چکیده :
مفسران فریقین، در آیهی 17 سورهی هود، در خصوص مصداق «صاحب بیّنه» و «شاهد»، دیدگاه‌های متفاوتی بیان کرده‌اند که دلیل اصلی این اختلاف، رویکرد متفاوت شیعه و عامه نسبت به روایات تفسیری اهل بیت (ع) و صحابه و تابعین است؛ چنانکه از نگاه شیعه، تنها سخن معصومان حجّت است و با توجه به معصوم نبودن صحابه و تابعین، دیدگاه تفسیری آنان حجیّت شرعی ندارد؛ در حالی که اهل تسنّن قول صحابه را حجّت و اثر گذار می‌داند.
از آنجایی که این اختلاف تأثیر چشمگیری در فهم صحیح آیه دارد؛ لذا تحقیق پیشرو با هدف دستیابی به تفسیر صحیح این مصادیق، به روش توصیفی-تحلیلی، پس از ذکر دیدگاه مفسران دربارهی مصداقِ «صاحب بیّنه» و «شاهد»، روایات تفسیری شیعه‌ی امامیه و عامه را مورد اشاره قرار داده و پس از بررسی آنها، نظر صحیح را بیان کردهاست.
یافتههای پژوهش حاضر حاکی از آن است که مصداق انحصاری «صاحب بینه»، پیامبر اعظم (ص) است؛ زیرا روایاتی که مصداقِ صاحبْ بینه را پیامبر(ص) معرفی می‌کند؛ افزون بر شهرت و کثرت، قول معصوم(ع) است و روایاتی که مصداقِ صاحب بیّنه را مؤمن معرفی می‌نماید؛ قول یک مفسر تابعی است و چنین قولی نمی‌تواند هم‌ردیف تفسیر معصوم (ع) باشد.
همچنین در خصوص مصداق «شاهد» اقوالی همچون: قرآن، رسول خدا (ص)، لسان رسول‌‌الله(ص)، جبرئیل (ع) یا ملک تأیید کننده‌ی پیامبر (ص) به دلایلی مانند: ضعف سند، مغایرت با ظاهر و سیاق آیه و ناسازگاری با مفهوم آیه، مورد پذیرش قرار نمی‌گیرند؛ بلکه بر اساس روایات معتبر، مصداق صحیح شاهد حجّت الهی است.
درحقیقت آیهی مذکور، در مقام بیان عصمت، خلافت و امامت ائمه هدی (ع) میباشد.
in the 17th verse of surah hood, the shiite and sunni commentators have expressed different views regarding the example of "sāhib bayyina" and "shāhid".
the main reason for this difference is their different approach to exegetical traditions of ahl al-bayt (as), companions, and followers; shi'as accept only words of the infallibles (as), and due to the lack of innocence in companions and followers, they do not rely on their words.
in contrast, sunnis consider the words of the companions to be authoritative and effective.
since this difference has a significant effect on the correct understanding of a verse, this research aims to achieve the correct interpretation of these examples, based on a descriptive-analytical method.
accordingly, after mentioning the commentators’ point of view on the examples of "sāhib bayyina” and "shāhid”, both the shiite and sunni exegetical narratives are mentioned and examined to reach the best opinion.
findings show that the exclusive example of "sāhib bayyina” is the great prophet (pbuh); the narrations introducing the example of sāhib bayyina as the prophet, are reported from the infallibles (as), in addition to their fame and abundance.
but traditions introducing the example of sāhib bayyina as a believer, are attributed to a follower exegete, which cannot be the same as an infallible interpretation.
also, regarding the example of “shāhid,” examples such as the qur’an, the messenger of god, the tongue of the messenger of god, gabriel, or malek confirming the prophet, are not accepted, because of their weak sanads, a contradiction to the appearance and context of the verse, and incompatibility with the meaning of the verse.
rather, according to authentic narrations, the correct example of the “shāhid” is the divine hujja.
this verse expresses the infallibility, successorship, and imamate of the imams.
نویسنده :
فاطمه مرادی ، محمدرضا سازمند
منبع اصلی :
https://tqh.alzahra.ac.ir/article_5815_b9cae80b7b9917aea88dcfb05f628128.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(تحقيقات علوم قرآن و حديث - سال 1401- دوره 19- شماره 4- از صفحه 117 تا 149)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
آیه 17 سوره هود مصداق صاحب‌بیّنه مصداق شاهد روایات تفسیری حجّت الهی
کلیدواژه‌ها [English]
Verse 17 of Surah Hood the Example of Sāhib Bayyina the Example of Shāhid Exegetical Narrations Shiite and Sunni Narrations Divine Hujja