چکیده :
سبک صحیح زندگی دارای مبانی اعتقادی و فلسفی نظیر عقلانیت، معنویت، اعتدال و...
است.
عقلانیت در بین متفکران غربی به‌عنوان ابزار تأمین اهداف صرفأ مادی، تقویت‌کننده نظام سرمایه‌داری، نفی‌کننده قدرت ماورایی، متعارض با دین و تعبد به دین تفسیر شده که نمی‌تواند مبنای سبک زندگی دین صحیح باشد.
درحالی‌که اگر عقلانیت به‌صورت جامع و متعالی ملاحظه گردد، سبک زندگی مبتنی بر آن رشد همه‌جانبه فرد و جامعه را در همه ابعاد در پی دارد و برآیند آن، تحقق تمدن نوین اسلامی می‌باشد.
در نوشتار حاضر، ضمن تبیین اصل عقلانیت متعالی و تفاوت آن با عقلانیت‌های رایج، ویژگی‌های آن در سه سطح تشریح شده است.
ویژگی‌های آن در سطح شناخت، عبارتند از: بهره حداکثری از منابع شناخت، حقیقت‌محوری، معطوف به امنیت، آرامش و یقین، حجیت قواعد منطقی، توجه به داده‌های یقینی علوم، انتخاب تبیین احسن، تکیه به شناخت‌های بدیهی، مرزبندی بین قلمرو تجربی و معارف فلسفی و وحیانی.
ویژگی‌های آن در سطح اخلاقی نیز عبارت است از: دارا بودن نظام ارزشی و فراگیر، انسجام درونی، قابلیت تبیین عقلانی، توجه هم‌زمان به حسن فعلی و فاعلی و توجه به رتبی بودن ارزش‌ها.
ویژگی‌های عقلانیت در سطح ابزاری و معیشتی عبارتند از: هدف‌مندی، انتخاب وسیله مناسب برای اهداف، گزینش عقلانی در قلمرو احتمالات، توجه به سود مورد انتظار، اعتدال و میانه‌روی.
روش تحقیق در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی است.
a sound lifestyle depends on doctrinal and philosophical principles such as rationality, spirituality, moderation and the like.
with western scholars, rationality is interpreted as a means for meeting material needs, capitalism, negation of metaphysical power, opposing religion and religious devotion; therefore, it cannot be used as the foundation for a sound religious lifestyle.
however, were rationality regarded transcendent and comprehensive, it would lead to a progress in all dimensions of individual and social lifestyle thus to the realization of islamic civilization.
in their paper, the authors have explained transcendent rationality and its deference from current rationalities.
the characteristics of such rationality are clarified at three levels.
at the cognitive level, they are: maximum use of the sources of knowledge, truth-centeredness, security, peace and certainty, the authority of logical rules, consideration of well-founded science-data, the choice of best explanation, reliance on self-evident knowledge, and demarcating borders between the scope of experience and the revealed and philosophical teachings.
at the moral level, they are: a wide system of values, internal coherence, capability of rational explanation, considering both good act and good intention of the agent, and that the system of values is hierarchical.
at the instrumental level and livelihood, they are: purposefulness, the choice of proper means for aims, the choice of rationality in the case of different probabilities, considering the expected profits, and moderation.
the adopted method is analytic-descriptive.
نویسنده :
سید مجید موسوی ، محمد رضاپور
منبع اصلی :
http://fhi.hekmateislami.com/article_165804_518307fec9453a4ee6d2968159b5fd83.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(حکمت اسلامی- سال 1401- دوره 9- شماره 3- از صفحه 47 تا 68)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
عقلانیت متعالی عقلانیت ابزاری عقلانیت دینی سبک زندگی
کلیدواژه‌ها [English]
transcendent rationality instrumental rationality religious rationality lifestyle