جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله به بررسی آیات 19 تا 24 سوره­ی الرحمن و نیز آیات 53 سوره­ی فرقان، آیه­ی 12 سوره­ی فاطر، آیات 30 تا 35 سوره­ی شوری و بخشی از آیه­ی 61 سوره­ی نمل که با این آیات موضوعی و مفهومی انطباق دارند، پرداخته و آنها را به صورت تخصصی از منظر جغرافیا تبیین کرده­است. بر اساس این تحقیقات، دو دریای ذکر شده در سوره­ی الرحمن و آیات مرتبط با آنها «اقیانوس منجمد شمالی و اقیانوس اطلس شمالی» می­باشند. برزخی که این دو دریا را از هم جدا کرده است «سرما» است و "نشات گرفته­هایی در دریا که همانند کوه هستند" همان «آیسبرگ یا کوه یخ» می­باشند. در آیات 30 تا 35 سوره­ی شوری داستان گروهی نقل شده است که به واسطه­ی کفری که مرتکب شده بودند، دچار مصیبت بزرگی شدند و خداوند به واسطه­ی یک شناور عظیم و کوه مانند، قدرت خود را به آنها نشان داده و آنها را مجازات کرد. با توجه به شواهد و قرائن ارائه شده، به نظر می­رسد این حادثه، همان حادثه­ی غرق شدن کشتی معروف تایتانیک باشد.

آن چه در این نوشتار به آن پاسخ داده شد، این است که؛ آیا در آموزه­های دینی می­توان مباحث آینده­پژوهی و آینده­اندیشی را جستجو کرد؟ و اگر در گستره­ی آموزه­های دینی، ظرفیت­های آینده­پژوهی­ یافت می­شود آیات و روایات با آن چگونه مواجه شده است و پیش فرض­های آن چیست؟ تکنیک­های مورد تأکید اسلام چه مواردی است؟ با مطالعه، تحلیل و بررسی آیات، روایات و کتب مربوط این نتیجه حاصل شد که اسلام، در ترسیم وضع مطلوب در آینده، همیشه از وضع موجود بهره جسته است و در آموزه­های دینی، برای رسیدن به وضع مطلوب، توجّه به همه­ی شرایط ضروری به نظر می­رسد. پیش­فرض­هایی چون عدم قطعیت آینده، نقش اراده در تکوین آینده­ی بشر، جایگاه امید در فرهنگ اسلامی، ... ؛ به همراه تکنیک­هایی چون سیره­ی معصومین، رؤیاهای صادقه و ... به عنوان مهمترین منابع آینده­پژوهی توصیه شده­اند.

اخلاق پژوهشی شاخه­ای از اخلاق حرفه­ای است که به بررسی مسائل اخلاقی در حرفه پژوهش می­پردازد. این شاخه اخلاقی، اصولی را در پژوهش مدنظر قرار داده است. از جمله1- اصول اخلاقی مرتبط با مشارکت کنندگان در پژوهش: رضایت آگاهانه شرکت­کنندگان، حفظ حریم خصوصی ، ناشناس بودن، محرمانه بودن، آسیب نرساندن، 2-اصول اخلاقی مرتبط با انتشار نتایج پژوهش: صداقت، همگانی بودن، 3 -اصول اخلاقی مرتبط با پژوهشگر: مسئولیت حرفه­ای، امانت داری، شهامت، پرداختن به مسائل جامعه، حقیقت­جویی، نقد­پذیری، نشاط، درک و فهم قوانین، سیاست­ها و مقررات، پاسخ­گویی. اما مسئله اساسی تحقیق این است که آیا در متون اسلامی و قرآنی- که درآن علم و دانش از اهمیت والایی برخوردار است- به اخلاق پژوهشی اهمیت داده شده است؟ لذا برای تحقیق درباره این موضوع مهم به بررسی آثار و تفاسیر قرآنی حضرت آیت الله جوادی آملی که از مفسرین قرآن کریم می­باشد، اقدام شد. روش این تحقیق کیفی بوده وبا تحلیل و تفسیر متون و منابع قرآنی انجام گرفته است. نتایج این تحقیق نشان داده است که در تفاسیر قرآنی به اصول اخلاق پژوهشی توجه مناسبی شده است.

داستان به عنوان یک شکل ادبی و هنری دارای شکل هندسی خاصی است که آن را از دیگر اشکال ادبی مانند قصیده، خطبه، مقاله و... متمایز می­سازد. معمولأ یک داستان هنری از این عناصر تشکیل شده است: طرح و پی­رنگ، شخصیت وشخصیت­پردازی، کشمکش، گفتگو، صحنه و صحنه­پردازی (زمان و مکان)، زاویه ­دید و درون­مایه. از میان این عناصر دو عنصر شخصیت­پردازی و گفتگو، رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند؛ بطوری­که نخستین هدف از گفتگو معرفی شخصیت است و در واقع یک راه خوب برای نشان دادن اینکه شخصیت کیست، همین گفتگوست. از آنجا که تحلیل همه­ی عناصر داستانی در داستان­های قرآن به مجال وسیعی نیاز دارد، در این پژوهش فقط به تحلیل و بررسی عنصر شخصیت­پردازی و رابطه­ی آن با عنصر گفتگو در داستان­های قرآن پرداخته شد و در نهایت این نتیجه حاصل شد که در داستان­های قرآن عنصر شخصیت پردازی متنوع است و پردازش شخصیت­ها با پیام خاص داستان و سیاق سوره می­باشد و اینکه درشخصیت­پردازی داستان­های قرآنی عنصر گفتگو نقش اساسی دارد، بطوری که مخاطب داستان­های قرآن از طریق گفتگوی طرفین به نوع شخصیت، عواطف، افکار و اعتقادات آن­ها پی می­برد.

هدف مقاله، تبیین اصل قرینگی در طبیعت، بر پایه‌ اندیشه اسلامی و بازبینی آن در معماری متناسب با این اندیشه است. روش کار مقاله متناسب با روش کار اندیشمندان اسلامی، استناد اصلی قرآن کریم، عقل و تجربه است. نتایج بر پایه مطالعات نظری بیان می‌دارد یکی از ویژگی‌های خالق طبیعت در خلقت خود، عارف بودن خالق به قرینگی اشیاء و نیازهای اشیاء برای در کنارهم بودن است و متناسب با آن معمار است که باید به قرینگی اشیاء عارف باشد تا بتواند به وظیفه الهی خود در آبادانی زمین(که همان قرین قراردادن اشیاء در کنارهم است) همت بگمارد. از این رو معمار بایستی به هدف اشیاء آگاه باشد و منظور خالق هستی را درک کرده و بر این پایه به معماری بپردازد. عقلانیت در معماری تمام هستی را یگانه و یکپارچه به هم مرتبط می‌بیند و قرینگی که هدف آن ایجاد حس وحدت در معماری است به این معنی است.

روش­های تربیتی وتبلیغی متنوعی برای پیشبرد اهداف دینی و توجه افراد جامعه به مقاصد دینی، مورد بهره­برداری قرار می­گیرد.بر این اساس، روش مقایسه در عرصه تربیت و تبلیغ قرآنی کاربرد وسیعی دارد.این روش ابعاد گوناگونی داشته و از جمله فواید آن، اثبات عقاید دینی، ایجاد تفکر صحیح و منطقی، تقریب مسایل غریبه به ذهن و مجاب کردن معاندان می­باشد همچنین مقایسه به اقسامی مانند مستقیم؛ شامل تفضیلی، جزء با کل، ظنّی، تمثیلی، جدلی، استفهامی، تشویقی، تنبیهی،، و مقایسه غیر مستقیم؛ مانند قیاس مضمر، مقایسه الگویی واز لحاظ شکلی به مقایسه ساده ومرکب تقسیم می­شود. از آن­جا که مقایسه مورد تایید فطرت و دانش بشر بوده و در سطوح مختلف مورد استفاده می­باشد،در این تحقیق سعی نموده­ایم ،تا این روش را از رهگذر آیات و برخی دیگر از منابع اسلامی مورد بررسی قرار داده وجایگاه آن را در میان سایر روش­ها مشخص نماییم.حاصل نهایی این مقاله آن است که چنان که قرآن نشان داده است، روش مقایسه می­تواند از بهترین و کارامدترین شیوه­های تربیت و تبلیغ باشد.

همانگونه که قرآن در مورد بسیاری از علوم روز جهان، دارای اعجاز علمی است، در مورد رویان شناسی نیز دارای اعجاز علمی است. قرآن، مرحله­هایی را برای فرآیند آفرینش انسان در ساختار رویان در رحم مادر ذکر می­کند که عبارتند از: منی، نطفه، علقه، مضغه، شکل­گیری ظاهری، شکل­گیری استخوان، روییدن گوشت، آفرینش روح و تولد نوزاد. این نوع از ذکر فرآیند آفرینش انسان به صورت گسترده و کامل در هیچ جای علوم بشری سابقه ندارد، به خصوص در زمانی که بشر از مانند این مسائل بی اطلاع بوده است و اگر هر یک از این مرحله­ها به تنهایی برای اثبات اعجاز علمی قرآن کافی نباشند، این نوع از ذکر فرآیند آفرینش، دلیل برای اعجاز علمی قرآن است.

مقوله تربیت از سه مولفه؛ مربی، متربی و پیام­های تربیتی تشکیل می­شود. مربی راه را به متربی نشان می­دهد و تلاش می­کند تا وی را به تربیت مطلوب برساند. برای رسیدن به نقطه مطلوب هر یک از مربی و متربی سهمی دارند. لازمه تربیت صحیح آن است که برخی تکالیف را مربی و برخی را متربی بر عهده بگیرند. یک مربی قبل از ورود در امر تربیت بایسته است نکاتی را لحاظ نماید تا بتواند متربی را به نقطه مطلوب برساند. در این تحقیق تلاش شده تا این نکات مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. تحقیق از نوع بنیادی بوده و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی با استناد به متون دینی(قرآن و روایات) به بررسی موضوع پرداخته است. نکته­هایی که مورد توجه مربی قرار می­گیرد عبارتند از: انتخاب روش صحیح، اصلاح شرایط، زمینه­سازی، تبیین ارزش­ها و اهمیت آن­ها، شفافیتِ تعالیم، برخورد غیر­مستقیم، تکریم شخصیت، تقویت مراقبت عمومی، تغافل، بهره بردن از زمان­ها و مکان­های خاص، مراعات مخاطب.

گزینش واژگان، چیدمان عبارات و اسلوب های بیانی سوره های قرآن کریم به گونه­ای هماهنگ و دارای متد است و واژگان، تعابیر و جملات سوره ها در راستای مفاهیم، معانی و اهداف آن سوره قرار دارد. بر این اساس سبک شناسی قرآن­کریم، همواره مورد توجه پژوهشگران و ادیبان قرار گرفته است. با توجه به این امر، پژوهش حاضر با تکیه بر دانش بلاغت که با سبک شناسی رابطه ای عمیق دارد، می کوشد تا به تحلیل و بررسی رابطه بین واژگان، مفردها، جمعها، تکرارها، تعریف­ها، تنکیرها و ساختارهای صرفی و نحوی مختلف و... در سوره تکویر بپردازد. در این راستا انتخاب کلمات و واژه‏های به کار رفته در جملات و عبارت‏های سوره تکویر به گونه‏ای هدفمند است که هر واژه با ساختار صرفی­اش در جایگاه خود در جمله قرار گرفته است؛ زیرا گزینش واژه‏های قرآنی به گونه‏ای انجام شده که اولاً، آوای حروف کلمات با همدیگر متناسب و از همین منظر، تلاوت قرآن کریم روان و آسان است. ثانیاً، معانی کلمات با یکدیگر هماهنگ و از لحاظ مفهومی نیز دارای بافتی منسجم است. به علاوه، کلمات نیز دارای فصاحت و عاری از عیوب بلاغی می­باشد. در سوره تکویر چیدمان کلمات و عبارات و نظم و موسیقی آنها، با معنا و مفهوم آیات، متناسب و هماهنگ است، به طوری که با خواندن آن می­توان تصویر برخی از حوادث را در آستانه قیامت و بعد از آن دریافت کرد.