اوصاف بهشت و جهنم | کتابخانه مجازی الفبا

توصيف اجمالي از بهشت و همچنين جهنم را بيان كنيد؟

مقدمه:

بهشت ،كه غير ازپاكي وصفا نيست، وآنچه هست، همه نور خدا ومعنويت است و جايگاه انسانهاي خدا گونه وپاك ومنزه از رذايل مي باشد.و انسانهايي كه قابليت تشرف به بهشت را پيدا مي كنند ، انسانهايي هستند كه عينيت گناه ورذيلت را مشاهده كرده وبه سمت آن نمي روند؛ چون در بهشت هر چه هست ، همه كمال وپاكي است وگناه ومعصيت در آن جايگاهي ندارد،

اما توصيف اجمالي از بهشت :


خوب است، بهشت را در آيه اي از قرآن ، تعريف كرده، سپس به سيمايي كه قرآن از پرهيز كاران وبهشتيان ترسيم كرده ،بپر دازيم.
آل عمران 133 الي 136 :
وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ (133) الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (134) وَ الَّذِينَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ لَمْ يُصِرُّوا عَلى‏ ما فَعَلُوا وَ هُمْ يَعْلَمُونَ (135) أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ (136)
ترجمه:
133- و بر يكديگر سبقت بجوئيد براى رسيدن به آمرزش پروردگار خود و بهشتى كه وسعت آن آسمانها و زمين است و براى پرهيزگاران آماده شده است.
134- همانها كه در وسعت و پريشانى انفاق مى‏كنند، و خشم خود را فرو مى‏برند و از خطاى مردم مى‏گذرند، و خدا نيكوكاران را دوست دارد.
135- و آنها كه هنگامى كه مرتكب عمل زشتى شوند يا به خود ستم كنند به ياد خدا مى‏افتند و براى گناهان خود طلب آمرزش مى‏كنند- و كيست جز خدا كه گناهان را ببخشد- و اصرار بر گناه نمى‏كنند با اينكه ميدانند.
136- آنها پاداششان آمرزش پروردگار، و بهشتهايى است كه از زير (درختان) آنها نهرها جارى است، جاودانه در آن مى‏مانند و اين چه پاداش نيكى است براى آنها كه اهل عمل هستند.
مسابقه در مسير سعادت‏
وَ سارِعُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ سارعوا از مسارعت به معنى كوشش و تلاش دو يا چند نفر براى پيشى گرفتن از يكديگر در رسيدن به يك هدف است، و در كارهاى نيك، قابل ستايش، و در كارهاى بد، نكوهيده است.
به دنبال آيات گذشته كه بدكاران را تهديد به مجازات آتش و نيكوكاران را تشويق به رحمت الهى مى‏كرد، در اين آيه كوشش و تلاش نيكوكاران را تشبيه به- يك مسابقه معنوى كرده كه هدف نهايى آن آمرزش الهى و نعمت‏هاى جاويدان بهشت است و مى‏فرمايد: براى رسيدن به اين هدف بر يكديگر سبقت بگيريد.
در حقيقت قرآن در اينجا از يك نكته روانى استفاده كرده كه انسان براى انجام دادن يك كار اگر تنها باشد معمولا كار را بدون سرعت و به طور عادى انجام مى‏دهد، ولى اگر جنبه مسابقه به خود بگيرد، آنهم مسابقه‏اى كه جائزه با ارزشى براى آن تعيين شده، تمام نيرو و انرژى خود را به كار مى‏گيرد و با سرعت هر چه بيشتر به سوى هدف پيش مى‏تازد.
و اگر مى‏بينيم هدف اين مسابقه در درجه اول مغفرت قرار داده شده براى اين است كه رسيدن به هر مقام معنوى بدون آمرزش و شستشوى از گناه ممكن نيست، نخست بايد خود را از گناه شست و سپس به مقام قرب پروردگار گام نهاد!.
وَ جَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ: دومين هدف اين مسابقه معنوى بهشت قرار داده شده، بهشتى كه وسعت آن، پهنه آسمانها و زمين است (بايد توجه داشت كه مراد از عرض در اين آيه اصطلاح هندسى آن كه در مقابل طول است، نيست، بلكه به معنى لغوى كه وسعت است مى‏باشد).
و به اين ترتيب قرآن با صراحت مى‏گويد: وسعت بهشت همان وسعت آسمانها و زمين مى‏باشد.
در آيه 21 سوره حديد همين تعبير با تفاوت مختصرى ديده مى‏شود سابِقُوا إِلى‏ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ در اين آيه به جاى مسارعت صريحا كلمه مسابقه ذكر شده و سماء به صورت مفرد با الف و لام جنس آمده كه در اينجا معنى عموم مى‏دهد، و از كاف تشبيه استفاده شده است، به اين معنى كه در آيه مورد بحث صريحا مى‏گويد وسعت بهشت همان وسعت آسمانها و زمين است ولى در آيه سوره حديد مى‏گويد:
وسعت آن مانند وسعت آسمان و زمين مى‏باشد، و هر دو تعبير يك معنى را مى‏رساند.
در پايان آيه تصريح مى‏كند كه اين بهشت، با آن عظمت، براى پرهيزگاران آماده شده است (أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ)
دربهشت كهنگي ، پيري ومرگ وجود ندارد به روايت زير توجه كنيد:
از عبد اللّه بن ابى اوفى نقل گرديده كه مردى نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت يا رسول اللّه خوابيدن از امورى است كه چشمهاى ما بآن آرامش پيدا نموده و آسايشى از براى بدن ايجاد مى‏شود آيا در بهشت هم خواب وجود دارد يا نه؟ پيامبر فرمود نه، زيرا خواب شريك مرگ است و در بهشت مرگ وجود ندارد سپس پرسيد بنابراين آرامش و آرميدن اهل بهشت چگونه خواهد بود؟ پيامبر در عين حالى كه سؤال مزبور را بزرگ تلقى نمود فرمود در بهشت ضعف و خستگى وجود ندارد و اهل بهشت هميشه در راحتى و آسايش بسر مى‏برند.

اما در دنبال آيه راجع به كساني كه به بهشت مي روند مطالبي را آورده كه آنها را بيان نمي كنيم.

أُولئِكَ جَزاؤُهُمْ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها.
در اين آيه پاداش پرهيزگارانى كه صفات آنها در دو آيه گذشته آمده توضيح داده شده است و آن عبارت است از آمرزش پروردگار و بهشتى كه نهرهااز زير درختان آن جارى است (و لحظه‏اى آب از آنها قطع نمى‏شود) بهشتى كه بطور جاودان در آن خواهند بود.
در حقيقت در اينجا نخست اشاره به مواهب معنوى و مغفرت و شستشوى دل و جان و تكامل روحانى شده، سپس اشاره به مواهب مادى نموده، و در پايان مى‏گويد: وَ نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ: اين چه پاداش نيكى است براى آنها كه اهل عمل هستند و مرد ميدان‏اند نه افراد واداده و تنبل كه هميشه از تعهدات و مسئوليتهاى خويش مى‏گريزند.

اما راجع به آفرينش جهنم‏:

در نظام حكيمانه الهى همان طور كه وجود بهشت در كل نظام هستى، ضرورى و سودمند است؛ وجود دوزخ نيز لازم و فايده‏مند است. وقتى خداوند متعال نعمت‏هاى خود بر بندگان را بر مى‏شمارد، جهنم و عذاب‏هاى آن را در رديف نعمت‏ها قرار داده، مى‏گويد:
«... هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِي يُكَذِّبُ بِهَا الْمُجْرِمُونَ يَطُوفُونَ بَيْنَها وَ بَيْنَ حَمِيمٍ آنٍ فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ»(1)؛
«اين است همان جهنمى كه تبه‏كاران آن را دروغ مى‏خواندند؛ ميان آتش و آب جوشان مى‏گردند. پس كدام يك از نعمت‏هاى پروردگارتان را منكريد؟»
يكى از فوايد دوزخ، اين است كه بسيارى از مردم را از بدى، انحراف و كج‏روى باز مى‏دارد. چه بسيار كسانى كه از خوف جهنم، به سعادت و شرافت جاودانه نايل آمده‏اند. اگر خداوند حكيم دوزخ را در شمار نعمت‏ها آورده است، واقعاً نعمت بزرگى را تذكر داده؛ چرا كه بدون آن بيشتر انسان‏ها اهل بندگى و حركت در جهت تكامل نيستند.
راز جهنم‏:
متكلمان، فيلسوفان و عارفان الهى به گونه‏هاى مختلف پرده از راز وجود جهنم برگرفته، بر آن استدلال كرده‏اند. برخى تا يازده دليل بر اين مطلب شمرده‏اند كه به جهت اختصار به ذكر يكى از آنها بسنده مى‏شود:(2)
دوزخ چيزى جز تجسّم عينى كردار انسان نيست. كيفر اخروى مانند كيفرهاى دنيوى، امرى قراردادى و اعتبارى نيست؛ بلكه حقيقتى تكوينى و قهرى است كه از ناحيه خود انسان دامنگير او شده و او شعله‏هاى آن را برمى‏افروزد. كيفرهاى اعتبارى قابل وضع و رفع است، اما كيفر تكوينى باطن خود عمل است و عمل و كيفر دو روى يك سكه‏اند. در چنين رابطه‏اى وجود عمل سوء، مساوى با وجود كيفر است و بين آن دو فاصله‏اى نيست. از اين رو قرآن مى‏فرمايد: «وَ مَن جاءَ بِالسَّيئه فَكُبَت وُجوُههم فِى النّار هَل تُجزون إِلاّ ما كُنتم تَعمَلون»(3)؛ «آنان كه كردار بد همراه خويش بياورند، به رو در آتش افكنده مى‏شوند. آيا پاداشى جز آنچه عمل مى‏كرديد خواهيد داشت؟» در آيه ديگر آمده است: «يا أَيُّها الَّذِين كَفَروُا لا تَعْتَذِروُا اليَوم إِنَّما تُجْزُون ما كُنتم تَعمَلون»(4)؛ «اى كسانى كه كافر شده‏ايد! امروز پوزش نخواهيد. همانا پاداش كردارتان را مى‏بينيد». [خداوند براى آنان ابزار سوخت و سوزى غير از اعمال‏شان فراهم نكرده است؛ بلكه وجود ستمگر خود هيزم و ماده آتش‏زاى جهنم است: «وَ أَما القاسِطُون فَكانُوا لِجَهنَّم حَطَبا»(5). اين بشر ملحد و ستمگر است كه آتش جهنم را مى‏افروزد و تنورش را گرم مى‏سازد. بنابراين، بايد از خدا در رابطه با چنين آتشى پروا داشت: «فَاتَّقوا النّار الَّتى وَقوُدها النّاس و الحِجارَة»(6). قرآن به حقيقت و بدون ارتكاب مجاز و استعاره مى‏فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوالَ الْيَتامى‏ ظُلْماً إِنَّما يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ ناراً»(7)؛ «در حقيقت كسانى كه اموال يتيمان را از سر ظلم و ستم مى‏خورند، جز اين نيست كه در شكم‏هاى خود آتش مى‏خورند».
1) الرحمن (55)، آيه 43 و 44.2) جهت آگاهى بيشتر بنگريد: محمد حسن قدردان ملكى، جهنم چرا؟، قم: بوستان كتاب.3) نمل (27)، آيه 90.4) تحريم (66)، آيه 7.5) جن (72)، آيه 15.6) بقره (2)، آيه 24.7) نساء4)، آيه .8) جهت آگاهى بيشتر بنگريد: الف. معادشناسى (مجموعه چلچراغ حكمت)، حميدرضا شاكرين، تهران، كانون انديشه جوان. ب. معادشناسى، محمد حسن قدردان قراملكى

پرسمان دانشجویی