جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هر یک از همسران در خانواده و به‌ویژه در روابط زناشویی، نقش‌ها و کارکردهای خاصی دارند و برای افزایش کارایی‌شان نیازمند الگوهای تعاملی مناسب‌اند. با هدف بررسی سبک رفتاری و ارتباطی زن و شوهر در آموزه‌های اسلامی، محتوای متون اسلامی با محوریت حدیث نثرالدّرر، تحلیل کیفی شد. با به‌کارگیری روش فهم روان‌شناختی متون اسلامی و با استفاده از فن «گسترش متن هسته‌ای»، الگوی ارتباطی متناظرِ سه‌گانه برای هر یک از زن و مرد (همراهی در مدیریت مقتدرانه، خوش‌رفتاری در حمایت‌گری، گشاده‌دستی در مهیاکنندگی برای مردان و صیانت در مراقبت‌کنندگی، رسیدگی در پرورش‌دهندگی و دلربایی در مهرورزی برای زنان) به دست آمد. همسران می‌توانند با به کاربستن این الگو، توان کارکردهای اختصاصی خود و درنتیجه سازگاری، رضایت و کیفیت زندگی مشترکشان را افزایش دهند.

بخشش طی سه دهه گذشته توجه بسیاری از پژوهشگران غربی مطالعات روانشناسی را به خود جلب کرده و در میان تعاریفی که از آن ارائه شده، تعریف انرایت در زمره پراستنادترین تعاریف است، اما تاکنون پژوهشی در راستای دریافت تعریفی روان‌شناختی از بخشش مبتنی بر آیات قرآن و مقایسه آن با تعریف انرایت، صورت نگرفته است. هدف از این پژوهش دریافت تعریف، ارائه مدل نظری و مفهوم‌پردازی روان‌شناختی بخشش مبتنی بر آیات قرآنی و مقایسه آن با تعریف انرایت بود. رویکرد کلی پژوهش از نوع کیفی و روش گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و مبتنی بر فرهنگنامه موضوعی قرآن کریم بود. آیات مرتبط پس از استخراج به روش تحلیل محتوای کیفی پنهان و استقرائی جهت تعیین مؤلفه‌های مرتبط با بخشش بررسی شدند و درنهایت از شش مؤلفه استخراج‌شده، تعریف پیشنهادی همراه با مدل نظری ارائه شد. تعریف دریافت‌شده مبتنی بر شش مؤلفه مذکور حاکی از آن است که علیرغم محفوظ بودن حق انتقام، بخشیدن به معنای عفو کردن فرد خاطی از مجازات و نیازمند پرهیز از واکنش آنی، صبر در برابر ناعدالتی واردشده، نیکی به فرد خاطی و طلب آمرزش برای اوست. بررسی تطبیقی، دو تعریف را همسوی با یکدیگر نشان داد و تعریف و مدل نظری ارائه‌شده می‌تواند در پژوهش‌های آتی بررسی و استفاده شود. همچنین، این پژوهش اهمیت توجه بیشتر به قرآن به‌واسطه ظرفیت بسیار غنی آن جهت استخراج آموزه‌های روان‌شناختی را مطرح می‌کند.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه وضعیت طلاب حوزه‌های علمیه ورودی سیکل و دیپلم در سه متغیر عوامل شخصیتی، خودکارآمدی و موفقیت تبلیغی به روش علی - مقایسه‌ای انجام شد. جامعه آماری، طلاب سطح دو حوزه علمیه قم بود که تعداد 130 نفر از آنان بر اساس فرمول کرک و به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. برای انجام این پژوهش، از سه پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو فرم کوتاه، خودکارآمدی شرر و مبلّغ موفق جوانشیر استفاده شد. اطلاعات به دست آمده از طریق آزمون T دو نمونه مستقل و آزمون تحلیل واریانس چند متغیره مانوا تحلیل شد. نتایج به دست آمده نشان داد که بین طلاب ورودی سیکل و دیپلم ازنظر عوامل شخصیتی، خودکارآمدی و موفقیت تبلیغی تفاوت معناداری وجود ندارد. به نظر می‌رسد، محیط و مواد آموزشی، فرهنگی، تربیتی و معنوی یکسان، معنویت و پایبندی‌های مذهبی ازجمله عوامل تشابه و یکسانی طلاب ورودی سیکل و دیپلم در سه متغیر مذکور است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش همسرداری مبتنی بر آموزه‌های دینی - روان‌شناختی بر تعارض زناشویی در زنان متأهل بود. روش پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی و طرح به‌کاررفته در این پژوهش، طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، زنان متأهل ساکن در مجتمع شهید رجایی استان قم بودند. تعداد 20 نفر از زنان که نمرات کمتری در پرسشنامه تعارض زناشویی کسب کرده بودند به شکل تصادفی انتخاب شده و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش با استفاده از بسته آموزشی مبتنی بر آموزه‌های دینی و روان‌شناختی آموزش داده شد و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. پرسشنامه به کارگرفته شده در این پژوهش پرسشنامه تعارض زناشویی ثنایی (1379) بود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت بین گروه آزمایش و کنترل در متغیر تعارضات زناشویی معنی‌دار است. یافته‌ها نشان داد که آموزش همسرداری مبتنی بر آموزه‌های دینی-روان‌شناختی در کاهش تعارضات زناشویی زنان متأهل مؤثر بوده است.

زندان، تأثیر منفی بسیاری در خانواده زندانیان می‌گذارد و همسران زندانیان عزت‌نفس و تاب‌آوری پایینی دارند. یکی از درمان‌های چندوجهی که ابعاد مختلف درمان را در نظر می‌گیرد درمان یکپارچه توحیدی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر عزت‌نفس و تاب‌آوری همسران زندانیان است. جامعه آماری پژوهش، کلیه همسران زندانیان مراجعه‌کننده به انجمن حمایت زندانیان در سال 9۶ - 139۷ شهرستان میبد است. نمونه شامل ۵ نفر از این همسران است که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و با تکمیل پرسشنامه‌های عزت‌نفس روزنبرگ، تاب‌آوری کانر و دیویدسون انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از روش‌های آماری تحلیل نگاره‌ای و با نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که پس از درمان، عزت‌نفس و تاب‌آوری هر پنج آزمودنی نسبت به قبل از درمان بهبود داشته است. اثربخشی درمان در عزت‌نفس، تاب‌آوری و ابعاد تاب‌آوری هر ۵ آزمودنی معنادار بود.

خرد در متون فلسفی و دینی، قدمتی دیرینه دارد. مطالعات روان‌شناختی خرد از دهه 1970 آغاز شد و طی دو دهه اخیر رشد چشمگیری داشته است. کتاب‌راهنمای خرد کمبریج را می‌توان نشانه این تحول مهم دانست. این کتاب جامع‌ترین مجموعه از گزارش‌های مربوط به موضوع خرد در سال‌های اخیر است که انتشارات دانشگاه کمبریج در سال 2019 منتشر کرده است. رابرت جی استرنبرگ و جودیت گلاک ویراستاران اصلی کتاب‌اند و این مجموعه را در 8 بخش، 34 فصل و 797 صفحه، تدوین و تنظیم کرده‌اند. گزارش حاضر، معرفی اجمالی این کتاب است که شامل مقدمه، معرفی مؤلفان، ساختار کتاب، توضیح اجمالی بخش‌ها و فصل‌‌ها به همراه نقد آن است. عناوین بخش‌های کتاب عبارت‌اند از: مبانی خرد، مفاهیم و برداشت‌های خرد، سنجش خرد، تحول خرد، دیدگاه فرهنگی پیرامون خرد، خرد و سایر سازه‌های روان‌شناختی، خرد در عمل و در نهایت، نتیجه‌گیری است.

نیاز به رابطه، نیازی فراگیر در انسان‌هاست و ریشه در پیوندجویی ذاتی آنها از بدو تولد با جهان میان فردی‌شان دارد. این نیاز، زمینه‌ساز شکل‌گیری مجموعه‌ای از روابط ازجمله روابط نزدیک در زندگی آن‌هاست. دیدگاه‌های گوناگونی پیرامون تبیین این روابط شکل گرفته و در این میان، رویکرد انصاف، یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین دیدگاه‌هاست. هدف پژوهش حاضر بررسی انصاف در روابط از دیدگاه روان‌شناسی و نیز دیدگاه اسلامی و مقایسه این دو دیدگاه با یکدیگر است. روش پژوهش حاضر، «توصیفی - تحلیلِ مفهومی» است. بر اساس آیات و روایات، دیدگاه اسلامی درباره ساختار، فرایند، ابعاد و الگوی ارتباطی انصاف ارائه شد. یافته‌های این پژوهش نشان داد بین دیدگاه روان‌شناسی و اسلام درباره انصاف تفاوت وجود دارد. بر این اساس، الگوی ارتباطی در اسلام، الگویی با ابعاد انصاف‌دهی بالا و انصاف‌خواهی پایین است درصورتی‌که الگوی ارتباطی انصاف در روان‌شناسی، الگویی با ابعاد انصاف‌دهی بالا، انصاف‌خواهی بالا است.