جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمه و هدف: اخلاق، همان‌طور که از عواملی تأثیر می‌پذیرد در مقابل، بر برخی امور نیز مؤثر است. ازجمله مواردی که اخلاق بر آن تأثیرگذار است، عامل جسمانی مزاج است. نحوه تأثیرگذاری اخلاق بر مزاج به‌صورت تأثیرات مثبت و گاهی نیز به‌صورت تأثیرات منفی است. در این مقاله سعی شده چگونگی این تأثیرگذاری از دیدگاه آیات، روایات، دیدگاه فیلسوفان، علمای اخلاق و دانش پزشکی بررسی و تحلیل شود. افزون‌براین، تأثیر برخی صفات اخلاقی بر انواع مزاج نیز بررسی خواهد شد. با توجه به اینکه تا کنون پژوهش تخصصی در این زمینه صورت نگرفته است، افراد غالباً علت و چگونگی درمان بسیاری از بیماری‌های جسمانی و اختلالات مزاجی را که ناشی از رذایل و مشکلات اخلاقی است نمی‌دانند. این مسئله ضرورت پرداختن به این مسئله را روشن می کند. روش مطالعه در این پژوهش، توصیفی و تحلیلی براساس رویکرد کتابخانه‌ای بوده است که اطلاعات به‌دست آمده دسته‌بندی و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. این پژوهش نشان خواهد داد که تعالی اخلاقی باعث ایجاد تأثیرات مثبت، یعنی ایجاد اعتدال در مزاج و در مقابل رذایل و مشکلات اخلاقی نیز باعث ایجاد تأثیرات منفی، یعنی ایجاد اختلالات مزاجی در انسان می‌شود.

سکوت سازمانی از مباحث نوظهور در حوزه اخلاق و مدیریت رفتار سازمانی است. بیشتر نوشته‌های موجود، نادرستی اخلاقی آن را مفروغ‌عنه گرفته، درصدد تحلیل علل و عوامل آن برآمده‌اند. نوشتار حاضر ضمن نادرست دانستن آن پیش‌فرض و با الهام از «روش فرایندی اکتشاف نظریه اسلامی»، به دنبال اکتشاف حکم اخلاقی آن از نگاه اسلام است. دستاوردهای تحقیق نشان می‌دهد سکوت سازمانی به خودی خود نه خوب است و نه بد؛ بلکه «حسن فعلی» آن منوط به این است که 1. در خدمت اعتلای جامعه اسلامی و عزت مسلمین باشد؛ 2. از روی دوراندیشی پارسایانه صورت گیرد؛ 3. با اصل مشورت‌دهی و مشورت‌گیری منافات نداشته باشد؛ 4. با مسئولیت‌پذیری تعارض نداشته باشد؛ 5 همچنین هنجارهای کلانی مثل «عدالت»، «ظلم‌ستیزی»، «اعانه بر بِرّ» و «پرهیز از اعانه بر ِاثم» را نقض نکند. و درصورتی از «حسن فاعلی» و درنتیجه «حسن اخلاقی» برخوردار خواهد شد که به هدف قرب الهی و انجام وظیفه دینی صورت گرفته باشد.

مسئله منشأ ارزش اخلاقی، یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه فرااخلاق است. فیلسوفان اخلاق در مواجهه با این مسئله، دیدگاه‌های مختلفی اتخاذ نموده‌اند. برخی اندیشمندان اسلامی ازجمله محقق اصفهانی، عرف عقلا را واضع گزاره‌های اخلاقی دانسته‌اند. این پژوهش درصدد است با تأکید بر دیدگاه محقق اصفهانی به بررسی انتقادی نقش عرف عقلا در وضع گزاره‌های اخلاقی بپردازد. اگرچه ایشان بر اعتباری بودن گزاره‌های اخلاقی و وضع آن توسط عرف عقلا تأکید دارد، اما معتقد است آراء عقلا براساس بقای انسان و مصالح و مفاسد نوعی صادر می‌شود و با شروطی معتبر است. معناشناسی مفاهیم اخلاقی در دیدگاه مزبور خدشه‌پذیر است. همچنین این دیدگاه بر پایه دلایل درستی بنا نشده و از توجیه نهایی ارزشمندی بقای انسان و رعایت مصالح و مفاسد عاجز است.

مرتضی مطهری از منادیان برجسته اخلاق در ایران معاصر است. وی افزون بر کوشش‌های نظری گسترده برای استوار کردن پایه‌های نظری نهضت اسلامی، با نگارش آثاری به زبان ساده برای مخاطب عمومی در ترویج ارزش‌های اخلاقی خاصی نیز کوشید. اگر بنا باشد اندیشه اصلاحگرانه اخلاقی وی شناخته شود، مطالعه همین دسته از آثار وی ضرورت است؛ چراکه نشان می‌دهند از نگاه او ترویج کدام ارزش‌ها در ایران دهۀ 1350 ـ 1340، در اولویت قرار داشته، و از دیگر سو، در آستانه تحول اجتماعی بزرگ ایران، کدام نگرش‌های اخلاقی ترویج شده است. این‌میان، یک اثر برجسته و تأثیرگذار، کتاب داستان راستان اوست. در این مطالعه کوشش خواهد شد که تحلیل‌ها از جایگاه و کارکرد این کتاب از نگرشی انتقادی مرور، و آن‌گاه با تحلیل محتوای این کتاب، راهی فراسوی شناخت رویکرد شهید مطهری به اصلاح اجتماعی و درک اندیشه‌های اخلاقی وی جسته شود. با این مطالعه بناست که دریابیم قضاوت‌های عمومی و رایج درباره هدف تألیف، مخاطبان، و رویکرد کلی اثر چیست؛ همچنان‌که نسبت میان اندیشه مؤلف را با درک سنتی و رایج ایرانیان آن عصر از اخلاق اسلامی از یک سو، و از دیگر سو، با ارزش‌های طبقۀ دانشگاهی جدیدی که در آن عصر به تازگی شکل گرفته بود، بازخواهیم جست.

رعایت هنجارهای اخلاقی و بستر‌سازی مناسب برای اشتغال ایمن برای زنان و ملاحظه ظرفیت‌های زنان در رابطه با اشتغال یکی از عناصر مهم در کاهش آسیب‌های این حوزه است. تحقق امنیت اخلاقی و روان‌شناختی در رابطه با اشتغال زنان نیازمند برنامه‌ریزی عالمانه و هوشمندانه است. هدف پژوهش حاضر، معرفی مهم‌ترین راهبردهای اساسی در بهینه‌سازی اشتغال بانوان است. در این نوشتار با توجه به بهره‌وری از منابع مختلف کتابخانه‌ای و با روش توصیفی ـ تحلیلی، این نتیجه حاصل شد که عدم ملاحظه هنجارهای اخلاقی، غفلت از ظرفیت‌های روان‌شناختی زنان، کم‌ارزش‌انگاری نسبت به نقش‌های اولیه و اصلی زنان و اغماض به بهداشت روانی زنان در محیط اشتغال و تولید، می‌تواند مهم‌ترین آسیب‌ها را برای زنان و به دنبال آن برای خانواده و جامعه ایجاد نماید.