جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرستش و بندگی از محوری‌ترین آموزه‌های قرآنی و اسلامی است. پرستش از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد، زیرا ناظر به هدف آفرینش انسان است. زندگی بشر بر مدار این حقیقت می‌گردد با توجه به فرمایش خدا در قرآن: ﴿ما خَلَقْتُ‏ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ﴾(ذاریات/56). به نظر می‏رسد واژه «عبودیت»- به دلیل کاربردهای آن- به مفهوم «بندگی»، «بردگی»، «مملوکیت» و مانند آن است. پرستش روحی است که به اعمال حیات می‌بخشد، و معبر اصلی هدایت فرهنگی است بدین صورت که هر فرد ناخودآگاه بر جامعه‌اش تأثیرگذار است رفتار هر فرد جامعه را نیز به جامعه آرمانی می‌رساند. در این نوشتار سعی شده تا ابتدا معنای عبودیت و فرهنگ و سپس تأثیر آن بر کمال مورد بررسی قرار گیرد. در برخی موارد برای کامل‌تر شدن بحث، روایاتی آورده شده است. از جمله نقش‌هایی که بر فرد و اجتماع دارد عبارت‌اند از تسلط معنوی- کمال فردی و اجتماعی- عاقبت به خیری و شهادت و... است. یکی از مواردی که عبودیت در آن نقش دارد، از خودگذشتگی است که در ارتباط با دیگران مفهوم پیدا می‌کند، بنابراین عبودیت در بخش اجتماعی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

حیات انسان در طـول تاریخ توأم بوده است با تقابل و تخاصم دو جبهـه حـق و باطل؛ اما این تقابل همـواره جنگ بیرونی در پی نداشتـه، اغلب گفـت‌وگوهایی را موجب شده است که هرچند در مواردی اهل باطل را به سبب لجاجت و عناد مجاب نمی­کـرد، به درخشش خورشیـد حقیقت در دل حاضران در مجلس گفت‌وگو و مخاطبان متن مکتوب آن در اعصار بعدی انجامیده است. با توجه به اینکه راه و شیوه مکتب اهل بیت(ع)- چنانکه از تعلیمات آن‌ها استباط می‌شود- همان راه فطرت بوده و قرآن کریم به عنوان بزرگ‌ترین پشتوانه ایشان در اجرای رسالت توحیدی و هدایتگری‌شان می‌باشد، لذا نویسنده این مقاله سعی نموده تا با استناد به آیات قرآن کریم و روایات، شیوه گفت‌وگوهای امام صادق(ع) در باب مهدویت را به عنوان اسوه و الگوی جبهه حقیقت تبیین نموده است به این امید که پیروان مکتب جعفری را در راه روشنگری و گسترش معارف بلند این مکتب و پاسخگویی به شبهات مفید باشد.

زنان در دوران جاهلیت فاقد کرامت انسانی لازم بودند و نگاه تحقیرآمیز یا ابزاری بدان‌ها، ایشان را مبدل به کالایی برای کامجویی و جلب منافع بیش‌تر نموده بود. با ظهور اسلام، ابعاد گسترده‌ای از احکام در راستای احیای کرامت زنان قرار داده شد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها، مسأله حجاب بود. فرهنگ سازی صحیح این مسأله در جامعه نیازمند درک صحیح و جامعی از این مقوله است که این ضرورت نگارنده را به تبیین کیفیت حجاب زنان در این تحقیق واداشته است. این تحقیق مشتمل بر واکاوی زینت زنان، کیفیت پوشش ایشان و کیفیت نگاه به آن‌ها بوده و نگارنده بدین نتیجه رسیده است که خداوند در وجود زن، زیبایی‌هایی را به ودیعت نهاده است که ابراز و اظهار آن در برابر دیدگان اجنبی، سبب فسادهای گسترده در حوزه فردی و اجتماعی خواهد شد. به همین سبب آیات و روایات شریفه به تبیین کیفیت پوشش زنان از ناحیه رسالت زنانگی و کیفیت نگاه بدان‌ها از ناحیه رسالت مردانگی پرداخته است تا این مهم تحقق پذیرد.

کاربست شخصیت‌های دینی و به ویژه قرآنی، یکی از شاخصه‌های بارز شعر معاصر عربی است. آن شاعران برای القای مفاهیم مورد نظر خود به شیوه غیر مستقیم از این شخصیت­ها بسیار الهام می­گیرند. حضرت مریم(ع) از جمله رمزهای دینی­ای است که شاعران با کمک آن به شیوه­ای نمادین به بیان تجربه معاصر خویش پرداخته­اند. در پرتو اهمیت مسأله، جستار حاضر می­کوشد با روش توصیفی- تحلیلی چگونگی حضور این رمز دینی را در شعر پنج شاعر برجسته معاصر عربی همچون محمود درویش، بدر شاکر سیّاب، عزالدّین مناصره، عبدالوهاب البیاتی و ممدوح عدوان مورد نقد و بررسی قرار دهد. پژوهش نشان از آن دارد که این شاعران بر آیه ﴿وهزّی إلیک بجذع النخلة تساقط علیک رطباً جنیاً﴾ تمرکز ویژه­ای داشتند و از خلال آن کوشیدند بر صبر و پایداری تأکید ورزند.

در ادیان اسلامی به خصوص دین مبین اسلام، لزوم استفاده از خوراکی‌های حلال و عدم استفاده از غذاهای حرام تأکید شده است که این امر می‌تواند بر رفتار و تربیت انسان تأثیرگذار باشد. در دنیای امروزی داشتن جسم و روح سالم، از الزامات رسیدن به سعادت دنیا و آخرت می‌باشد. بنابراین در این تحقیق پژوهشی، مروری بر دیدگاه اسلام به روی غذای حلال و تأثیری که در زندگی بشر داشته و در نهایت با نحوه تعیین غذای حلال از حرام و نکات افتراقی این مهم، به شرح نهادینه شدن آن به عنوان یک الزام در علوم اجتماعی امروز پرداخته می‌شود. علاوه بر آن، سهم بازارهای جهانی در این عرصه و رقابت در بین کشورهای مسلمان نشین نیز شرح داده شده است. همچنین با مروری بر احادیث و روایت‌های دین مبین اسلام، پیشنهاد جهانی شدن نشان غذای حلال در کلیه نقاط دنیا، بحث و بررسی می‌شود.

بینامتنی، یکی از موضوعات مهم نقد ادبی، نظریه‌ای است به منظور خوانش عمیق‌تر متن ادبی و دستیابی به ناگفته‌های آن. بر اساس این نظریه، هر متنی، آگاهانه یا ناآگاهانه، زایش و بازخوانشی از متون پیش از خود یا معاصر با خود است. قرآن کریم یکی از متونی است که سروده‌های بسیاری از شاعران با آن پیوند و ارتباط برقرار نموده است؛ از جمله این شاعران اخطل تغلبی، شاعر نامدار دوره اموی است که تعابیر و مفاهیم قرآنی را به گونه‌ای هنرمندانه و با خلاقیتی خاص در اشعار خود به کار برده و باعث جذابیت و تأثیرگذاری فوق العاده اشعار خود شده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین انواع نمونه‌های بینامتنی قرآنی در اشعار اخطل با روش تحلیلی- توصیفی به تحلیل انواع روابط بینامتنی موجود در اشعار استخراج شده از وی با قرآن پرداخته است. بررسی اشعار اخطل گواه این است که وی گاه مضمون یا مفهوم آیه یا آیاتی از قرآن کریم را منبع الهام خویش قرار می‌دهد و گاه در ساختار جملات و موسیقی ابیات از آیات قرآنی بهره می‌گیرد و گاه به داستان‌های قرآنی اشاره می‌کند تا به اثر ادبی خود صفت قداست و ماندگاری بخشد.

خداوند رزاق نه‌تنها رزق انسان‌ها بلکه تمام موجودات را بر خود فرض کرده است با این تفاوت که وسعت و ضیق رزق انسان‌ها عوامل گوناگونی دارد که بسیاری از این عوامل به عملکرد آنان برمی‌گردد. رزق مادی در قرآن شامل مایحتاج زندگی و رزق معنوی مصادیق متعددی چون عمر با برکت دارد. در قرآن کریم رفتار انسان نسبت به روزی‌ها در استمرار، بسط، قطع و قبض آن‌ها دخالت دارد؛ موضوعی که در عهدین نیز آمده است و از آنجا که جوهر اصلی اسلام، یهودیت و مسیحیت یکی است، آموزه‌های این ادیان که در کتب آسمانی‌شان متبلور شده، شباهت‌هایی دارند. این مقاله به روش تطبیقی- تحلیلی به بررسی عوامل قبض و بسط رزق در قرآن و عهدین می‌پردازد. قرآن و عهدین روزی رسان را خداوند معرفی کرده و از مهم‌ترین عوامل بسط رزق در هر دو، اطاعت از خدا و از مهم‌ترین عوامل قبض آن سرپیچی از فرامین الهی ذکر شده است.

با در نظر گرفتن اینکه اهمیت خوابگاه در محدوده وظایف اجتماعی تعلیم و تربیت است، و دانشجویان بسیاری از وقت خود را خارج از کلاس درس و در محل اقامت خود، یعنی خوابگاه‌های دانشجویی می‌گذرانند، این موقعیت می‌تواند به یکی از بهترین پتانسیل‌ها برای بهره‌وری تبدیل شود. با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، می‌توان به منابع متعدد و صحیحی برای گذراندن اوقات فراغت دست یافت، که برای هم فرد و هم جامعه نیز مؤثر و مفید باشد. از جمله راه‌های گذراندن اوقات فراغت با توجه به منابع اسلامی و آیات و روایات قرآنی و همسو با مدیریت وقت در دانشجویان، عبادت خداوند، خواندن کتاب، ورزش، گردشگری، فعالیت سیاسی و مباحثه و گفت‌وگو است. بدین‌ترتیب، دانشجویان به ویژه دانشجویان خوابگاهی، از نظر نحوه زندگی، گذراندن وقت و شرایط گذراندن زمان، نسبت به بقیه متفاوت هستند. بنابراین، با تکیه بر این اصول و توجه به نوع و نحوه زندگی دانشجویان خوابگاهی، به عنوان نیروهای بالقوه برای رشد و تعالی جامعه، می‌توان با مدیریت صحیح وقت و اوقات فراغت در آن‌ها، به پیشرفت و تعالی جامعه کمک کرد.

بر اساس قواعد حقوقی و فقهی اسلام قذف، اهانت و افترا به مسلمانان و حتی غیر مسلمانان از سایر ادیان الهی ممنوع است. این ممنوعیت تا اندازه‌ای است که برای برخی حد یا تعزیر مقرر شده است. جرم انگاری توهین به مقدسات در حقوق اسلام، همانا برخورد با عواملی است که «نظم و اخلاق عمومی» را به مخاطره می‌اندازد و در زمره «جرایم علیه حیثیت معنوی اشخاص» محسوب می­شود؛ زیرا در یک جامعه دینی، به ویژه جامعه مبتنی بر حکومت دینی، با توجه به تعلق خاطر شدید افکار عمومی پیروان ادیان الهی به مقدسات و رهبران دینی، که علاوه بر داشتن شخصیت حقوقی خاص، از شخصیت حقیقی ویژه­ای نیز برخوردارند، چگونه ممکن است اهانت به مقدسات را روا شمرد. اولین و مهم­ترین مستند در این زمینه قرآن کریم است؛ از این رو نگارندگان در این مقاله با رویکرد مطالعات قرآنی با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی به واکاوی حقوقی و فقهی توهین به مقدسات از آیات قرآنی پرداخته­اند.

فلسفه وجودی دولت و دستگاه‌های دولتی، ارائه خدمت عمومی است و در این راستا ممکن است میان منافع عمومی و حقوق مالکانه تعارض به وجود آید. در چنین شرایطی اولویت با منافع عمومی بوده و تملک نیز به‌ عنوان یکی از مصادیق اعمال اداری دولت، مبتنی بر نظریه خدمت عمومی است چراکه تملک در مقام رفع تزاحم میان مصالح جمعی و منافع فردی و به دلیل تأمین خدمت عمومی تحقق می‌یابد و اعمال قواعد ترجیحی حقوق اداری در تملک نیز به پشتوانه همین ارائه خدمت صورت می‌گیرد. اما سؤال اساسی که در این مقاله مطرح و مورد بررسی قرار گرفته این است که مبانی فقهی و منابع حقوقی تقدم منفعت عمومی بر حقوق مالکانه چیست؟ مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی سؤال مورد اشاره پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داد تقدم منفعت عمومی بر مالکیت خصوصی بر پایه منافع عمومی در فقه پذیرفته شده و قواعدی چون قاعده ولایت بر ممتنع، قاعده لاضرر و انفال از مهم‌ترین قواعد و اصولی فقهی هستند که در تقدم منفعت عمومی بر حقوق مالکانه در نظام حقوقی ایران تأثیرگذار بوده است.