جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکى از موضوعاتى که به لحاظ قرآن‌شناختى از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و مى‏توان گفت در زمان ما به‌صورت مسأله‌ای کلامى یا شبه‌کلامى مطرح شده است، موضوع «وحیانى بودن الفاظ و عبارات قرآن» است. این ادعا که تمامى الفاظ قرآن کریم اعم از حروف و کلمات عیناً وحى الهى است، مى‏بایست در قالبى علمى و استدلالى مطرح گردد. مقاله‌ی حاضر ضمن یادآورى گفته‏هاى تعدادى از متکلمین و حکماى اسلامى و دیگر اندیشمندان دینى و با استناد به برخى ادله عقلى، نقلى و به‌طور مشخص با استدلال بر شمار فراوانی از آیات قرآنى، در صدد اثبات این مطلب است، مدعایی که ناظر به یکی از اساسی‌ترین معتقدات اسلامی بوده و حائز اهمیت ویژه می‌باشد. گونه‌شناختی تلفیقی عقلی- نقلی و قرآنی و این‌که جایگاه لفظ در این بینش چگونه است، نگاه حاضر را فراتر از نگاه تعبّدگرایانه‌ی صرف به قرآن نموده است، بنابراین، این مقاله، پژوهشى است فلسفى - کلامى در حوزه‌ی وحى الهى و قرآن‌پژوهى که بر ادعاى وحیانى بودن الفاظ قرآن علاوه بر معانى آن، پافشارى دارد.

قیام سرخ جامگان یکی از مهمترین جنبش های مذهبی، سیاسی و اجتماعی ایرانیان بر ضد اعراب است. این جنبش در اوایل قرن سوم هجری به رهبری بابک خرمدین در آذربایجان شکل گرفت. گسترش جنبش و پایداری آن در درجۀ اول مرهون وجود آشفتگی و درگیری های داخلی در ارکان خلافت عباسی بود. سرخ­جامگان یکی از فرقه های خرمدینان بوده اند. در آن زمان نزدیکی آیین خرمدینان با اسلام به جایی رسیده بود که بسیاری از مؤلفان، خرمدینان را فرقه­ای از غلاة شیعه به حساب آوردند. دربارۀ عقاید بابک، رهبر سرخ جامگان می توان گفت که تقریباً تمام عقایدی که به فرقۀ مزدکیان و خرمدینان منسوب است را به بابک نیز نسبت داده اند، به اضافه ی عقایدی که در محیط زندگی او موجود بوده است.

عنصر مادی جرم سیاسی سوء نیت ندارد بلکه سوء ادراک دارد. بغی به معنای ظلم می‌باشد. بغی در شریعت اسلام می‌تواند جرم سیاسی محسوب گردد. عامل بغی به خیال خودش حسن نیت دارد و خدمت به جامعه می‌کند، اما در ادراکش اشتباه می‌کند. فقهای بزرگ شیعه غالباً باغی را کسی می‌دانند که بر امام عادل خروج کند، اما این معنا قابلیت توسعه دارد. برای مجازات بغی، عده‌ای آن را در زمرة حدود می‌دانند و عده‌ای خارج از شمول حد می‌دانند. البته حق این است که طبق نظر اسلام و عدالت اجتماعی با مجرم سیاسی به‌طور مشفقانه عمل گردد و او را رهنمون کنند. او باید از سوء ادراکی که دارد به راه راست هدایت شود، چرا که مشمول سوء نیت است و نه سوء ادراک.

ساختارشناسی سوره ها شیوه‌ای برای دستیابی به غرض سوره و فهم مفاهیم آیات است و شبهه‌ی پراکندگی و گسیختگی آیات را باطل می‌کند. سوره «طه» یکی از سوره‌های مکّی است که در اوج سختی‌ها و مشقّت‌های پیامبر (صلی الله علیه و آله) در امر تبلیغ دین و اشتیاق فراوان او برای هدایت مشرکان نازل شده است؛ لذا مهرورزی ربّ، نسبت به پیامبرش در سراسر سوره هویداست. گرچه گزارش­هایی از سیاق آیات سوره طه درکتب معتبر وجود دارد، ولی در این مقاله از طریق کشف ارتباط لفظی و محتوایی آیات، سیاق آیات این سوره بدست آمد و با توجه به اهداف سیاق­ها، سیر هدایتی و غرض اصلی سوره معلوم می­شود. سیر هدایتی سوره، توجه به ذکر می باشد. از فرآیند ذکر در این سوره چنین به نظر می رسد که ذکر، به معنای توجه به حضور در برابر ذات یکتای حق تعالی است؛ حضوری که مصون کننده از ابتلا به گناه بوده و تقواآور است، پس هدایت در گرو این حضور است. این هدایت، خشوع و تبعیت را در برابر قرآن و رسول و ولیّ او زیاد کرده، لذا سعادت در دنیا و آخرت را نصیب متقی می­کند.

برکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای «اسم» پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود «برکة» مطلق است. گسترة معنایی مشتقات برکت، شامل برکت در نسل، برکت در سرزمین، خیرات انبیاء، آب باران، خانة خدا و کتاب خدا می باشد. از جمله عوامل برکت­زایی می­توان ایمان و تقوا، اطاعت خدا، صدقه دادن و...را نام برد و از جمله موانع آن نیز شرک، انکار کتاب خدا و انبیاءالهی، اسراف و عدم انجام وظایف مقرره، مانند: پرداخت زکات و خمس و سایر موارد شرعیه، است.

یکی از مهم ترین مسئولیتهای مدنی در جامعه که بسیاری از مشمولین به قوانین تجاری را در بر می گیرد، تضامن در اشکال مختلف آن است. امروزه تضمین پرداخت اسناد تجاری بیشتر از طریق ضمانت به عمل می آید. دارندگان سند، خصوصاً بانک ها در هنگام دریافت آن از صادر کننده یا واگذارنده، ضامن معتبر طلب می کنند و امضاء می گیرند تا در مقابل اعطاء کننده تسهیلات مسئول پرداخت باشند. اینکه تضامن دارای انواع مختلف مسئولیت برای دارندگان آن باشد یا خیر و این مسئولیتها چه آثاری در اسناد تجاری دارند مورد سوال محققان این مقاله است که به تفصل به رفع این پرسش پرداخته است. به نظر می رسد که ضمانت در اسناد تجاری با توجه به مسئولیت های متعدد تضامنی دارای آثار متفاوتی باشد که در ذیل این مقاله به بررسی مفهومی و مصداقی آن نگاهی تحقیقی انداخته ایم.