جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این مقاله، تدوین «الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی در آموزش و پرورش» به‌عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده است. این مقاله با روش تحلیل محتوا انجام شده و برای دستیابی به هدف مقاله، کتاب مفاتیح الحیات (آیت‌الله جوادی آملی، 1391) و پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری (مد‌ظله‌العالی) به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب شدند. سپس کتاب از نظر کیفیت زندگی کاری اسلامی و پایگاه از نظر راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی، تحلیل شدند. در این تحلیل، ابتدا مفاهیم مرتبط با کیفیت زندگی کاری اسلامی استخراج و سپس مفاهیم بر اساس محتوای مشترک و چهار رکن مدرسه (یعنی معلم، دانش‌آموز،‌ مدیر و کارمند) طبقه‌بندی و به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی تدوین گردید. سپس راهکارهای ایجاد کیفیت زندگی اسلامی شناسایی و در مرحله آخر نیز اعتبار و پایایی الگو و راهکارها بررسی و تأیید شدند. به این ترتیب الگوی کیفیت زندگی کاری اسلامی به‌عنوان راهکاری جهت تربیت اسلامی نسل آینده تدوین و براساس الگو و راهکارها نقشه تربیت اسلامی نسل آینده در آموزش و پرورش طراحی شد.

هدف از این مقاله بررسی و استخراج اصول تربیت توحیدی براساس آموزه‌های قرآن و ائمه اطهارb است. یکی از چالش‌های اساسی و مسائل نظام تربیت رایج، عدم استقرار نگرش جامع توحیدی در متربی است که این نقیصه خود را در فضای پر تردید عصر حاضر بیش از گذشته نمایان کرده است؛ اگرچه به توحید به‌عنوان غایت نهایی تربیت اسلامی تأکید فراوان و مکرری شده است؛ اما نظام تربیتی رایج تنها در مراحل اولیه تربیت به ارائه مطالبی سطحی در باب توحید می‌پردازد و در سایر مراحل تربیتی به این اصل اساسی و بنیادین آنچنان که لازم و شایسته است توجه نمی‌شود. این مقاله با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنتاجی به واکاوی متون اسلامی در رابطه با توحید و تربیت می‌پردازد و مبانی و اصول تربیت توحیدی را براساس آموزه‌های قرآن و ائمه اطهارb استخراج می‌کند. با توجه به مبانی انسان‌شناسی توحیدی در مبنای فقر وجودی انسان، اصولی همچون اصل معرفت، ارتباط و اتصال، تمنا، پرهیز از کثرت‌گرایی، اخلاص و رضا و خشنودی بررسی و در ارتباط با مبنای صیرورت انسان به سوی خدا، به اصول انتخاب، همت بلند و اراده قوی، تناسب و هماهنگی، تعالی و استعلا، حرکت درونی و استمرار پرداخته شد و در پایان نیز اصول تذکر، محبت، گشودگی و زیبایی‌شناسی در رابطه با مبنای فطرت الهی و گرایش‌های درونی ویژه انسان بررسی گردید.

هنرهای سنتی، کارکرد تربیتی در حیطۀ دین و اخلاق داشته‌اند. این کارکرد ناشی از هماهنگی صورت با معنا بوده است. مناسبت صورت با معنا منجر به سیر از ظاهر به باطن شده و فرایند تعلیمی آن در این مرحله شکل می‌گیرد. یگانگی صورت و معنا در هنرهای سنتی دورۀ معاصر نادیده گرفته شده و به تبع، فرایند تعلیمی آن از دست رفته است. سؤال این است که جدایی صورت از معنا در هنرهای سنتی چگونه به وجود آمده و چه آسیب‌هایی را به دنبال داشته است؟ فرض آن است که نحوۀ آموزش و تأثیرپذیری هنرهای سنتی از نظام آموزشی و ملاک‌های ارزش‌گذاری تفکر غرب، این آسیب را به وجود آورده است. به جهت رسیدن به جواب، منابع به روش کتابخانه‌ای شناسایی و ویژگی‌های هنری دو بازۀ زمانی قدیم و معاصر مطابقت داده شده است. با تحلیل محتوایی، یافته‌های پیش رو به دست آمده است: اختلال در وحدت صورت و معنا ناشی از 1. جدا افتادن هنرمندان هنرهای سنتی از علوم دیگر؛ 2. نادیده گرفتن مراحل منطقی آموزش؛ 3. اهمیت شیوۀ شخصی به دلیل اصالت یافتن فردیت و نوآوری است. با توجه به دستاوردها، نتیجه مهم قابل ذکر، از دست رفتن وجه تعلیمی به واسطۀ اختلال در سیر از ظاهر آثار به باطن آنهاست.

هدف از این مقاله، نیازسنجی برنامه آموزشی بر اساس سبک زندگی اسلامی−ایرانی مقطع متوسطه است. روش تحقیق توصیفی−پیمایشی و جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه ناحیه‌های چهارگانه شهر کرج است که در سال تحصیلی 93−94 مشغول به تحصیل بوده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای از تعداد 28194 نفر کل جامعه آماری و براساس فرمول کوکران 379 نفر مطالعه شدند. شیوه گرد‌آوری اطلاعات، مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه محقق ساخته حاوی 70 سؤال بسته پاسخ از طیف لیکرت بود. جهت تأیید روایی پرسشنامه از روایی محتوایی و از نظر اساتید مجرب استفاده شد که سرانجام پس از اصلاح و تأیید روایی، برای کسب پایایی، پرسشنامه میان 30 نفر از دانش‌آموزان در دسترس توزیع شد و ضریب آلفای کرونباخ آن برابر 751/0 به دست آمد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از نرم‌افزار spssدر سطح آمار توصیفی از شاخص‌های فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از آزمون t تک نمونه‌ای استفاده شد. در این مقاله چهار بعد شامل مهارت‌های زندگی، بهداشت و ایمنی، فرهنگ و هنر، دینی و مذهبی بررسی شد. یافته‌ها نشان می‌دهد، به جز بعد مهارت‌های زندگی میان وضعیت موجود و مطلوب برنامه آموزشی در ابعاد دینی و مذهبی، بهداشت و ایمنی و فرهنگ و هنر تعادل برقرار نیست و به برنامه آموزشی نیاز وجود دارد.

درونی‌سازی و ترویج ارزش‌های اسلامی از جمله عفاف و حجاب نیازمند روندی مؤثر و تدریجی است که در ایران، آسیب‌های جدی در این فرایند مشهود بوده است. این مقاله درصدد ارائه مدلی نظری برای بررسی آسیب‌های روش تربیت عفاف در جامعه ایرانی است. پرسش اصلی این است که براساس چه مدل نظری می‌توان آسیب‌های تربیت عفاف در ایران را بررسی کرد؟ این مقاله با روش تحلیل محتوای متون دینی، آثار تربیت اسلامی و تحقیقات حوزه عفاف و حجاب و روش استقرایی به تدوین مدل و سپس با نظرسنجی از متخصصان علوم اسلامی، به سنجش اعتبار این مدل نظری پرداخته است. براساس نتایج تحقیق، متخصصان ضمن تأیید بررسی آسیب‌های تربیت عفاف در پنج حوزه خانواده، محیط‌های آموزشی، رسانه‌ها، نهادهای حکومت و موقعیت‌های مذهبی، تأثیر گویه‌های خانواده و محیط‌های آموزشی، را بالاتر از سایر حوزه‌‌ها ارزیابی کردند.

تربیت جنسی شاخه‌ای از تربیت است که به مباحثی نظیر کنترل و جهت‌دهی به میل جنسی، روابط سالم دختر و پسر، آمادگی برای ازدواج و آشنایی با حقوق و تکالیف خانوادگی می‌پردازد. هدف اصلی این مقاله، مقایسه دیدگاه‌های تنی چند از اندیشمندان مسلمان پیرامون تربیت جنسی و ارائه الگویی بر مبنای دیدگاه‌های آنان است. پارادایم پژوهش، کیفی و طرح تحقیق، غیر پیدایشی است. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، هشت نفر از اندیشمندان مسلمان مورد مطالعه قرار گرفتند. روش گردآوری داده‌ها اسنادی است؛ بدین معنا که ضمن مراجعه به متون و نوشته‌های منسوب به این صاحب‌نظران یاد شده، داده‌های مورد نظر استخراج و با استفاده از روش تحلیل محتوای رابطه‌ای، تجزیه و تحلیل شدند. سرانجام با استفاده از روش مقایسه مستمر داده‌ها، مقوله‌های تربیت جنسی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان در سه بخش اهداف، روش و محتوا، استنتاج شد و با مقایسه و تقابل آنها الگویی ارائه شد. هرچند اندیشمندان مسلمان دورۀ کودکی و نوجوانی را مدنظر داشته‌اند؛ اما تأکید اصلی ایشان آماده‌سازی جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که مباحث مربوط به اهداف و روش‌های تربیت جنسی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان، تطابق مناسبی با فضای فرهنگی عصر حاضر دارد؛ اما برخی از جنبه‌های محتوای تربیت جنسی مورد نظر آنها نیاز به تجدید نظر دارد.