جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تدئوس متز از فیلسوفان تحلیلی با ارائه ویژگی‌‌های ‌‌‌یک نظریه معنای زندگی، نظریه خود را با تکیه بر 1) تفکیک ساحات انسان به حیوانی و عقلانی 2) ارائه لذت و معنا به مثابه ملاک‌های ‌‌‌متناسب با دو ساحت فوق، سامان داده و بر این باور است که‌‌‌ اگر هر فرد انسانی اولا نوعی گرایش مثبت به خوبی، حقیقت و زیبایی یا دست کم، گرایش منفی به آنچه این حوزه­‌‌‌ها را تهدید‌‌‌ می‌کند، داشته باشد ثانیا گرایش مثبت و منفی وی مستلزم نقض ارزش‌های ‌‌‌اساسی اخلاقی مانند تحقیر دیگران نباشد ثالثا در ارزیابی معناداری زندگی فرد علاوه بر اجزاء زندگی، کل زندگی وی را نیز در نظر بگیریم، میتوان زندگی وی را معنادار دانست. اگرچه، نظریه وی توانسته است اولا معنای زندگی را از اخلاق و خوشبختی جدا سازد ثانیا تبیینی فراگیر از شهود انسان‌‌‌ها درباره معناداری زندگی انسان‌‌‌ها ارائه کند؛ ولی به باور وی، نتوانسته است تبیینی از پوچ‌‌‌گرایی و معناداری کمک به کاهش درد حیوانات ارائه دهد.

بطور کلی دیدگاه نصر درباره هنر به لحاظ ایجابی واجد چند مولفه اساسی است. در این مقاله ابتدا این مولفه­ها را برشمرده و توصیف کرده ایم، مولفه­هایی نظیر پیوند با سنت، امر قدسی، حقیقت هستی، کاربرد در زندگی و نظیر این­ها. به لحاظ سلبی نیز مولفه­هایی در آن قابل تشخیص است، نظیر تقابل با هنر مدرن، خالی بودن از جنبه فایده­گرایانه، عدم محوریت هنرمند و نظیر این­ها. پس از مرحله توصیف، درصدد پاسخ به این پرسش برآمده­ایم که کسی که در عصر حاضر، چه در مقام هنرمند و چه در مقام مخاطب اثر هنری، با هنر سر و کار دارد، اگر از منظر نصر به هنر بنگرد چه بهره‌ای خواهد برد؟ در این خلال، اعتبار و استواری دیدگاه نصر به نحو انتقادی آزموده شده است.

عنوان مقالۀ حاضر به دقیق‌ترین شکل پروبلماتیک اصلی آن را بیان می‌کند. در همین راستا، این متن از کاربردهای مختلف فرهنگ (پرورش، فرهیختن، تمدن و غیره) نزد نیچه آغاز می‌کند. نیچه، از نخستین متون جدی‌اش، برای مثال، زایش تراژدی، تا پاره‌نوشت‌های جنون‌آمیزِ واپسین روزهای پیش از جنونش، و حتی تا آخرین نوشته‌های منتشرنشدۀ ارادۀ معطوف به قدرت، همواره با «فرهنگ» درگیر بوده است. این درگیری اما نه درگیری با مفهومی در کنار سایر مفاهیم، بلکه چیزی ورای آن، یعنی مواجهه با تراکمی از کل نیروهای در حال نبرد است که ذیل یک نام واحدِ فراگیر مجتمع شده‌اند. در این راستا، ابتدا به دو وجه معنایی ایجابی و منفی فرهنگ نزد نیچه پرداختیم، سپس به میانجی ارائۀ تفسیری رادیکال و درونی‌سازیِ هر دو وجه مذکور، به لایه‌هایی از مواجهۀ انتقادی نیچه با فرهنگ وارد خواهیم شد و در انتها، بحث نیچه از فرهنگ را سکویی قرار دادیم برای اشاره‌ای مختصر به آنچه نیچه برای جهان امروز پیش‌بینی کرده بود: نیست‌انگاریِ محتومِ عصر ما.