جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله اخذ میثاق و پیمان از انسانها مبنی بر پذیرش ربوبیت یگانه خدای متعال پیش از آفرینش دنیوی ایشان یکی از مباحث مهم قرآنی است که در آیه ۱۷۲ از سوره اعراف- معروف به آیه پیمان الست- مطرح گردیده است. روایاتی که در جوامع روایی به " روایات عالم ذر" مشهور است به نوعی موید وجود عالم ذر در آیه مذکور است. مسئله این است که برخی از اندیشمندان این روایات را در عداد اخبار آخبار آحاد و برخی در زمره اخبار متواتر قلمداد کرده اند. با گرداوری احادیث عالم ذر که گاه به طور پراکنده و گاه منسجم در منابع روایی نقل شده و حذف مکررات و موارد همپوشانی، روشن شد اگرچه نمی توان این احادیث را متواتر لفظی دانست لیکن قدر جامع معنوی آنها را می توان در حد تواتر معنوی قلمداد نمود. به این ترتیب اشکال کسانی که پذیرش احادیث در حوزه اعتقادات را منوط به تواتر آنها دانسته اند پاسخ داده می شود. روش انجام این مقاله کتابخانه‌ای است.

در میان بحث های اقتصاد اسلامی، ربا اهمیت ویژه ای دارد زیرا از یک طرف یکی از عمده ترین تفاوت های بین اقتصاد اسلامی و سرمایه داری است و از طرفی دیگر وجود و عدم آن می تواند نقش تعیین کننده ای در سیاست های اقتصادی داشته باشد تا جایی که اکثریت اقتصاددانان سرمایه داری از آن به عنوان عامل تخصیص دهنده منابع و تعادل اقتصادی نام می برند. در نوشتار حاضر، احکام ربا در اسلام و یهود به صورت تطبیقی بررسی شده و ضمن معناشناسی ربا به روش تحلیلی مشابهت ها و تفاوت ها بین این دو مکتب در موارد ذیل مورد مطالعه قرار گرفته است: معنا شناسی ربا، مسئله ربا در اسلام و یهود، فلسفه حرمت ربا، برخورد مسلمانان و بهودیان در برابر تحریم ربا، که از آنچه بررسی شد به دست می آید که ربا در هر دوآیین اسلام ویهود حرام شمرده است با این تفصیل که یهودیان زنا گرفتن از هر غیر یهودی ، بدون هیچ قید وشرطی را جایز می دانند اما در دین اسلام ربا گرفتن به عقیده بیشتر علماء از کافر حربی جایز است.

یکی از معمول ترین راه های نفوذ یک علم به علوم دیگر، قدرت استدلال و کلی بودن آن است که این امر سبب کمک خواهی و گاه وام گیری برای دیگر علوم شده است. فلسفه یکی از علومی است که در این خصوص گوی سبقت را در حیطه علوم انسانی از دیگر علوم ربوده است. بر این اساس، بسیاری از علوم به ویژه علم اصول فقه در حوزه شیعه متأثر از دانش فلسفه اند، چرا که علم اصول به واسطه درگیر بودن با زمینه های مختلف و با وجود تاریخ پر فراز و نشیب خود، به علمی وام گیرنده، به خصوص از فلسفه، بدل گشته است. البته باید اذعان داشت که این بدان معنا نیست که اصولیان بدون هیچ دخل و تصرفی در واژگان فلسفه از آن استفاده کرده اند. نفوذ فلسفه و تأثیر پذیری علم اصول به حدی پیش رفته که قواعد فلسفی، که نتایج مباحث آن علم محسوب می شود، به وفور در این علم استفاده شده است، به گونه ای که به بخشی از ادبیات آن تبدیل شده است. این تأثیر پذیری از به کار گیری پردامنه و فارغ بالانه واژگان فلسفی توسط برخی از اصولیان در لابه لای نوشته های شان آغاز شده و تا استخدام عمیق ترین و غامض ترین استدلال ورزی ها در روش اندیشیدن پیش رفته است. لذا با بررسی برخی از آثار مولفان اصول، می توان به صورت گسترده نقش فلسفه و قواعد آن را به طور آشکار مشاهده کرد. این نوشتار به برخی از این موارد پرداخته و امید است تا بدین سبب ضرورت آموزش و فراگیری فلسفه، حداقل در حد فهم قواعد و اصول، را به اثبات برساند و از طرفی ضرورت توجه به تغییر متون آموزشی در خصوص علم اصول را نیز نشان دهد.

اریگِنس اسکندرانی و فیض کاشانی به ترتیب، دو شخصیت تاثیرگذار در الهیات مسیحی و شیعی به شمار می روند که آرائی خاص را در نسبت میان خدا و انسان ارائه نموده اند. این دو پیشینه­ای از مطالعات فلسفی، کلامی و عرفانی داشته اند و به تفسیر کتاب مقدس و قرآن اهتمام ورزیده اند. این مقاله که به شیوه توصیفی- مقایسه­ای عرضه شده، به بررسی «ظهور شئون الهی در انسان» از دیدگاه این دو می پردازد. اریگنس و فیض اعتقاد دارند که تمامی انسانها، به ویژه عیسی مسیح (پسر) و خلیفه الله، مخلوق خداوند هستند و همة شئونات الهی، به جز ازلیت و ابدیت، بدانها منتقل می­شود. همچنین، دیگر انسانها نیز می­توانند از طریق مسیح یا خلیفه الله بسیاری از صفات و شئونات الهی را در خود به ظهور برسانند. در این راستا، محبت ورزی به عیسی و یا خلیفه الله وسیله ای برای انتقال شئونات الهی به انسان است.

محمدباقربهبودی، ﺣﺪﯾﺚ­ﭘﮋوه ﺳﺨﺖﮐﻮﺷﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ، ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺗﻌﻠﯿﻖ ﻣﺘﻮن ﺣﺪﯾﺚ ﺷﯿﻌﻪ ﺳﭙﺮی ﮐﺮد و از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر ﻧﻘﺎدی ﮐﺎرآزﻣﻮده در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺣﺪﯾﺚ ﺳـﺮه از ﻧﺎﺳﺮه ﮔﺮدﯾﺪ. اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر بررسی ﻣﺒﺎﻧﯽ و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎی ﺣﺪیث­شناختی محمدباقربهبودی با تاکید بر ﮐﺘﺎب علل­الحدیث اﻧﺠﺎم ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺮآنست ﺗﺎ از راه ﮐﺎوش در آﺛﺎر ایشان، وﯾﮋﮔﯽ­ﻫﺎ و روش­ﻫﺎی ﺣﺪیث­شناختی اﯾﻦ ﻣﺤﺪث ﺑﺰرﮔﻮار را ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ از آراء و اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎﯾﺶ اراﺋﻪ دﻫﺪ. ﻫﻤﺖ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﮐﻪ ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه، ﺗﻼش در ﺟﻬﺖ ﺗﺒﯿـﯿﻦ روش بهبودی در دو ﺣـﻮزه سند و متن از ﺧﻼل آﺛﺎر و ﺗﻌﻠﯿﻘﻪهای وی ﺑﺮ اﺣﺎدﯾﺚ، ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روش اﺳﺘﺎد در بررسی متنیﺣﺪﯾﺚ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاردی از ﻗﺒﯿـﻞ: ﻋـﺮض ﺣـﺪﯾﺚ ﺑـﺮ ﻗـﺮآن ﮐﺮﯾﻢ و ﺳﻨﺖ ﻣﻘﻄﻮع، ﻧﻘﺪ ﺣﺪﯾﺚ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺿﺮورﯾﺎت ﻣﺬﻫﺐ و ﺗـﺎرﯾﺦ ﻣﻌﺘﺒﺮ، مقابله و مقایسه متن احادیث برای یافتن موارد تصحیف، تحریف و زیادات، توجه به ادبیات و نحوه سخن ائمه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روش اﯾﺸﺎن در بررسی سندی ﺣﺪﯾﺚ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاردی از ﺟﻤﻠﻪ: ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﻧﺴﺨﻪ­ﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ اسانید روایات، توجه به ﻃﺒﻘﻪ راوﯾﺎن، توجه به روش صاحبان کتب اربعه در تدوین جوامع حدیثی و بررسی­های رجالی ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

گرچه هدفمندی سوره­ها با تدبر تصدیق می­گردد، اما همچون برخی از مباحث جدید علوم قرآنی با مخالفت­ها و موافقت­های بسیاری مواجه شده است. ازآنجاکه قصص قرآن در بطن سوره واقع گردیده، با اثبات هدفمندی هر سوره و ارتباط هدف اصلی سوره با قصص عنوان‌شده، نتایج مطلوبی حاصل می­گردد. همچون پاسخ به چرایی تکرار و پراکندگی برخی از قصه­ها در قرآن، علت ایجاز و یا تفصیل برخی از داستان­ها و از همه مهم‌تر، پاسخی به شبهه مستشرقان و هم‌رأیان ایشان که تکرار را نتیجه غیر وحیانی بودن قرآن می­دانند و درنهایت این مسئله را اثبات می­نماید که ساختار قصه­ها تابعی از اغراض سوره­ها هستند. در این راستا، داستان حضرت ابراهیم (ع) در سور مختلف بررسی شد اما به جهت رعایت اختصار تنها در سور «بقره، انعام، مریم، حجر و ممتحنه» به تفصیل بیان شده است و ارتباط داستان و محور سوره در سایر سور در ضمن جدول ارائه گردیده است. با نظر به پژوهش صورت گرفته می­توان گفت: قصه­های قرآنی به‌عنوان بخش اعظمی از آیات قرآن، در راستای هدف و غرض سوره تکرار شده و بجای نقل منسجمِ داستان در یک سوره، تصاویر بُرش خورده از یک داستان به‌صورت پراکنده در راستای هدف مزبور در سوره­ها مطرح‌شده‌اند.

قانون اساسی، سند ملی و قانون مادر در هر کشوری محسوب می شود که نمایانگر ایدئولوژی حاکم بر آن کشور است. در جمهوری اسلامی ایران با توجه به قیام مردم جهت دستیابی به یک نظام اسلامی و نجات از سلطه ی مستکبرین جهان، همچنین آرای بی نظیر مردمی به چنین نظام و قانون اساسی ای سبب میشود تا از پشتوانه بالای مردمی برخوردار باشد و در عین حال به دلیل آنکه اصول مندرج در قانون اساسی، برگرفته از احکام و قوانین اسلام است پایبندی به آن دارای لزوم شرعی نیز میباشد. با نگرش و بررسی دقیق مواد قانون اساسی می توان اصول کلی سیاست خارجی را بدست آورد و پاسخگوی بسیاری از مسائل اجتماعی در زمینه سیاست خارجی بود. این پژوهش با هدف تبیین چارچوب اصول سیاست خارجی برگرفته از قانون اساسی و تاکید بر اجرای آن توسط مسئولین انجام گرفته است که نتیجه ی استخراج مواد مذکور از قانون اساسی ؛ صلح در روابط بین‌الملل، طردکامل استعمار و محو هرگونه استبداد ونفی هرگونه سلطه گری و سلطه پذیری، حمایت از مبارزه ی حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین جهت تامین سعادت انسان در کل جامعه بشری و حفظ استقلال و آزادی او در سایه ی عزت و عدالت است و بدین صورت بشر را از حصار حاکمیت ظالمانه یِ زر و زور نجات میدهد لذا اجرای چنین قوانینی که بر اساس احکام اسلامی به تصویب رسیده است توسط مسئولین جمهوری اسلامی ایران منتج به زمینه سازی ایجاد عدالت جهانی خواهد شد