جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الزام سیاسی در عمدة متون و نوشته‎ها در ضمن بحث مشروعیت سیاسی مورد بحث قرار می‏گیرد. چرایی اطاعت‏پذیری و اینکه «چرا انسان‏ها باید از حاکم در جامعه اسلامی اطاعت کنند؟» از منظر فلسفه سیاسی اسلام با روشی توصیفی تحلیلی پاسخ داده می‏شود. توجیه الزام سیاسی در نظام‏های سیاسی گوناگون متفاوت است. هر نظامی بر اساس اعتقادات و اهدافی که از زندگی اجتماعی سیاسی دنبال می‏کند به نحوی این مسئله را توجیه می‎‏کند. دیدگاه‏های غیر دینی با اصولی مانند قانون طبیعی یا اراده انسانی در قالب؛ اختیارگرایی، غایت‏گرایی و وظیفه‏گرایی و در مقابل دیدگاه‏های مبتنی بر حاکمیت الهی با تاکید بر مرجعیت الهی در صدد توجیه و تبیین اطاعت‏پذیری از حاکم می‏باشند. رویکردهای مذهبی به ویژه اسلامی، الزام سیاسی را در قالب یک اندیشه‏ی وحیانی و مدعی سیاست ارایه می‏کنند و عمل درست را با توجه به محتوای دینی توجیه می‏کنند، در چنین حالتی الزام سیاسی به گونه‏ای الزام دینی می‏باشد؛ یعنی تعهد و تکلیف فرد به متابعت از حاکمیت الهی و قوانینی که از سوی یک مرجع ماورایی طبیعی و توسط واسطه‏ای به مردم ابلاغ گشته است. در فلسفه سیاسی اسلام، با بیان مبانی؛ خداشناسی، انسان‏شناسی و فرجام‏شناسی و گره زدن آْن‏ها به یکدیگر لزوم اطاعت از حاکم الهی اثبات می‏شود. با توجه به خصوصیات انسانی و اجتماعی نوع بشر، اثبات حقانیت حاکمیت الهی با براهین عقلی و سعادت‏طلبی ذاتی انسان‏ها اثبات می‏شود. به دنبال توجیه لزوم اطاعت‏پذیری و الزام سیاسی در برابر حاکم الهی، ثمرات و آثار فراوانی در ابعاد فردی و اجتماعی زندگی انسان برای او اثبات می‏گردد. به این ترتیب است که انسان به رغم خصلت آزادی‏خواهانه و میل و گرایش طبیعی به آزادی، خودخواسته و با میل باطنی، خویشتن را در چارچوب این الزامات که به ظاهر نوعی محدودیت است قرار می‏دهد.

جنبش اسلامی پاکستان به علت نقاط ضعف و تهدیدهای پیش رو در رسیدن به هدف خود ناکام بوده است از آنجا که در عصر بیداری اسلامی فرصت­های جدید پیش روی این جنبش قرار گرفته است، این تحقیق به بررسی فرصت‎ها و چالش‎های جنبش اسلامی پاکستان در عصر بیداری اسلامی می‎پردازد. نقاط قوت جنبش اسلامی پاکستان عبارت است از هویت اسلامی مردم پاکستان، قوی بودن ایدئولوژی اسلام گرایی، و فعالیت گسترده گروه­های اسلام گرا. نقاط ضعف جنبش اسلامی پاکستان عبارت است از تفرقه، رهبری واحد و انتخاب راهبردهای ناکارآمد. مهمترین فرصت­های پیش روی جمهوری اسلامی پاکستان، پیروزی انقلاب اسلامی ایران، خیزش­های مردمی در برخی کشورهای عربی در اثر وقوع موج جدید بیداری اسلامی، ظهور و تشکیل شبکه‌های اجتماعی مجازی باشد؛ همچنین مهم ترین تهدیدات پیش روی این جنبش عبارتند از: فشارهای آمریکا به دولت پاکستان برای محدود کردن فعالیت گروه‎های اسلامی پس از حوادث ۱۱ سپتامبر، حمایت عربستان سعودی از جریان­های تکفیری و فعالیت طالبان در نزدیکی مرزهای پاکستان می‎باشد.

از میان حقوق سیاسی شهروندی، حق انتخاب و نظارت بر مسئولین از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است. ما در نوشتار حاضر به بررسی فقهی این حق می‎پردازیم. ابتدا به بررسی امکان ثبوتی این حق پرداخته و اشکال خود متناقض بودن (پارادوکس) این حق را با توجه به اندیشه سیاسی اسلام که مشروعیت حاکمیت را از بالا به پایین و متعلق به خدا می‎داند، مطرح و به جواب آن می‎پردازیم. بعد از آن، قاعده کلی و قانون بالادستی در مورد بحث را از ادله و امارات، استخراج کرده که هنگام شک بتوان به این قاعده رجوع کرد. سپس به بررسی ادله خاص در مورد بحث می‎پردازیم از جمله قرآن، روایات، سیره عقلاء، سیره معصومین و اصحاب، و دلیل عقل. و در نهایت به بررسی اصل عملی که در مورد بحث جاری می‎شود، پرداخته می‎شود. تلاش نگارنده بر این بوده است که شیوه به کاربسته شده، شیوه اجتهادی که فقهاء در طرح بحث از آن استفاده می‎کنند، باشد.