جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از مسائل بحث­برانگیز کلامی، شبهاتی در مورد عصمت حضرت موسیu است که مفهوم رؤیت خداوند یکی از آنهاست. آیه 143 سوره اعراف، از جمله آیاتی به­شمار می­رود که بحث رؤیت در آن مطرح شده است. مخالفان عصمت، این آیه را دستاویز خود قرار داده و اشکالی مطرح کرده و بر اساس این آیه می‌گویند: موسىu که مى­دانست خداوند نه جسم است و نه مکان دارد و نه قابل مشاهده و رؤیت است، چگونه چنین درخواستى را از پروردگار کرد؟ بنابراین موسی u در مورد این درخواست از خداوند دچار خطا و اشتباه شده است. این نوع تفکر، با عصمت ایشان منافات دارد. اما مفسران و متکلمان و روایات، این شبهه را مردود می­دانند و بر این نظرند که موسیu این درخواست را از زبان قومش بیان کرده است.

چیستی مفهوم حیات از دیرباز مورد توجه فیلسوفان و دانش‌مندان قرار گرفته است. یکی از علومی که با مفهوم حیات ارتباط تنگاتنگی دارد، زیست‌شناسی است. زیست‌شناسی، برای دست‌یابی به مفهوم حیات از دو رویکرد فهرست‌محور و دانش‌‌محور بهره می‌برد. در رویکرد فهرست‌محور ـ با پذیرش تمایز قاطع بین موجود زنده از غیرزنده ـ فهرست‌های متفاوتی از ویژگی‌های موجودات زنده ارائه می‌گردد. در رویکرد دانش‌محور که روش مناسب‌تری برای دست‌یابی به مفهوم حیات است، سعی می‌شود حیات درون شبکه‌ای از مفاهیم موجود در یک دانش خاص علمی تعریف شود. در حکمت متعالیه، حیات به عنوان نحوه‌ای از وجود در نظر گرفته می‌شود و با مساوق دانستن وجود با حیات، سلسله مراتب حیات یکسان با سلسله مراتب وجود می‌گردد و مرز قاطعی نمی‌توان بین موجود زنده با غیر زنده ترسیم کرد. در این مقاله، سعی داریم به این سؤال پاسخ گوئیم: آیا علم و فلسفه در واکاوی مفهوم حیات، ارتباط یا قرابتی با یکدیگر دارند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، گرچه مسأله حیات در فلسفه به عنوان یک امر متعالی و در بیولوژی در افق مادی مورد کنکاش قرار می‌گیرد؛ اما می‌توان در قلمرو عالم طبیعت، رابطه‌ای عام و خاص، در تعریف مفهوم حیات، بین علم و فلسفه ترسیم نمود.

در چند سوره از قرآن، مخالفان الهی بودن قرآن، به آوردن کلامی مانند قرآن دعوت شده‌اند. مطابق ترتیب نزول، تحدی در سوره­های إسراء، یونس، هود، طور و بقره صورت گرفته است. چهار سوره‌ی نخست در مکه، و سوره‌ی بقره در مدینه نازل شده است. بازه زمانی نزول این سور، برابر با یک سومِ میانی از طول 23 سال رسالت پیامبراکرم(ص) بوده است. بررسی تاریخی این آیات، به همراه آیات هم­خانواده - که قبل و بعد از این آیات نازل شده- الهی بودن متن قرآن را به صورت بسیار واضح به اثبات می­رساند. مهم­تر آن که، این بررسی نشان می­دهد حتی چنانچه تحدی قرآن به عصر پیامبر(ص) و به قوم او نیز منحصر باشد، عدم پاسخ‌گویی مخالفان پیامبر(ص) به این هماوردطلبی، خود بهترین شاهد بر اثبات الهی بودن قرآن است؛ حتی مخاطب امروزی قرآن نیز با نگاهی تاریخی به آنچه در موضوع تحدی اتفاق افتاده، می‌تواند به الهی بودن قرآن پی ببرد.

دانش تفسیر در بین دیگر دانش‌هاى اسلامى، جایگاه ویژه‌ای دارد و از همان آغاز، مسلمانان به‌گونه جدى بدان پرداخته‌اند؛ زیرا تفسیر، فهم و کشف بهترین سخن‌ها؛ یعنى سخن خداوند متعال است. از تفاسیر جدیدی که بر کتاب مسلمانان منتشر شده، می­توان به التَفسیر المُنیر فِى العَقیدَة وَالشَریعَة وَالمَنْهَجتألیف مفسر و قرآن­پژوه معــاصر، دکتر وَهَبَة زُحَیـلى اشاره کرد. این پژوهش، به بررسی و ارزیابی این تفسیر به شیوه نقد و تحلیل و روش کتابخانه‌ای می‌پردازد که موجب بیان تمایزات این تفسیر با سایر تفاسیر شده است. از جمله امتیازات آن می‌توان به بررسی مسائل معاصر اجتماعی، سیاسی و فقهی و آسانی روش نگارش اشاره نمود؛ هم‌چنین قِلَتِ مآخِذِ تفسیری قدیم و جدید، و کم بودن اِرجاعِ نقل‌قول‌های علمی، از معایب این تفسیر به شمار می‌رود.