و نفی ارزش‌های قدیم دارد. این پژوهش چگونگی درگیری تاریخی علوم انسانی مدرن با منافع و قدرت اروپایی در مقابل دیگر جوامع را نشان می‌دهد و بررسی می‌کند که چگونه علوم انسانی مدرن حاصل روابط قدرت – دانش گفتمان اروپامحوری بوده و مفصل‌بندی خاص آن گفتمان را همراه خود دارد

این مقاله به‌دنبال بسط و توسعه روش­شناسی مطالعات حوزه امنیت است. پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیق، توسعه­ای و از لحاظ ماهیت از دسته پژوهش­های اکتشافی است. روش جمع­آوری داده­ها، میدانی و ابزار آن مصاحبه با خبرگان بوده است. با استفاده از روش تحقیق کیفی و به‌منظور کشف موضوع، مصاحبه­های هدفمند با بیست نفر از خبرگان و آگاهان کلیدی، به روش نمونه­گیری گلوله برفی انجام و سپس با به‌کارگیری راهبرد دلفی و مصاحبه­های عمیق فرایند روش­شناسی مطالعات امنیتی و مدل نهایی پیکربندی شد. این تحقیق، فرضیه‌های پایه­ای یک روش جدید پیش­بینی فراگیر را تشریح می­کند. یافته­های آن نشان می‌دهد «روش­شناسی» مطالعات امنیتی نتیجه کنش و تأثیر عوامل مختلف فلسفی، سازمانی، روشی، اجتماعی و فردی است. همچنین، می­توان با الهام از رویکرد ارزش­های رقابتی و قراردادن مکاتب فلسفی در محورهای مختصات آن روش­شناسی آمیبی‌شکل برای مطالعات امنیت ارائه کرد.