ارتباط زن و مرد در اسلام | کتابخانه مجازی الفبا

انسان موجودى است اجتماعى و نياز به ارتباط، تعامل و معاشرت دارد. انتخاب دوست، شريك و هم كلاسى ها، نشانه درايت و خردورزى افراد بوده و در شكل گيرى شخصيت، رشد فكرى، اجتماعى و علمى آنان تأثير بسزايى دارد، بدين سان داشتن روابط، ضرورت دارد و اصولاً يكى از نيازهاى مهم زندگى انسان به ويژه نسل جوان است؛ ولى چگونگى ارتباط و ضوابط حاكم بر آن از اهميت بيشترى برخوردار است چرا كه هر نوع ارتباطى هميشه «درست» يا «نادرست» نيست و ارتباطها را مى توان براساس اهداف و محتواى آن ارزيابى و داورى كرد. روابط اجتماعى به روشى كه دنياى غرب آن را پذيرفته است و رواج مى دهد، اختلاط دختر و پسر است كه پيامدهاى زيان بار آن را مى بيند و به رخ نمى آورد، نه روابط هدفمند و قانونى كه به رشد علمى، شكوفايى استعدادها و آرامش دختر و پسر كمك كند. اسلام با اختلاط دختر و پسر مخالف است، نه با روابط سالم و ضابطه مند كه در آن شرايط و تعهدات طرفين تعريف شده و زمينه براى ارتقاى شخصيت علمى، فرهنگى، بهداشت روانى و آرامش روحى آنان فراهم مى شود. از منظر آموزه هاى دينى خردمند كسى است كه در انتخاب دوست و استحكام بخشيدن به روابط دوستانه، دقّت و اهتمام جدّى داشته باشد تا از آفت هاى ارتباط - كه هر لحظه ممكن است خرمن عفت و پاكى اش را آتش بزند - مصون بماند.

قرآن كريم مردان و زنان را از ارتباطهاى پنهانى و غيرمشروع بازداشته است. مائده (5)، آيه 5؛ نساء (4)، آيه . امير مؤمنان على عليه السلام نيز از سلام كردن به زنان جوان اجتناب مى ورزيد. پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله نيز در زمان زندگى خويش دستور دادند كه در ورودى زنان به مسجد از در ورودى مردان جدا باشد.

راهنمايى هايى كه در آيات و روايات براى حريم گرفتن دختر از پسر و زن از مرد در ارتباط و روابط اجتماعى بيان شده است، بيانگر اين حقيقت است كه از نظر روانى و تربيتى اختلاط دختر و پسر و روابط آزاد آنان سخت زيان بار است، زيرا هر ارتباطى كه از شرايط و تعهد لازم فارغ باشد، نه تنها اهداف را برآورده نمى سازد، بلكه جز خسارت نتيجه اى ندارد، به ويژه در ارتباط دوستى با جنس مخالف، آنچه در معرض خسارت، ضرر و تهديد قرار مى گيرد مال و سرمايه نيست بلكه عفّت و پاكدامنى است كه اگر از كف رود هرگز جبران پذير نيست. دختران و پسران كه به صورت غيرقانونى و نامشروع با يكديگر ارتباط برقرار مى كنند نيروها و استعدادهاى شاداب جوانى را از دست داده و گرفتار هيجانات بيهوده مى شوند و در فرداى زندگى خود احساس گناه و پشيمانى مى كنند به گونه اى كه از دايره زندگى و انديشه متعادل خارج مى شوند. اسلام به خطرات ناشى از روابط آزاد دختر و پسر كه معمولاً با خيانت، بى وفايى، شكست و... همراه است، كاملاً آگاه مى باشد و لذا نهايت مراقبت را در روابط و برخوردهاى دختران و پسران دارد، در عين اينكه طرفدار مشاركت دختران و پسران در جامعه به شكل معقول و با حفظ حريم است، اجازه نمى دهد كه آنان به صورت مختلط در محافل عمومى، مدارس و دانشگاه ها نشست و برخاست داشته و ارتباطهاى غيرقانونى برقرار نمايند چون اين گونه ارتباطها فاقد شرايط يك ارتباط سالم و هدفمند است و ويژگى هاى لازم در مؤلّفه هاى آن رعايت نشده مقرون به آسيب است و عفّت و پاكدامنى جوانان را خدشه دار خواهد نمود. از همين رو، در جامعه دينى وجود حريم و برقرارى ارتباطات براساس شرايط و هدف هاى تعريف شده، يك اصل است و در نظام اخلاقى جامعه، حفظ عفاف و پاكدامنى زن و مرد نقش مؤثرى دارد. براى آگاهى بيشتر ر.ك: محمدرضا احمدى و همكاران، روابط پسر و دختر، قم: نشر معارف، چاپ اول، 1386.

بنابراين، محدوديت ها و ضوابط كه در زمينه ارتباط زن و مرد وجود دارد، به منظور سلامت افراد جامعه، بهداشت روانى و پويايى سازمان خانواده مقرّر شده است. بدون ترديد اگر معاشرت هاى دختر و پسر براساس شرايط و معيارهاى تعريف شده آموزه هاى دينى شكل نگيرد و به سامان نرسد، حسرت و افسوس دايمى را به دنبال داشته و موجب رخوت و تزلزل نظام خانواده خواهد شد، از اين رو، اسلام خواسته است با وضع يكسرى ضوابط و شرايطى، ارتباط زن و مرد را هدفمند ساخته و زندگى اجتماعى را به سوى كمال و معنويت سوق دهد.

پرسمان دانشجویی