جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنی رَزین از خاندان‌های مشهور بربر در اندلس بودند که نیای آنها همراه با طارق بن زیاد وارد اندلس شده بود. آنها نخست به قُرْطُبَه و سپس به سمت ثغور رفتند و در سَهْله یا شَنْتَمَرِیّه شرقی از توابع شَنْتَبَرِیّه مسکن گزیدند. این منطقه در دوره امویان منطقه‌ای نظامی در ثغر اوسط بود و از این رو ساکنان آن می‌توانستند نقش مهمی در تداوم قدرت اموی در این منطقه ایفاء کنند. بنی رَزین و حاکمان آنها که همانند دیگر بربرها از عرب‌ها و حکومت اموی ناراضی بودند، نقش دوگانه‌ای در دوره امویان بازی کردند. آنها در عصر امارت و به ویژه خلافت، به قدرت امویان اندلس گردن نهادند؛ اما در اوایل قرن پنجم و با استفاده از ضعف حکومت اموی اعلام استقلال کردند و در شَنْتَمَرِیّه شرقی حکومتی مستقل تشکیل دادند. بنی رَزین و حاکمان آنها در قرن پنجم برای حفظ منافع خود هیچ‌گاه در مناقشات و اختلافات سیاسی همسایگان دخالت نکردند؛ اما با خلفای اموی از در مخالفت و ناسازگاری وارد شدند. رفتار حاکمان بنی رَزین مؤیّد این دیدگاه است که بنی رَزین همانند دیگر بربرها در زوال و سرنگونی حکومت اموی و تضعیف قدرت مسلمانان در اندلس نقش مؤثری داشته‌اند.

کتاب جوامع العلوم، تألیف سده چهارم در ماوراءالنهر دربردارنده اطلاعات مفیدی در زمینه تشکیلات حکومتی و اقسام علوم است. این اثر در زمینه‌های مختلف پژوهشی مورد استفاده قرار گرفته و دیدگاه‌های مختلفی درباره هدف نگارش و موضوع آن مطرح شده است. در این پژوهش، ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف و تطبیق آنها با مطالب و موضوعات جوامع العلوم، به نقد و ارزیابی این نظرات پرداخته شده و مشخص گردیده است که این اثر مجموعه‌ای از دانستنی‌های اخلاقی و علوم مرتبط با تشکیلات حکومتی است که برای دیوان‌سالاران رده‌بالا نگارش یافته.

ینی‌چریان مهم­ترین بخش ارتش پیاده­ نظام عثمانی بودند که در توسعه قلمرو این حکومت و تثبیت آن نقش برجسته­ ای داشتند. با وجود جایگاه و کارکرد نظامى آنان، نام‌هاى مناصب این دسته، کمتر نشانى از نظامی‌گرى دارد. برخی از عناوین مناصب ینی چریان را، اسامی مشاغل مربوط به مطبخ تشکیل می‌داد، در حالى‌که وظایف صاحبان این عناوین، ارتباطی با وظایف مشاغل آشپزخانه ­ای نداشت. بخش دیگری از این مناصب، عناوین مربوط به شکار و گروه پرورش سگ­های شکاری بود که بیانگر شغل آنان در دوره‌هاى نخستین عثمانى بود که به مرور زمان، وظایف پیشین آنان متروک شده و جز عنوان، نشانی از شکارگری نداشتند. برخی دیگر از نام‌هاى مقامات ینی­ چری، نیز ریشه در زبان­ های عربی و فارسی داشت که در قلمرو ترکان به‌لحاظ لفظ و معنا چندان تغییر کرد که میان این دست نام‌ها و وظایف دارندگان آن مناصب نمی‌توان ارتباطی یافت.

درباره برپایی جشن های متعدد در دربار عثمانی با اهداف گوناگون و از جمله برای نشان دادن قدرت و عظمت امپراتوری، اسناد،مدارک و گزارش های بسیاری برجای مانده است. این جشن ها که با مراسم و تشریفات بسیار و به مناسبت های مختلف مانند ختنه سوران، تولد شاهزاده، ازدواج های درباری و جز آنها برگزار می شد معمولا چندین روز به طول می انجامید و سلطان و صاحب منصبان در کنار انبوهی از مردم عادی در این جشن ها حضور می یافتند. در بین رفتارهای متنوع معمول در جشن های دوره عثمانی،اجرای برخی آیین های نمایشی موضوع قابل توجهی برای مطالعه است، از جمله اورتااوین و قره گوز که هر دو از هنرهای نمایشی قدیمی قلمرو عثمانی بودند. این دو نمایش، معمولا محتوایی کمیک داشتند و شخصیت های حاضر در آنها با گفت و گوهای طنزآمیز تماشاگران را به خنده وامیداشتند. در نوشتار حاضر با بررسی اسناد و مدارک به جا مانده از عصر عثمانی به ویژه اسناد تصویری و مینیاتورهای این دوره، از این دو آیین نمایشی عمده سنتی، وصف و شرحی انتقادی به دست داده شده است.

مؤسسه آموزشی سیفیه با عنوان رسمی الجامعة السیفیة، مرکز تعلیم و تربیت بهره ­ها، شاخه‌ای از اسماعیلیان داودی هند است. این مرکز آموزشی از آغاز شکل‌گیری تاکنون، نهادی مهم در تربیت اعضای جامعه بهره ­ها در سرتاسر جهان و عهده‌دار آموزش نیروهای مورد نیاز در ساختار تشکیلاتی دعوت این گروه اسماعیلی بوده است. مرکز اصلی الجامعة السیفیة در شهر سورت در ایالت گجرات در غرب هند است. به‌علاوه سه شعبه­ دیگر از این مرکز آموزشی در شهرهای بمبئی، کراچی و نایروبی فعالیت دارند. بهره‌های داودی از قرن 11ﻫ/17م بر آن شدند تا فعالیت‌های سنتی آموزشی خود را در قالب ساختار و تشکیلاتی منظم و هم‌خوان با نیازهای جدید جامعه ارائه کنند. از این رو مرکز آموزشی آن‌ها، هم زمان با تغییرات و تحولات عصر مدرن، رنگ‌ و بوی دنیای جدید به‌ خود گرفت و دانش‌های جدید پا به‌ پای علوم قدیم در برنامه‌های آموزشی الجامعة السیفیة گنجانیده شد. داعیان مطلق، به‌عنوان رهبران بهره ­های داودی، نقش اصلی را در تغییرات آموزشی و انتخاب مسیر جدید در الجامعة السیفیة بر عهده داشتند. امروزه، پیروان مذهب داودی با ثبت‌نام در شعبه‌های مختلف این مرکز آموزشی، پس از گذراندن دوران تحصیل و فراگیری علوم جدید و قدیم، چه در ساختار تشکیلاتی دعوت و چه در حفظ میراث فرهنگی این شاخه از اسماعیلیان، نقشی اساسی دارند. این مقاله در ابتدا به بررسی تاریخچه شکل­ گیری و گسترش الجامعة السیفیة و سپس به بیان ساختار آموزشی و نقش و اهمیت آن در میان جامعه­ بهره­ های داودی هند و دیگر مناطق بهره‌نشین می‌پردازد.

طباق، نخستین مرکز تربیتی و آموزشی در دوره مملوکی بود که وظیفه تربیت متصدیان امور اداری و نظامی دولت ممالیک را بر عهده داشت. نظام آموزشی طباق با سایر مراکز آموزشی متفاوت بود. برخلاف آموزش رسمی جامعه که از دوره ابتدایی در مکتب‌خانه‌ها شروع و در مدارس به پایان می‌رسید و در آنها مجموعه‌ای هماهنگ از دروس مقدماتی و عالی غیر نظامی آموزش داده می‌شد، در طباق اولویت اصلی با آموزش‌های نظامی، فنون رزم، کاربرد انواع سلاح‌ها، اسب‌سواری و مانند آنها بود. در این آموزشکده‌ها جز بردگان مملوک کسی اجازه حضور و تحصیل نداشت و بسیاری از سلاطین و امیران مملوکى دانش‌آموخته طباق بودند. هر طباق به طبقه خاصی از بردگان کم‌سن‌وسال و از ملیتى معین اختصاص داشت و فارغ‌التحصیلی از طباق آزادی رسمی از بردگی و دریافت سلاح و ادوات رزم و ورود به خدمات نظامى به عنوان سرباز را در پى داشت.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد. لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

شماری از پزشکان مسلمان در کنار طبابت به داروسازی نیز می­ پرداختند. محمد بن زکریای رازی (د 313ﻫ) یکی از پزشکانی است که بخش مهم و قابل توجهی از آثار خود را به داروسازی اختصاص داده است. در این نوشتار، به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استناد به مدارک و شواهد موجود، نقش و جایگاه رازی در علم داروسازی از طریق بررسی آثار دارویی او بررسی شده است. یافته‌هاى این پژوهش نشان می­ دهد رازی به‌سبب احاطه بر دانش کیمیا و آگاهی از خواص سنگ­های معدنی، توانست فراورده­ های شیمیایی جدیدی وارد علم داروسازی کند؛ هم‌چنین دستورالعمل­ های متعددی برای ساخت داروهای ترکیبی ارائه کرد که تا آن هنگام در بین مسلمانان بی­ سابقه بود. شیوه رازی در درمان بیماری‌ها، بسیار ساده بود و تا حد امکان به جای دارو، غذا تجویز می­ کرد؛ چه او به طبیعت داروها، سرد یا گرم، واقف بود و مضرات استفاده از داروها را نیز می­ شناخت. در دوره اسلامى وى نخستین پزشکى بود که از الکل برای گندزدایی، از جیوه به عنوان مسهل و از برخی ترکیبات دارویی در بی­ حسی استفاده کرد.