جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرامرزنامه یکی از منظومه های حماسی ایران است که به یکی از جریانات زندگی فرامرز، فرزند رستم، در هندوستان پرداخته و این منظومه که تقریباً1550 بیت دارد، توسط سراینده ای ناشناس، که احتمالاً، از فرس آباد مرو بوده، در قرن پنجم سروده شده است و شرح جنگ آوری ها و دلاوری-های فرامرز را در هندوستان پیگیری می کند. سراینده فرامرزنامه، سعی بر این داشته که خود را پیرو فردوسی نشان دهد، و حتی خود را غلام فردوسی دانسته؛ ولی نتوانسته به اندازه فردوسی و شاهنامه تاثیر گذار باشد و نبردهای فرامرز، چون نبردهای پدرش اصلاً جنبه ملی و پهلوانی ندارد و برای رهایی پادشاه هند از چنگ دشمنانش است؛ اما این منظومه به دلیل ساختار زبانی و فکری دلنشینش، شایسته بحث و بررسی است و در این پژوهش برآنیم که علاوه بر نشان دادن تفاوت های فرامرزنامه با شاهنامه، به بررسی ابعاد این منظومه بپردازیم .

مقاله حاضر گزارشی است از نتایج اولیه بررسی های باستان شناسی استقرار های دوران اسلامی دشت تهران که با تاکید بر منابع تاریخی سعی گردیده است تا شاکله کلی استقرار های این دشت که یکی از مهم ترین کانون-های تحولات اجتماعی، تاریخی و فرهنگی در طول ادوار مختلف تاریخی است، مورد تجزیه و تحیل قرار گیرد وفراز و فرود هایی که شهر ری و نیز روستا های اقماری آن داشته اند در ارتباط با عوامل انسانی مثل درگیری های سیاسی یا مذهبی یا عوامل طبیعی مثل زلزله یا خشک-سالی در نظر گرفته شوند.همچنین، ارتباط بافت های استقراری و برهمکنش های اقتصادی و اجتماعی ساکنان دشت تهران، از منظر باستان شناسی، مشخص شده و به تعیین الگویی برای برقراری رابطه اجتماعی و اقتصادی استقرار های اقماری دشت تهران با شهر ری پرداخته شده است .در پایان مکانیزم های تولید فرآوده های کشاورزی محصولات صنعتی و غیر کشاورزی در دشت مورد توجه قرار گرفته است و نحوه تجارت و مبادله کالا بین جوامع روستایی با جوامع شهری در دشت تهران مورد بررسی قرار گرفته است.

باد درشاهنامه فردوسی، دارای دونقش وکاربرد مثبت ومنفی وبه گونه ای «ایزدی» و«اهریمنی» است. بادهای اهریمنی دررویدادهای شاهنامه، درتضاد با نورو روشنی و پاکی و درمقابله با نیروهای ایزدی می وزند. گاهی این بادها، ابزار اهریمن قرار گرفته وبا جادوگر ی دشمنان، برایرانیان فرو فرستاده شده اند وگاهی نیز دشمن یا «دیو»در شکل وهیئت باد موجب فریب یا آسیب پهلوانان گشته است. وزش تند وناگهانی این بادها، مانع پیشروی وحرکت سپاه ولشکر است. بادهای اهریمنی با برف وسرمایی کشنده نیز جلوه گر می شوند. مرگ وناخوشی نیزازپی آمدهای شوم این بادهای پلید است .بادهای اهریمنی درشاهنامه از نظر شکل وکارکرد، با بادهای ویرانگر دراسطوره های ایرانی ودیگر ملت ها، شباهت هایی دارند .

فانتزی و فرایندهای آن در ادبیات یکی از مباحث نو و قابل بررسی در گستره ادبیات فارسی به خصوص آثاری است که در ارتباط تنگاتنگ با اسطوره ها و حماسه ها قرار دارند ، از جمله مولفه های حیاتی در فضای وهم انگیز ، فانتزی جادو و جادوگریست . این مقاله تلاشی است برای دستیابی به نقاط تشابه و تفاوت کاربرد این مولفه در دو متن حماسی گرشاسپ نامه و بهمن نامه و سعی دارد ابتدا تعریفی اجمالی از فانتزی ارائه کند، پس از آن، مشخصات گرشاسپ و بهمن در دو منظومه مذکور بررسی شود و در نهایت، با ذکر شواهد مربوط، به مقایسه بسامد کاربرد جادو در دو منظومه بپردازد.

ایزدبانو در فرهنگ های مختلف باستانی دارای اهمیت فراوان است. کشف پیکرک های گلی الهه باروری از محوطه های مختلف باستانی دال بر این موضوع است. اَناهیتا از ایزد بانوان کهن ایرانی است. درگاهان نامی از این ایزدبانو نیامده است، اما در اوستای متاخر، یشت پنجم متعلق به اردوی سورا اَناهیتا است. گرچه اَناهیتا ویژگی های مشابهی با ایزدبانوی هندی سرسوتی دارد، اما صفات اَناهیتا در آبان یشت و هم چنین آثار برجای مانده چون تندیس های این ایزدبانو بازگوکننده تاثیر فراوان ایزدبانوی بابلی ایشتر در شکل گیری شخصیت اناهیتا در اساطیر ایرانی است. در این مقاله ویژگی های مشترک بین دو ایزد بانوی ایشتر و اَناهیتا و تاثیر ایزدبانوی ایشتر بر شخصیت اَناهیتا براساس منابع اساطیری، تاریخی و باستان شناسی بررسی شده است.