بررسی و تحلیل جامعه شناختی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضاهای عمومی (مطالعه‌ای در میان زنان ساکن تهران) | کتابخانه مجازی الفبا

بررسی و تحلیل جامعه شناختی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضاهای عمومی (مطالعه‌ای در میان زنان ساکن تهران) | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
بررسی و تحلیل جامعه شناختی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضاهای عمومی (مطالعه‌ای در میان زنان ساکن تهران)
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
بررسی و تحلیل جامعه شناختی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضاهای عمومی (مطالعه‌ای در میان زنان ساکن تهران)
ویرایش اثر
پدیدآورندگان :
مریم قاضی‌نژاد (استاد راهنما رساله تحصیلی)
منصوره اعظم آزاده (استاد مشاور رساله تحصیلی)
فرشته شاکری (نویسنده)
وضعیت نشر :
ایرانداک ،
چکیده :
ترس از جرم در میان زنان به یک نگرانی عام در سطح جوامع دنیا تبدیل شده و سبب گردیده تا صاحبنظران و محققان در حوزه های مختلف، در ایران و سایر کشورها به ریشه یابی و تحلیل مسئله و ابعاد مختلف آن بپردازند. تحقیقات نشان می دهد، علی رغم اینکه زنان به میزان کمتری قربانی جرائم مختلف می گردند، اما ترس بیشتری را به لحاظ ذهنی تجربه می کنند و در حیات اجتماعی خود احساس ناامنی بیشتری را نسبت به مردان دارند. پژوهش حاضر در پی آن است تا ترس زنان از جرم را از دیدگاه جامعه شناختی بررسی کرده و عوامل تأثیر گذار و همچنین پیامدهای آن را به بحث بنشیند. این تحقیق علاوه بر مسئله ترس از جرم، به ترس از رفتارهای غیر مدنی که همان مزاحمت ها و بی نزاکتی های خیابانی است، اشاره می کند. این تحقیق در پی پاسخ به این پرسش می باشد که در فضا و عرصه عمومی جامعه، چه ویژگی ها و خصایصی به لحاظ ساختاری و همین طور کنش گرانی که در این عرصه وجود دارند، برای زنان آسیب زا و آزار دهنده است و ناامنی اجتماعی را برای آنان به دنبال دارد. تحقیق با روش کیفی و ابزار مصاحبه عمیق صورت گرفته است. جامعه آماری شامل زنان 18– 55 ساله ساکن تهران هستند که از میان آنها، نمونه ای در دسترس به حجم 40 نفر انتخاب گردیده است.نتایج مصاحبه های عمیق نشان می دهند که عوامل محیطی و فضایی ( تاریک و خلوت بودن مکان ها )، ترس از آسیب فیزیکی و تجاوز جنسی، عدم مراقبت، ضعف کنترل نهاد های امنیتی بر فضای عمومی، تجربه پیشین بزه دیده گی، تسلط مردان بر فضا، جامعه پذیری جنسیتی زنان و طرد های فضایی و اجتماعی زنان در شهرها از مهم ترین علل ترس زنان از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضای عمومی جامعه بوده اند. در مجموع بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که فراتر از علل مذکور و علی رغم شرایط فردی، اجتماعی و محیطی زنان مورد مطالعه، ترس زنان از جرم و رفتارهای غیر مدنی، ریشه در جنسیت اجتماعی و جامعه پذیری جنسیتی آنان دارد که هویت جنسی زنان را برجسته و بر هویت انسانی و مدنی آنان مسلط ساخته است و از این طریق موجب آسیب و آزار دیده گی عینی زنان در فضای عمومی و به تبع آن، تولید ساختار ذهنی مشترک در زنان و دختران، یعنی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی، احساس ناامنی و نگرانی از حضور و فضای عمومی انجامیده است که حاصل نهایی آن، طرد ارادی و کنار کشیدن زنان از عرصه عمومی خواهد بود.1-1- مقدمه و طرح مسأله :از دیر باز بین مفهوم شهر و جرم، ارتباط تنگاتنگی بوده است. شهر به لحاظ توسعه درونی و کارکردهای متنوع و جدید آن، پدیده ای کاملا نوین تلقی می شود. امروزه زندگی شهری دشواریهایی را برای انسان پدید آورده است. یکی از این دشواریها، مسئله جرم و راههای مقابله با آن است. جرائم شهری در روال عادی فعالیت های انسانی اختلال ایجاد کرده و یک تهدید برای ساز و کار طبیعی و هنجارهای زندگی شهری است. این تهدیدها، امنیت افراد را در جامعه - که به مفهوم کلی آزادی و رهایی از ترس و خطر و احساس ایمنی از هر گونه تهدید است - به چالش کشیده و به گسترش ناامنی در جامعه دامن می زند. ایده امنیت انسانی که در آن آحاد جامعه بشری، حریم خویش را از هر گونه تعرض و تهدیدی، آزاد، رها و ایمن حس کنند، آرمان والایی است که انسان ها همواره در انتظار نیل به آن هستند. مسئله امنیت اجتماعی و عوامل و موانع آن از جایگاه مهمی در همه جوامع برخوردار است. از دیگر سو، این مفهوم با تمام حوزه های فعال زندگی فردی و اجتماعی سروکار دارد. امنیت اجتماعی در بستر جامعه شکل می گیرد و هدف آن حفظ و تداوم و تکامل شرایط قابل پذیرش برای گروهها و افراد است و از این جهت تضمین امنیت و آرامش در اجتماعات انسانی، لازم و ضروری است، چرا که حیات انسان در گرو آنهاست و اختلال در ساز و کار آنان موجب ناامنی و پریشانی احوال فردی و جمعی خواهد بود. یکی از شاخص های مهم این مفهوم، ترس از جرممی باشد. از نظر بسیاری از محققان "ترس از جرم" به طور خاص، مسئله ای شهری است که تأثیر قابل توجهی بر نارضایتی شهری دارد. از طرف دیگر ترس از جرم در همه افراد یکسان نمی باشد. بر طبق نظر استانکو(1992)، زنان به طور ثابتی سه برابر بیش از مردان می ترسند. همچنین در پیمایش ملی که در سال 1386 توسط مرکز مطالعات کودکان، نوجوانان و جوانان دانشگاه الزهراء صورت گرفته است، یافته ها حاکی از آن است که میزان احساس امنیت، در مکان های عمومی در میان زنان با میانگین (18/4) و مردان با میانگین (78/5)؛ در معابر عمومی ( شامل گویه های هنگام رفت و آمد در خیابان های شلوغ، هنگام رفت و آمد در کوچه های خلوت، در محیط های تفریحی و ورزشی، در وسایل نقلیه عمومی و در مسافرت های بین شهری) در میان زنان با میانگین (05/5) و در مردان با میانگین (11/6) بوده است. لذا می توان گفت که میزان احساس امنیت در میان زنان و مردان اختلاف معناداری وجود دارد که نمی توان آن را جزئی یا تصادفی قلمداد کرد.در واکاوی جامعه شناختی و جستجوی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با ترس از جرم در میان زنان، با این قضیه مواجه خواهیم شد که این پدیده، مسئله ای اجتماعی و انعکاسی از موقعیت اجتماعی زنان در ساختارهای جنسیت و قدرت است. زنان در مقایسه با مردانی که در همان جایگاه اجتماعی زنان جای دارند، از منابع مادی، منزلت اجتماعی، قدرت و فرصتهای تحقق نفس کمتری برخوردارند. بر این اساس، نابرابری در اصل مبتنی بر تفاوتهایی است که جامعه در رفتار و برخورد با افراد بین آنها قائل می شود و علت این فرق گذاری، مشخصه هایی همچون طبقه اقتصادی و نژاد و قومیت و جنسیت و دین است که به طریق اجتماعی تعریف شده اند (گرب، 1381: 11)با توجه به این مطالب، می توان گفت که زنان نه تنها در جایگاه و موقعیت نابرابری با مردان قرار دارند، بلکه فرایند جامعه پذیری و شکل گیری هویت های اجتماعی خاص، این موقعیت نابرابر را هر چه بیشتر تقویت و باز تولید می کند. زنان در پروسه جامعه پذیری، هویتویژه ای پیدا می کنند که تنها بر جنسیت آنان تکیه دارد. چنین هویت یا تعریفی از زن، هنگامی که محور اصلی شناسایی و برخورد جامعه با زنان قرار می گیرد، تعامل انسانی با زن در اجتماع را مخدوش و به اشکال مختلف، آنان را در معرض تعرض و آسیب دیده گی و ترس و دلهره مزمن ناشی از آنها قرار می دهد. مسئله ای که در حال حاضر، جوامع مختلف، درگیر آن بوده و مورد توجه صاحبنظران و محققین و مدیران اجتماعی و فرهنگی در کشورهای مختلف می باشد. مانند سایر کشورها، چند سالی است که در ایران به مبحث ترس از جرم توجه خاصی می شود و نشان می دهد که حال حاضر به این موضوع، به عنوان یک مسئله اجتماعی نگریسته می شود. زهرا میر حسینی (1387) در پایان نامه خود نشان می دهد که در شهر تهران مهمترین جلوه ترس زنان از جرم در قالب ترس از اجتنابات فضایی آشکار می شود، بدین معنا که مکانهای تاریک، ناشناخته و خلوت برای زنان ترس آور است و همچنین زنان از جرائم و آزارهای جنسی بیش از سایر جرائم می ترسند.از دیگر سو، رفتارهای غیر مدنیکه در این تحقیق به آنها اشاره می شود، بی نزاکتی های اجتماعی هستند که در واقع حقوق شهروندی زنان را مورد تهدید قرار می دهند و زنان را از دسترسی آسان و آزاد به محیط و فضاهای اجتماعی وسیعتر یا به تعبیری، دنیای بیرون از محدوده خانه، محروم می کنند. واکنش نسبت به ترس از قربانی شدن، باعث می شود که بسیاری از مردم از خطرات دوری کنند یا حداقل میزان در معرض جرم قرار گرفتن خود را کاهش دهند که این خود می تواند منجر به عدم حضور مردم نه تنها در یک مکان خاص، بلکه در بیشتر فضاهای عمومی شود(carmona,2003: 12-119). هر چند چنین سوء رفتارهایی، بعضا یا عمدتا به لحاظ قانونی، جرم محسوب نمی شوند، اما راحتی حضور مردم در فضاهای عمومی را از بین می برد و بنابراین مسئله ساز بوده و نیاز به توجه جدی دارند. از آنجا که، زنان هر روز با این گونه رفتارها که شامل مزاحمت های کلامی، رفتاری و لمسی می باشند، مواجه هستند و احساس امنیت آنان را خدشه دار می سازد، بیشتر این رفتارها در کشور ما حتی هنوز به عنوان یک جرم شناخته نمی شوند و یا لااقل برای آن مجازاتی تعیین نشده است و از سوی دیگر نیز، مسئولان امنیت عمومی و همچنین افکار عمومی بیشتر بر زنان متمرکز شده و با ایجاد کننده مزاحمت، برخورد جدی چندانی نشده است، آن هم با این استدلال که اگر محرک های رفتار ناامن ساز حذف شوند، این مزاحمت ها نیز کاهش خواهند یافت. از این رو، مطرح کردن این موضوع به عنوان یک مسئله اجتماعی و طرح و انعکاس زوایای پیدا و پنهان و نگرانی روز افزون زنان درباره آن، خواهد توانست قدمی در راه شناخت بیشتر و دقیق تر آن و رسیدن به راهکارهای عملی را برای رویارویی و حل این مشکل باشد. بنابراین، از منظری کلان تر، ترس از جرم، مدعیات جامعه امن مدرن، مدنی و مشارکت جو را به طور جدی به چالش می کشد و به همین جهت یک مسأله اجتماعی محسوب می شود.در همین راستا در پژوهش سعی بر آن شده است تا از منظری جامعه شناختی به بررسی عوامل ناامن کننده اجتماعی و نقش این عوامل در ترس زنان از جرم بپردازد و بتواند منتج به ترسیم مدل نظری پیش گو در زمینه عوامل خطر زا و محافظت کننده مرتبط با ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضای عمومی شود.2-1- ضرورت و اهمیت تحقیق :به نظر می رسد، ترس از جرم، یک نگرانی شدید برای بعضی گروههای اجتماعی- جمعیتی نسبت به دیگر گروهها باشد. تفاوتهای جنسیتی توضیحاتی را ارائه می دهد، مبنی بر اینکه چرا افراد از قربانی شدن بوسیله جرم، در صورتی که به نظر می رسد با آن هم روبرو نمی شوند، می ترسند. بیشتر تحقیقاتی که در ایران و سایر نقاط جهان صورت گرفته است نشان می دهند که عوامل فیزیکی و طراحی شهری، تا چه اندازه ترس از جرم را در میان زنان باعث می شوند و به نظر می رسد که در این میان، عوامل اجتماعی مرتبط با ترس از جرم زنان نادیده گرفته شده و یا کمتر به آن پرداخته شده است.ضرورت و اهمیت بررسی این تحقیق در این مطلب می باشد که دلایل ترس بیشتر زنان از جرم را علی رغم اینکه از نظر آماری کمتر از مردان قربانی جرم می شوند، شناسایی کرده و سهم عوامل اجتماعی را در کنار عوامل محیطی و فضایی شهری نشان دهد. آنچه که در این تحقیق بسیار اهمیت دارد و می تواند آن را در مقایسه با تحقیقات پیشین در این زمینه، برجسته تر سازد، این موضوع است که، ترس از جرم در میان زنان، مدعای " شهر امن " از جانب مسئولین را زیر سوال می برد (در تعارض با ادعای شهر امن از طرف نهادهای تأمین آن است). از طرف دیگر، ترس از جرم در میان زنان، نشانه مهم وجود ناامنی عمومی در یک جامعه است. به بیان دیگر میتوان گفت که امنیت زنان – عدم احساس ناامنی- کودکان و افراد مسن، محک امنیت عمومی در یک جامعه است. از طرف دیگر، شناسایی و بررسی عوامل اجتماعی زمینه ساز در تولید و باز تولید ترس از جرم در میان زنان، در این پژوهش نقش محوری دارد و نشان می دهد، احساس ناامنی و ترس از جرم در میان زنان در فضاهای عمومی شهر، تصویر جامعه مدنی را مخدوش می کند، (که به معنای ایجاد/ وجود محدودیت زنان برای حضور برابر، آزاد و بی مخاطره در فضای بیرون از خانه، تسلط مردان بر این فضا و مسئله حقوق انسانی و مدنی زنان خواهد بود). از سوی دیگر، اهمیت تحقیق حاضر در این مورد می باشد که نشان می دهد، ترس از جرم و احساس ناامنی، تبعات منفی برای زنان، خانواده و خصوصا اجتماع عام دارد. این تبعات و پیامدها شامل کناره گیری نیمی از اعضای جامعه (زنان) از عرصه عمومی و مشارکت فعال و سازنده در آن است و عملا نیمی از سرمایه انسانی یک جامعه به هدر می رود.3-1- سوالات تحقیق :1- درک و تصور زنان از ترس چیست ؟2- نوع ترس ها و تهدید هایی که زنان در فضاهای عمومی و اجتماعی احساس میکنند کدامند ؟3- ترس از جرم یا رفتارهای غیر مدنی در زنان بیشتر در چه فضا ها و ارتباطات اجتماعی تجربه می شود؟4- آیا تجربه رفتارهای مجرمانه یا غیر مدنی در فضاهای عمومی جامعه ، اینگونه محیط ها را تبدیل به مکانی ناامن برای زنان می کند ؟5- ویژگیهای اجتماعی خود زنان، چه نقشی در احساس ناامنی آنان در فضاهای عمومی دارند؟6- فرایند شکل گیری ترس از جرم، چگونه است ؟7- پیامدهای ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در زنان، به چه شکل خود را نشان می دهند؟8- شیوه های مقابله با خطر و مدیریت ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی از سوی زنان کدامند؟ 4-1- اهداف تحقیق :1- بررسی و شناخت معنا و نحوه ادراک ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در میان زنان در فضای عمومی.2- بررسی و شناخت انواع رفتارهای غیر مدنی و مجرمانه تجربه شده در عرصه عمومی جامعه توسط زنان. 3- بررسی و شناخت شرایط و نحوه شکل گیری ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در میان زنان.4- بررسی و شناخت شیوه های برخورد و مدیریت (کنترل، مقابله، مراقبت، تمهیدات و....) زنان در مواجهه با رفتارهای مجرمانه و غیر مدنی که تجربه کرده (رفتارهای مقابله ای) و یا خود را در معرض آنها می بینند (رفتارهای حفاظتی ).5- بررسی پیامدهای احتمالی ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در میان زنان.6- ترسیم مدل تجربی پیش گو در زمینه عوامل خطر زا و محافظت کننده مرتبط با ترس زنان از جرم و رفتارهای غیر مدنی در فضای عمومی.?2- ادبیات پژوهش1-2- ادبیات تجربی1-1-2- تحقیقات انجام شده در ایران : تحقیقات بسیاری در سالهای اخیر در کشور، در زمینه زنان و امنیت اجتماعی آنان صورت گرفته است، هر چند که در بسیاری از تحقیقات انجام شده به بررسی پدیده خشونت خانگی برعلیه زنان پرداخته شده است اما برخی از پژوهشها نیز در سالهای اخیر در مورد ترس زنان از ناامنی در فضاهای عمومی شهر انجام گرفته است که از هر دو روش کمی و کیفیبرای انجام این تحقیقات استفاده شده است. همچنین چندین تحقیق نیز در مورد عرصه عمومی و دسترسی زنان به این عرصه انجام شده است. از آنجا که موضوع پژوهش حاضر ترس زنان از ناامنی، جرم و رفتارهای غیر مدنی در عرصه عمومی می باشد، بازبینی و مرور این مباحث در تحقیقات دیگران و بررسی چشم اندازهای متفاوت به این موضوع ضروری می باشد. در اینجا به بعضی از این تحقیقات می پردازیم تا بتوانیم به نحو کارآمدتری به بررسی علمی این موضوع در پژوهش حاضر بپردازیم. 1-پژوهشی که توسط هما زنجانی زاده در سال 1380 با عنوان "زنان و امنیت شهری" انجام شده است به مطالعه میزان احساس امنیت زنان شهر مشهد پرداخته و با 720 نفر از زنان بالای 15 سال شهر مشهد مصاحبه شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که حدود 3/63 درصد پاسخگویان معتقد بوده اند که هنگام عبور از خیابان امکان تصادف شان بالاست و 65 درصد آنان اظهار کرده اند که پیاده روهای شهر برای آنها مناسب نیست و باید مراقب خودشان باشند. زنان مناطق مختلف شهر مشهد از نظر میزان احساس امنیت با هم تفاوت داشته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که زنان مناطق پایین شهر نسبت به مناطق بالای شهر از احساس امنیت کمتری برخوردارند و زنانی که به طور منظم، روزانه به سطح شهر می آیند در مقایسه با زنان دیگر از آرامش خاطر و احساس امنیت بالاتری برخوردار هستند. در این تحقیق میان میزان تحصیلات و میزان احساس امنیت ، رابطه ای مستقیم و معنادار مشاهده نشده است.2- مریم نجیبی ربیعی در سال 1384 پژوهشی با عنوان"شناسایی مشکلات امنیتی-اجتماعی زنان در روابط شهری ( مطالعه موردی شهر تهران)" با روش کیفی بر روی زنان انجام داده است که در آن نشان می دهد، زنان علاوه بر احساس نا امنی درون خانواده، در محیط های بزرگتر اجتماعی نیز احساس ناامنی می کنند. در این پژوهش با 850 نفر از زنان 14 سال به بالا مصاحبه شده است که نتایج زیر را به دنبال داشته است : حدود 74 درصد میزان جرم و جنایت را در جامعه زیاد می دانند. حدود 66 درصد با شنیدن جرایم یا خواندن آن (در روزنامه و مجلات و ...) در روابط خود احتیاط می کنند. حدود 65 درصد زنان راننده با مزاحمت های بسیار مواجه شده اند. حدود 74 درصد هنگام تاریک بودن معابر احساس دلهره دارند و حدود 63 درصد اعلام کرده اند که جامعه برای زنان اصلا امن نیست.3- پژوهش دیگری توسط فردین علیخواه و مریم نجیبی ربیعی (1384) با عنوان "زنان و ترس از جرم در فضاهای شهر" به سفارش دفتر امور زنان وزارت کشور انجام شده است. در طرح مسئله این پژوهش چنین عنوان شده است که : ترس از قربانی جرائم شدن در بین زنان، یکی از موضوعات برجسته درمطالعات جرم شناسی و جامعه شناسی انحرافات است بنابراین پژوهش مذکور تلاش دارد تا وضعیت ترس از جرم را در فضاهای عمومی، در بین زنان شهر تهران مطالعه کند. در این پژوهش، با برگزاری چندین جلسه متمرکز گروهیبا زنان، در مناطق مختلف شهر، پرسشنامه ای تهیه و در بین 800 نفر از زنان ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران اجرا شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که حدود 48 درصد از زنان در حد زیاد، 33 درصد در حد متوسط و 19 درصد در حد کم، در فضاهای شهری نسبت به تهدید جرایم دچار ترس و واهمه اند. به بیان دیگر، حدود نیمی از زنان به هنگام تردد در شهر احساس امنیت ندارند. در بین زنان تحصیل کرده و دارای درآمد بالا، زنانی که در محله آنها ساختمانها و زمین های متروکه کمتر بوده و زنانی که از فعالیت های پلیس رضایت بیشتری داشته اند، میزان ترس از جرم آنها کمتر بوده است.4- رسول ربانی خوراسگانی و رضا همتی (1387) پژوهشی با عنوان "تبیین جامعه شناختی ترس از جرم: مطالعه موردی شهروندان زنجانی "انجام داده است که در آن دو هدف عمده را دنبال کرده است: اول بررسی متون نظری و تجربی مرتبط با ترس از جرم و احساس ناامنی (جانی و مالی ) دوم، تعیین میزان ترس از جرم و برخی عوامل موثر بر آن. طرح مسأله این تحقیق نشان می دهد که ترس از جرم (در این تحقیق مترادف احساس ناامنی است) به واقعیت اجتماعی متمایزی حتی مهم تر از خود جرم مبدل شده است. در این پژوهش از منظر نظریه هایی چون قربانی شدن (تجربه) مستقیم و غیر مستقیم، فرضیه آسیب پذیری که در آن از دومولفه اسکوگن و ماکسفیلد که شامل (آسیب پذیری فیزیکی و آسیب پذیری اجتماعی) می باشد استفاده شده است، نظریه پنجره های شکسته و نظریه کنترل اجتماعی (رسمی و غیررسمی) به مسئله پرداخته است. در قسمت روش، از روش پیمایش مقطعی و ابزار پرسشنامه ساختمند و با استفاده از فرمول کوکران در حدود 320 خانوار زنجانی بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شهروندان زنجانی، احساس امنیت نسبتا زیادی کرده و خطر اندکی برای جرائم مختلف متصورند، همچنین تفاوت معنی داری بین زنان و مردان در خصوص ترس از جرم، مشاهده نگردیده است. محقق در بیان تبیین اثر تجربه مستقیم و غیر مستقیم قربانی شدن جرم، به این نتیجه رسیده است که تجربه مستقیم، توان تبیینی مناسبی نداشته، اما تجربه غیر مستقیم، از طریق افزایش تلقی از خطر قربانی شدن، بر ترس از جرم تآثیر گذاشته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که منطقه سکونت نیز رابطه معنی داری با ترس از جرم را نشان داده، به طوری که افرادی که در مناطق نسبتا مرفه سکونت دارند، نسبت به افراد ساکن در مناطق کمتر مرفه، احساس ترس بیشتری دارند و از سوی دیگر،تلقی ازبی نظمی و نگرش افراد نسبت به محیط خود از طریق ایجاد نگرش منفی به پلیس و کاهش رضایت از محل زندگی بر ترس از جرم تأثیر می گذارد.5- آتوسا مدیری (1385) پژوهشی با عنوان"جرم، خشونت و احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر" انجام داده است که در آن به بررسی رابطه میان این مفاهیم در فضاهای شهری پرداخته است. فرضیه پژوهش بر مبنای نظریات جکوبز و زوکین به این صورت تنظیم شده است که جرم و خشونت در کاهش احساس امنیت در فضاهای عمومی شهر موثرند و نقش خشونت قوی تر از جرم است. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق را 14 فضای شهری مناطق 11 و 12 شهرداری شهر تهران تشکیل داده اند که به صورت نمونه های هدف مند و به عنوان سر خوشه ها انتخاب شده اند و در داخل خوشه ها، نمونه گیری تصادفی انجام شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که جرم بیش از خشونت می تواند مانع حضور مردم در فضای شهری و کاهش احساس امنیت گردد. در این مورد 8/32 درصد مردم از وجود جرم در فضای عمومی احساس نگرانی و عدم امنیت کرده اند، در حالی که مجموع درصد فراوانی خشونت 3/21 درصد بوده است. در پایان، نتایج پژوهش از نظریه جکوبز حمایت نمی کند و نشان می دهد که نقش وقوع جرم در کاهش احساس امنیت بیش از خشونت است. 6- سهیلا علیرضا نژاد و حسن سرایی (1385) در پژوهشی با عنوان"زن در عرصه عمومی: مطالعه ای در مورد فضاهای عمومی در دسترس زنان شهری و تغییرات آن" در پی پاسخگویی به یک پرسش اصلی درباره زنان شهری ایرانی هستند و آن این است که آیا در دسترسی آن ها به فضاها و عرصه های عمومی تغییری ایجاد شده است یا خیر؟. بر این اساس پرسش آعازین آن بدین شکل طراحی شده که زنان شهری ایرانی در خارج از خانه ، معمولا در کجاها دیده شده و حضور دارند؟. برای پاسخگویی به این سوأل از روش مطالعه ترکیبی استفاده شده است. مطالعه تاریخی و کیفی، مبنای آنچه را که در بخش کمی به آزمون گزارده شد، ساخته اند و زنان شهری با توجه به میزان برخورداری از دو فاکتور تحصیلات و اشتغال به چهار دسته تقسیم شده اند و بر اساس نتایج بدست آمده، زنان تحصیل کرده و شاغل امکان استفاده از فضاها و اماکنی را دارند که زنان فاقد تحصیلات دانشگاهی و شاغل این امکان را ندارند. مصاحبه های انجام شده، حکایت از آن دارد که بانوانی که تحصیلات دانشگاهی نداشته و شاغل نیستند معمولا در خانه پدری کاملا محدود بوده و بیشتر وقت آنها در داخل خانه و در همراهی با بانوان دیگر می گذرد. وظایف و نقشهایی که آنان به عهده دارند، ضرورت چندانی برای خروج از خانه فراهم نمی آورد. مصاحبه ها حاکی از آن است که به طور کلی جدایی جنسیتی به طور جدی مورد توجه زنان و مردان است، اما در این مورد زنان شاغل تا اندازهای استثنا بوده و امکان حضور در خارج از خانه را دارند. به نظر می رسد که تنها یک پایان نامه در سطح کارشناسی ارشد به مسئله ترس از جرم زنان در شهر تهران به طور اخص پرداخته است. 7- زهرا میر حسینی (1387) پایان نامه ای با عنوان "بررسی جامعه شناختی علل و عوامل موثر بر ترس از جرم در زنان شهر تهران" در دانشگاه تهران انجام داده است که نشان می دهد، مهمترین جلوه ترس زنان از جرم در قالب ترس از اجتنابات فضایی آشکار می شود، بدین معنا که مکانهای تاریک، ناشناخته و خلوت برای زنان ترس آور است. محقق ترس را به دو دسته کلی تقسیم بندی نموده است : 1- ترس عینی 2- ترس ذهنی. ترس از سرقت و مکانهای تاریک و خلوت در دسته اول و ترس از تجاوز جنسی در دسته دوم می گنجد. تحقیق با استفاده از روش کیفی و ابزار مطالعه موردی و مصاحبه عمیق صورت گرفته است. جامعه آماری شامل زنان با حجم نمونه 50 نفر می باشد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که زنان از جرائم و آزارهای جنسی بیش از سایر جرائم می ترسند و سن به عنوان یک عامل جمعیت شناختی در ماهیت و افزایش ترس زنان تأثیر گذار است. از طرف دیگر پارامترهای طرد اجتماعی همچون قومیت، معلولیت و بیماری و مادری، عدم ادغام زنان در برنامه ریزی های شهری و عدم توجه به نیازهای آنها در جامعه، در کنار ترس های فضایی و محیطی، از عوامل تأثیر گذار بر ترس زنان از جرم می باشد. یکی از مشکلات این تحقیق این است که پیامدهای ترس از جرم و راهکارهای مختلف مقابله با آن را به بحث نگذاشته است.2-1-2- تحقیقات انجام شده در جهان : 1- سکوگن و ماکسفیلد(1981) در تحقیقات خود کوششهایی را برای توضیح اینکه چرا زنان ، خصوصا در مورد امنیت شخصی خود نگران هستند، انجام داده اند که نشان می دهد : ترس از جرم به وسیله آسیب پذیری اجتماعی و فیزیکی رواج و گسترش می یابد. ماکسفیلد به تحلیل پژوهشی که در مورد جرم در انگلستان در سال 1982، توسط مرکز پژوهشهای بریتانیا صورت گرفته است می پردازد و طبق یافته ها و شواهد بدست آمده از تحقیقات در این زمینه ، مشخص می شود که ترس از تجاوز جنسی در میان زنان باعث کاهش احساس امنیت در میان زنان جوان می شود.2- تحقیق دیگری توسط الیمیکا و همکارانش(2005) با عنوان "ترس از جرم در لاگوس(پایتخت نیجریه) " انجام شده است. در این پژوهش، محقق گستردگی و الگوی قربانی شدن را بر اساس میزان دریافت و درک عمومی از جرم و پلیس تحلیل می کند و نیز، سطحی از ترس از جرم را در کلان شهر لاگوس نشان می دهد. در این پژوهش ، سرقت و آدم کشی بیشترین جرایم دلهره آور از منظر عموم مردم هستند و این دو جرم، نگرانی اصلی را برای ساکنین این منطقه به دنبال به دنبال داشته است. بیشتر پاسخگویان از به تنهایی قدم زدن در نزدیکی محل زندگی و خانه خود بعد از تاریکی احساس ایمنی می کنند، با این وجود بیشتر پاسخگویان احساس می کنند که میزان جرم در طول 5 سال گذشته در جامعه آنها رو به افزایش نهاده است. 58 درصد از پاسخگویان اظهار داشته اند که کار پلیس خیلی خوب و یا تا حدودی خوب است و بیش از نیمی از پاسخگویان (53 درصد ) گفته اند که پلیس بسیار کمک کننده است. اما پاسخگویانی که بیان کرده اند که جرم در اجتماعات آنها افزایش یافته است، ارزیابی ضعیف تری از عملکرد پلیس داشته اند. همچنین در این تحقیق بیان می شود که قربانیانی که قربانی شدن خود را به پلیس گزارش می دهند و به طور عمومی از پلیس و در نتیجه عملکرد ناموثر و ناکار آمد و بی نزاکت پلیس ناخشنود هستند.3- تحقیقی توسط مرکز پژوهشهای قربانی شدن شهر کانادا در سال 1981 1انجام شده است که در آن اولین تلاشها برای بررسی وحل مشکل جرم و ترس از قربانی شدن دیده می شود . این مرکز، هفت منطقه اصلی شهر کانادا را با یک نمونه تصادفی بیش از 60000 مورد بررسی کرده است. در این نمونه، بیش از 700000 مورد قربانی شدن فرد ( برای مثال، تجاوز جنسی، سرقت و دزدی اموال شخصی) دیده شده است. بعلاوه، تقریبا 900000 قربانی سازی خانگی( مانند، شکستن و وارد شدن، سرقت موتور سیکلت، سرقت خانگی و وندالیسم). در این تحقیق نیز تفاوتهای جنسیتی بسیار قابل توجه است، زنان 7 برابر بیشتر از مردان، قربانیان تجاوز جنسی و دزدی های شخصی بوده ا ند. ترس از جرم به عنوان یک برآیند مشخص و آشکار، (خصوصا برای قدم زدن در شب و به تنهایی) از این تحقیقات دریافت می شود. این تحقیق نشان می دهد که زنان و افراد مسن ( به ترتیب 50 درصد و 98 درصد) در مقایسه با 18 درصد از مردان، بیشترین ترس را در این زمینه داشته اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که به طور قابل توجهی افرادی که قربانی تجاوز جنسی می شوند روز به روز افزایش پیدا می کنند.4- پیمایشی در سال 1993 توسط یکی از مراکز تحقیقات در کانادا در مورد خشونت علیه زنان انجام شده است که در آن یک نمونه تصادفی به حجم 12300 نفر از زنان 18 سال به بالا کانادایی مورد مصاحبه قرار گرفته اند. در این مصاحبه ها از دریافت و ادراک آنها از جرم و تجربیاتشان از قربانی شدن سوأل شده است. یافته های این تحقیق بدین صورت است:51 درصد از زنان کانادایی در نهایت، یک تجاوز جنسی و یا یک هجوم فیزیکی را از سن 18 سالگی خود تجربه کرده اند. زنان بیشتر در معرض خطر خشونت جنسی در بسیاری از مکان ها و موقعیت ها هستند. 46 درصد از تجاوزهای جنسی در مکان های خصوصی رخ داده اند، 10 درصد در محل کار و درصد کمی نیز در محل های عمومی، خیابان ها و سالن های رقص.5- تحقیق دیگری توسط مرکز تحلیلهای آماری ایالت تنسی آمریکا 1(2002) با عنوان" جرم و عدالت کیفری( نتایج پیمایش برای ایالت تنسی آمریکا)" انجام شده است. سوألات موجود در این پژوهش، چندین حوزه از مفاهیم را زیر پوشش قرار می دهد، مانند: مجازات مجرمان ، ترس از جرم، تاثیرات سیستم عدالت کیفری ، پیامدهای مورد تعرض قرار دادن کودکان و غیره.نتایج این تحقیق در مورد ترس از جرم یافته های متفاوتی را نشان می دهد. بدین صورت که : بیش از نیمی (55 درصد) از پاسخگویان بیان کرده اند که تا حدود یک مایل دورتر از خانه خود، جایی برای ترس از به تنهایی پیاده روی کردن در شب وجود ندارد. بیشتر پاسخگویان (72 درصد)، از قدم زدن در محل زندگی خود، به تنهایی و در شب، هراسی نداشته اند. اکثریت (91 درصد) از پاسخگویان گفته اند که آنها از تنها ماندن در خانه و در هنگام شب، ترسی ندارند. 6- تحقیقی که توسط ایگور اره و مسکو(2003) با عنوان ترس از جرم در اسلوونیا ( پیشگیری و ممانعت از جرم – تئوری – روش و مشکلات/دشواریها)انجام شده است در تلاش است تا به توضیح ترس از جرم بپردازد و برای این کار از دو مدل استفاده کرده است :1- مدل اجتماعی- روانشناختی2- اجتماعی – جمعیت شناختی. مدل اول بر این پیش فرض مبنا قرار گرفته است که ترس از جرم با چهار عامل در ارتباط می باشد: برآورد شخصی از احتمال قربانی شدن در اثر جرم.- برآورد شخصی از تهدید ها و خطرهایی که از جانب محیط اجتماعی وارد می شوند.- اعتماد به نفس اجتماعی.- برآورد شخصی از خطر جرمی که اتفاق می افتد.مدل اجتماعی – جمعیت شناختی، ترس از جرم را با ظهور عامل های پایگاه اقتصادی – اجتماعی، تحصیلات ، سن و جنسیت توضیح می دهد. در این تحقیق، 176 مشارکت کننده از همه محل ها و مناطق اسلوونیا وجود داشته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که یک سوم از ساکنین، حضور و وجود ترس از جرم را ابراز کرده اند، آنها اکثرا زن بوده اند و بیشترین موقعیت های دلهره آور در ساعتهای پایانی عصر و در حضور افراد ناشناس ظاهر شده اند. این مطالعه عواملی را که باعث بوجود آمدن ترس از جرم می شوند آشکار می کند و محققین را قادر می سازد تا به بعضی نتیجه گیری ها، درباره سیاستهای پیشگیرانه از جرم دست یابند.7- کریس مارشال1 (1990) پژوهشی با عنوان " جرم در منطقه اوماها ( دریافت ها ، اقدامات حفاظتی و قربانی شدن) انجام داده است. یکی از موضوعات اساسی و در عین حال ریز و جزئی در این پیمایش، جرم است. سوألاتی که در این تحقیق پوشش داده شده است عبارتند از:1. ترس از جرم2. دریافت و فهم تغییرات ایجاد شده در موقعیت جرم3. سنجش و برآورد جرم به وسیله ساکنین، برای حمایت و حفاظت خودشان از جرم4. سطوح قربانی شدن در جرایم مالی مشخص. این تحقیق فاکتورهایی مانند سن، نژاد، درآمد خانوارها، آموزش، جنسیت و محل استقرار در منطقه اوماها را برای آشکار کردن الگوها و نمونه های ممکن در جوابهای پیمایش را به آزمون می کشد.یافته های این تحقیق نشان می دهد که :5/91 درصد از پاسخ دهندگان این منطقه تا حدی درباره جرم نگران هستند. 47 درصد از پاسخگویان بیان کرده اند که آنها درباره جرم در منطقه اوماها بسیار نگرانند. تنها 4/8 درصد عنوان کرده اند که اصلا نگران نیستند. 8/73 درصد از پاسخگویان احساس می کنند که وضعیت جرم در منطقه در حال بدتر شدن است. در این تحقیق ، بعضی تفاوتها در ترس از جرم، به طور آشکاری در عاملهای جمعیت شناختی خود را نشان می دهد، برای مثال ساکنین غیر سفید پوست 6/1 برابر بیشتر از ساکنین سفید پوست درباره جرم نگران بوده اند. همچنین جنسیت تأثیر واقعی بر روی ترس از جرم گزارش شده را نشان می دهد. ساکنین زن 5/1 برابر بیشتر از مردان نگرانی خود را از جرم بیان کرده اند و زنان دو برابر بیشتر از مردان، حمل یک سلاح یا دیگر ابزار برای دفاع کردن را گزارش کرده اند.8- ماکسفیلد2 (1984) پژوهشی با عنوان"ترس از جرم در انگلستان و والس3" انجام داده است که ترس از جرم را در میان شهروندان انگلستان و ولز نشان می دهد. وی روی مواردی چون : معنای ترس از جرم، چه کسانی می ترسند؟ چرا؟ و دلایل ترس یا آنچه که بر روی این موارد تأثیر گذار است، متمرکز می شود. این تحقیق بر روی یک نمونه تصادفی از خانوارها در سه ماهه اول سال1982 اجرا شده است. مصاحبه با افراد 16 سال و بالاتر در 80 درصد از خانواده های واجد شرایط انجام شده است و نمونه ها تا حدود 11 هزار نفر قابل افزایش بوده است. قسمت اول مصاحبه ها در مورد اطلاعات پیشینه ای و مشخص کردن این مسئله بوده که آیا پاسخگویان و یا اعضای خانواده های آنها از ژانویه 1981 تا به حال قربانی جرم بوده اند؟ از کسانی که قربانی جرم بوده اند خواسته شده است تا جزئیات آن واقعه را شرح دهند. سومین قسمت مربوط به قربانیان جرم است که در قسمت بعدی، سوألاتی درباره سبک زندگی، نگرش آنان نسبت به جرم و ارتباط آنها با پلیس شده است. این مقاله نشان می دهد که سرقتها و جرایم خیابانی بیشترین ترس را موجب می شوند و نگرانی در مورد سارقان در مناطق شهری، جایی که میزان خطر در بالاترین حد خود قرار دارد، تا حدی همه گیر شده است. ترس از جرایم خیابانی در مناطق شهری، خصوصا با حضور زنان و افراد مسن و ورود آنان به این مناطق، بسیار چشمگیر است. این تحقیق پیشنهاد می کند که باید برای کاهش ترس از جرم، روی گروههایی که خیلی می ترسند تمرکز کرده و آنان را با اطلاعات به روز در مورد جرم و اینکه چگونه از قربانی شدن خود جلوگیری کنند، مقاوم سازند. برنامه های جلوگیری از جرم و برنامه های حمایتی قربانیان می توانند همچنین به کاهش ترس کمک کنند. 9- پیتران گرابسکیمقاله ای با عنوان " ترس از وقوع جرم و استراتژی های کاهش ترس از جرم" ارائه کرده است که توسط چنگیز ویس اله وند و مجید رضایی راد در سال 1384 ترجمه شده است. این مقاله حاصل پژوهش موسسه ی جرم شناسی استرالیا است که به ترس از جرم و کاهش آن در استرالیا می پردازد. در این مقاله عواملی که با ترس از جرم مرتبط هستند مانند جنس، سن، درآمد، سابقه قربانی شدن، تبلیغات رسانه ها، ملاحظات محیطی و تغییرات در محله ها توضیح داده شده اند و در ادامه راه حلهایی برای جلوگیری از جرم و کاهش ترس از آن، عنوان شده است . این راه حلها شامل : کاهش بی نظمی و بی فرهنگی و بکارگیری پلیس در خیابان یا اداره امور پلیسی خیابان ها، روابط اجتماعی پلیس و افزایش حضور پلیس، تولید مشارکتی امنیت ( سازماندهی ساکنین محلات در برنامه هایی مانند: مراقبت های اهل محل می تواند در ایجاد همبستگی محله و ایجاد اطمینان برای افرادی که ممکن است از جرم هراس داشته باشند موثر باشد و آن را افزایش دهد)، فناوری ارتباطات راه دور ( مانند مزاحم یاب که شماره تلفن فرستنده را ثبت می کند و دریافت کننده را قادر می سازد که منبع مزاحمت را شناسایی نماید)، طراحی زیست محیطی ( افزایش نور چراغ خیابان ها، وجود سیستم های تلویزیون مدار بسته، دسترسی به تلفن و نشانه های روانی که به طور ضمنی نشان دهنده ی وجود نظم در محل است مانند: وجود گل های تازه و طراحی پنجره هایی که امکان دید راحت به داخل و خارج از مغازه ها را فراهم سازد).در پایان این مقاله چنین نتیجه گیری شده است که کاهش ترس از جرم و خود جرم، چالشی است که تمام استرالیایی ها با آن روبرو هستند و طبیعت جرم به اندازه ای پیچیده است که هیچ سازمان دولتی نمی تواند به تنهایی مسئولیت آن را بپذیرد. در حقیقت این مسئولیت تنها برعهده دولت نمی باشد، تک تک استرالیایی ها بایستی مسئولیت خطیری را برای اقدامات احتیاطی و اساسی پیشگیری از جرم، شامل مراقبت از همسایه ها و مواظبت از محله ها را بپذیرند و کلام آخر در این مقاله آن است که برنامه های کاهش ترس، بایستی به دقت طراحی و اجرا شوند و برای تضمین رسیدن به هدف خود باید در برابر ارزیابیهای دقیق قرار گیرند.10- لین (2002) در تحقیقی با عنوان "ترس از جرائم تبهکارانه " در کالیفرنیا ، سانتانا و شمال لس آنجلس، که سالها با بی سازمانی اجتماعی و جرائم تبهکارانه در گیر بوده اند، بیان می کند که اگر چه ظاهرا جرم رو به کاهش گذارده است، اما ترس همچنان در سطح بالایی باقی مانده است. این سطح بالای ترس نشان می دهد که سیاستهای سخت کوشانه اخیر بر روی جرم و سرکوب تبهکاران برای ترس های عمومی کافی نبوده است. او در این تحقیق با تأکید بر دیدگاه " وار(1994)" بیان می کند که محققان برای مدت زمانی طولانی دریافته اند که میزان جرائم و خطر قربانی شدن، پیش بینی کننده های اولیه ترس نیستند و برای سالها، مطالعات به طور ثابتی نشان است که زنان و افراد مسن، ترس بیشتری داشته اند. این یافته ها بدان منجر شد تا محققان، فاکتورهای دیگر پیش بینی کننده از ترس را بررسی کنند. بنا بر اعتقاد کین، بیشتر تحقیقات که امروزه در ارتباط با موضوع جرم انجام می گیرد، توسط تئوری بی سازمانی اجتماعی تبیین شده و بر این اساس بررسی می شوند. دیگر تحقیقات اخیر در ارتباط با ترس، روی تأثیر اطلاعاتی که مردم درباره جرم از طریق رسانه های جمعی و یا آگاهی خود از آن متمرکز شده اند انجام گرفته است( (chiricos , eschholz , and gertz 1997; chiricos , padgett , and gertz 2000).3-1-2- جمع بندی ادبیات تجربی : به نظر می رسد که پژوهشهایی که در ایران صورت گرفته است، بیشتر مربوط به سالهای دهه هشتاد هجری شمسی می باشد . این نکته نشان دهنده این موضوع است که توجه پژوهشگران به مسائل امنیتی زنان در سالهای اخیر بسیار زیاد شده است. در این تحقیقات به فاکتورهای جمعیت شناختی (دموگرافیک) مانند : جنس، سن، در آمد و سطح تحصیلات بیشتر توجه شده است. هر چند که این تحقیقات با دو روش کمی و کیفی انجام شده اند؛ اما به نظر می رسد که در تحقیقات کمی با ابزار پرسشنامه، تنها به جمع آوری اطلاعات درباره میزان ناامنی و احساس امنیت در مکان ها و زمان های گوناگون پرداخته اند و تحقیقات دارای روش کیفی،که با استفاده از ابزار مصاحبه انجام شده است، بعضا از عمق کافی برخوردار نبوده و نهایتا تنها به دسته بندی اطلاعات از مصاحبه شوندگان پرداخته شده است. مشکل عمده دیگر این تحقیقات مربوط به چارچوب نظری آنها می باشد که تنها از منظر جمعیت شناختی( دموگرافیک) و محیطی- جغرافیایی به بررسی عوامل مرتبط مسائل زنان پرداخته است و عوامل اصلی و مهم اجتماعی و جامعه شناختی در آنها نادیده گرفته شده و یا به طور سطحی به آنها پرداخته شده است. همچنین در تحقیقات پیشین، به پیامدهای ترس از جرم، توجه لازم صورت نگرفته است تا بتوان بر اساس آن، راهکارهای عملی را برای حل این مسأله ارائه داد. اما با این وجود، این تحقیقات آغاز خوبی است برای کنکاش های عمیق تر درباره زنان و مسائل امنیتی آنان. در تحقیقاتی که در سایر کشورها انجام شده است نیز این مشکلات به چشم می خورد ، اما آنها کمابیش با رویکردهای جامعه شناختی( بی سازمانی اجتماعی، آنومی اجتماعی و...) نیز به بررسی این مسئله پرداخته اند. با این حال میتوان از نتایج تحقیقات دیگران در پربار کردن و عمق بخشیدن به پژوهشها بویژه در حوزه امنیت و جرم، پیش تر و بیش تر استفاده کرد. ما نیز در این پژوهش، با استفاده از آموزه های روش شناختی و تئوریک تحقیقات پیشین، سعی نموده ایم به طور روشمند و معتبر، قدمی در شناخت عمیق تر مسئله ترس از جرم و سوء رفتارهای اجتماعی نسبت به زنان و علل و عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با آن در جامعه ایران و کلان شهر تهران برداشته و بر موجودی یافته های تجربی- نظری در این زمینه، و لو در حد اندک، بیافزائیم.2-2- ادبیات نظری موضوع :مقدمه :در این تحقیق با توجه به گستردگی موضوع اهتمام بر آن است تا تئوریهای مهم و اساسی موجود و مرتبط با موضوع این رساله بیان گردند. این تئوریها اغلب در حوزه نظریات کلان جامعه شناسی می باشند، چرا که در نظر دارند تا مسائل اجتماعی را در سطح بسیار گسترده ای از جامعه تحلیل کنند. این تئوریها به حوزه های مختلف جامعه شناسی از جمله:جامعه شناسی جرائم و انحرافات اجتماعی ( نظریه فضای قابل دفاع نیومن و پنجره های شکسته ویلسون و کینگ)، جامعه شناسی سیاسی( مفاهیم جامعه مدنی و مفهوم شهروندی)، روانشناسی اجتماعی ( مفهوم هویت و انواع آن) و نیز بعضی نظریات متأخر جامعه شناسی (نظریه گیدنز در باب جامعه مخاطره آمیز(، بر میگردند. به نظر می رسد که بررسی جامعه شناختی ترس زنان از جرم و احساس امنیت اجتماعی آنان چنان گسترده است که با تمام رویکردها و مفاهیم عنوان شده فوق، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم در ارتباط می باشد. در اینجا این تئوریهای مذکور و مفاهیم مرتبط با آنها توضیح داده می شود تا در پایان، بتوانیم به یک جمع بندی کلی و اساسی از آنها و همچنین به یک حساسیت ذهنی نسبت به مسئله ترس از جرم و رفتارهای غیر مدنی در میان زنان، دست پیدا کنیم.1-2-2- نظریه ها و رویکردهای محیطی و فضایی(طراحی شهری)محققان و دانشمندان علوم اجتماعی برای تبیین ترس از جرم از نظریات و رویکردهای بسیاری استفاده کرده اند. یکی از این دسته نظریات، نظریاتی است که از بعد محیطی و فضایی به مسئله ترس از جرم پرداخته اند. در این دسته از نظریات، به مکان های وقوع جرم و عواملی که در این مکان ها باعث افزایش جرم و نابهنجاری های اجتماعی می شوند، اشاره شده است. در این رابطه به دو نظریه اساسی در این رویکرد اشاره می شود که در ذیل به تشریح آنها می پردازیم.1-1-2-2- نظریه فضای قابل دفاع :این نظریه توسط اسکار نیومندر سال 1973 مطرح شد. او در این نظریه بر نظارت فعالانه و تعریف عرصه ها تأکید کرده است. بر اساس مطالعه مکان وقوع جرم در طرح های مسکونی نیویورک، نیومن در کتاب مردم و طراحی در شهر پر خشونت، نظریه فضای قابل دفاعرا مطرح می کند و پیشنهاد تغییر ساختار محیط شهری را به گونه ای می دهد که جامعه نه توسط پلیس، بلکه توسط افرادی که در عرصه هایی خاص سهیم اند، تعریف گردد (مدیری،1385: 16).این نظریه در ذیل مباحث مربوط به طراحی شهری قرار می گیرد، چرا که سعی دارد تا در جهت کاهش جرم در نواحی شهری عمل کند.او معتقد بود که فضاهایی که امکان دیدن و دیده شدن در آن ها بیشتر باشد و در ضمن امکان کمی برای فرار فراهم آورند، پتانسیل کم تری برای فعالیت مجرمان فراهم می آورند. از این رو برای مثال استدلال می شود که نرده ها و پرچین ها می توانند به عنوان موانع فیزیکی تلقی شوند و وجود نشانه های دیده بان محله ای حاکی از نظارت مردم بر همدیگر و مواظبت از یکدیگر باشد (schweitzer,1997:11).2-1-2-2- نظریه پنجره های شکسته:" نظریه پنجره های شکسته " توسط ویلسون و کلینگدر سال 1982 مطرح شد. در این رویکرد نظری، بی نظمی در اجتماع منجر به ترس از جرم، کناره گیری ساکنان از اجتماع، کاهش میزان کنترل اجتماعی غیر رسمی و نهایتا افزایش فراوانی و شدت بی نظمی و جرم می شود. از این نظر این محققان، شاخص های ساده بی نظمی (مثل پنجره های شکسته، افراد ولگرد ) اگر مورد توجه قرار نگرفته و به حال خود رها شوند، می تواند موجب افزایش جرائم شود. بی نظمی مهار نشده، ساکنان را هراسان می کند به طوری که آن ها به این نتیجه می رسند هنجارها و رفتارها از هم گسیخته شده، کنترل اجتماعی در همسایگی از بین رفته و مقامات رسمی و دولتی قادر به رفع این معضلات نمی باشند (بور، 2007؛ فرگوسن و میندل 2007 به نقل از خوراسگانی و همتی،1388). لذا با کنار کشیدن خود، سطح کنترل اجتماعی غیر رسمی کاهش یافته و این امر به نوبه خود موجب بی نظمی بیشتر و حتی افزایش جرم می شود (هینکل،2005: 8-5). در سال 1990 سکوگنویرایش بسیار پخته تری از نظریه پنجره های شکسته ارائه می دهد. وی بی نظمی همسایگی را به صورت تلقی فقدان نظم و کنترل اجتماعی تعریف می کند که می تواند اجتماعی یا فیزیکی باشد: بی نظمی اجتماعی شامل مواردی از قبیل فعالیت باندها، وجود محله های شلوغ و پر سر و صدا، افراد بی خانمان، مصرف مواد الکلی، ولگردی و پرسه زنی است در حالی که بی نظمی فیزیکی مواردی چون وندالیسم، خانه های بی سکنه و ریخت و پاش بودن محل، ساختمان های رها شده و غیره را شامل می شود (فرگوسن و میندل،2007). از نظر وی هر دو نوع بی نظمی نشانگر از هم گسیختگی نظم اجتماع بوده و بنابراین منجر به بی سازمانی اجتماعی و نهایتا ترس از جرم می شود.برخی محققان، از اصطلاحات دیگری برای بیان مشکلات موجود در همسایگی استفاده کرده اند. برای مثال نشانگان جرم، بی نظمی، تلقی از مشکلات همسایگی، فروپاشی فیزیکی، جرائم خفیف، سرنخ های خطر، قانون شکنی های خفیف، جلوه های غیر عادی، جرائم نرم و غیره. با این حال بیشتر محققان از واژه نا مدنیت برای اشاره به بی نظمی ( عینی و یا ذهنی) و رابطه آن با ترس از جرم استفاده می کنند ( یانگ،2002: 10-9)، اصطلاحی که توسط هانتر (1987) و لوئیس و مکث فیلد (1980) ابداع شد ( روبینسون،2003). پژوهش های چندی از تأثیر تلقی از نا مدنیت و بی نظمی همسایگی بر ترس از جرم حکایت دارند (لاگرانگ و دیگران 1992؛ پین،2000؛ راس و جانگ،2000). بیشتر این پژوهش ها بر تلقی از بی نظمی توجه داشتند. هر چند که امکان دارد بین طرز تلقی (ذهنی) و نمودهای عینی بی نظمی، شکاف وجود داشته باشد (آستینا و دیگران،2002). برای مثال لاگرانگ، فرارو و ساپنسیک (1992) نشان داده اند که رابطه بین تلقی ا
منابع دیجیتالی مرتبط :
نسخه PDF
صاحب محتوی:
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک)
نویسنده :
فرشته شاکری
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://ganj.irandoc.ac.ir/articles/520811
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پایان نامه های ایرانداک2
یادداشت :
پایان‌نامه . دولتی - وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری - دانشگاه الزهرا (س) - دانشکده اقتصاد و حسابداری.1389.کارشناسی ارشد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
مخاطب :
بزرگسال , تخصصی
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال